Tadbirkorlik asoslari

Tanlov erkinligi – bu deyarli har bir odam maqsadlar ro’yxatining birinchi 
qatoriga qo’yadigan maqsaddir. Lekin aniq terminlarda bu nimani bildiradi? 
Iqtisodchilar, tanlov erkinligi iste`molchilar, xodimlar va biznes uchun 
muhimligini ta`kidlashadi.

---

Iste`molchining tanlov erkinligi - iste`molchilar faqatgina o’z ehtiyojlari va 
xohishlariga asoslanib, juda keng doiradagi muqobil tovarlardan, o’zlari sotib 
olishni xohlagan tovarlarni tanlab olishlari mumkinligini bildiradi. Iste`molchiga - 
“Siz o’zingiz xohlagan har qanday razmerli va rangli shlyapani egasi bo’lishingiz 
mumkin, lekin bu shlyapa o’rta razmerda va qora rangli bo’lishi shart!” – deb 
gapiriladigan tizim bizni mutlaqo qoniqtirmaydi.
Kasbiy faoliyatni tanlash erkinligi – iqtisodiy erkinlikning muhim 
tomonidir. Erkaklar va ayollar havas bilan bajariladigan va ayni vaqtda shundan 
munosib ish haqi hamda shaxsiy qoniqish olinadigan ishni tanlash imkoniyatiga ega 
bo’lishni xohlaydilar. Va nihoyat, “erkin tadbirkorlik”ning muhimligi 
to’g’risidagi gaplarni tez-tez eshitib turamiz. Bu – tanlash erkinligining muhim 
jihatidir. Bu odamlarga o’z bizneslarini erkin tashkil etish va, natijada foyda ko’rish 
uchun, ishlab chiqarish omillaridan qulay tarzda foydalanish imkoniyatini beradi. 
Zamonaviy iqtisodiyot tizimi erkinlikning mana shu xususiy turi poydevoriga 
qurilgan.
Imkoniyatlar tengligi – yana bir maqsad. Bu tanlash erkinligi bilan o’zviy 
bog’liq, chunki barcha odamlar taxminan teng darajadagi erkinlikka - 
iste`molchi, xodim va tadbirkor sifatida o’z huquqlarini amalga oshirish erkinligiga 
ega bo’lishlari lozimligini ta`kidlaydi.
Iqtisodiy xavfsizlik maqsadi - bizning iqtisodiy jamiyatimiz a`zolari munosib 
oziq-ovqat, kiyim, turar joy va boshqa zarur narsalar olishga Yetarli miqdorda pulga 
ega bo’lishlariga intilishimizni bildiradi. Kambag’allikning keng tarqalishi nafaqat 
bizning odamlar uchun iqtisodiy xavfsizlik maqsadiga erishishga o’rinishimiz 
bekorga ketganidan dalolat beradi, balki jamiyatda iqtisodiy adolat maqsadiga 
erishish imkoniyati to’g’risida ham jiddiy savolni ko’taradi. Iqtisodiy hayotda 
betaraflik va adolat tushunchalarining talqiniga har kim ham qo’shilavermaydi, lekin 
deyarli barcha bu maqsad qo’yilishi va unga erishishga qaratilgan ishlar bajarilishi 
muhimligini tushunishadi.
Yana bir muhim iqtisodiy maqsad borki, u bir mamlakatning davlat 
chegaralari bilan cheklanib qolmay, boshqa mamlakatlarga ham tarqaladi. Bu –