Tadbirkorlik va boshqaruv” fakulteti “moliya va bank ishi” kafedrasi


I-BOB. Qimmatli qog’ozlar baholash obekti. Qimmatli qog’ozlar qiymatinibaholashning turlari va regulyativ asoslari


Download 107.86 Kb.
bet3/3
Sana18.02.2023
Hajmi107.86 Kb.
#1211229
1   2   3
Bog'liq
suxrob kurs

I-BOB. Qimmatli qog’ozlar baholash obekti. Qimmatli qog’ozlar qiymatinibaholashning turlari va regulyativ asoslari

    1. Qimmatli qog’ozlarning umumiy tushunchasi.

2008 йыл 22 июлда габул килинган Узбекистон Республикасининг "Гымматли когъозлар бозори"


to'g'risida"gi qonuniga muvofiq "qimmatli qog'ozlar

худжатлар бо'либ, улар бу худжатларни чикарган
юридик шакс билан уларнинг эгаси о'ртасидаги мулкий ч
укугларни йоки карз муносабатларини
тасдиклайди, дивидлар йоки фоизлар тарзида даромад толашни хамда ушбу худжатлардан келиб
чикадиган хукукларни бошка шакссларга о'тказиш имкониятини назарда тутади. Кимматли
qog'ozlarning qiymati O'zbekiston Res
публикаси миллий валютасида ифодаланади".
этилган конунга ко'ра, кимматли ког'озларга акциялар, облигациялар, хазина маджбуриятлари, депозит
ва джамгарма сертификатлари, векселлар, шунингдек, хосила кимматли ког'озлар киради.
Хорий да
vlatlarning me'yoriy hujjatlarida qimmatli qog'ozlar "hujjat egasining bunday
худжатни чикарган шаксга нисбатан мулкий хукугларини йоки карз муносабатларини тасдикловчи пул
hujjati sifatida" ancha qisqa ta'riflanadi.
Хукукий нуктай назардан, ан'анавий т
арзда кимматли ког'озлар анча кен ма'нода ко'риб
Чикилади

я'ни буляр "мулкий хукугларни белгиланган шаклга ва майбурий рекавизитларга амаль килган
холда тасдикловчи худжатлар бо'либ, уларни такдим этган такдирдагина мазкур хукукларни амальга
оширишь
йоки бошка шакссларга бериш мумкин бо'лади". Бу ма'нода кимматли ког'озларга
"quiidagilar kiradi: obligatsiyalar, veksellar, cheklar, depozit va jamg'arma sertifikatlari, bankning
такдим килувчига пуль бериладиган джамгарма дафтархаси, коносамент хамда
конун худжатлари билан
кимматли когъозлар джумласига киритилган бошка худжжатлар».
Шундай килиб, турли манбаларда, джумладан "Кимматли ког'озлар ва фонд бирджалари то'г'рисида"ги
qonun hamda "Fuqarolik kodeksi" dagi qimmatli qog'ozlarning ta'rfi bir

бирида
н джиддий тарзда фарк
килади.
Qimmatli qog'ozlarni bundan ham keng ma'noda ko'rib chiqish mumkin. Юкорида тилга
олинган худжатлардан ташкари, яна шундай, кимматли ког'озларга тегишли бо'лмасада, лекин, айрим
iqtisodchilarning fikriga ko'ra, qimmatli qo
г'озлар, деб тан олинайотган худжатлар хам мавджуд, чанки
улар копгина хозирги тарифларда кимматли когъозларнинг барча асосий белгиларини о'зида
Муджассамлантиради. Гап, альбатта, пуль хакида бораяпти.1
ХХ как 90

йиллари о'рталаригача кимматли ког'озл
арнинг хукукий асослари хакидаги масала
бу кадар кескин турмаган эди. Бу шу нарса билан изохланадики, о'ша йилда кимматли ког'озларнинг
риводжланган бозори йо'к эди. Бундан ташкари, кимматли ког'озлар совет сийосий иктисодийот фанида
Калбаки Капитал Бела
н Богланарди, 90

yillargacha unga nisbatan juda salbiy munosabatda bo'lindi.
Qimmatli qog'ozlarning boshqa yana bir qancha ta'riflari mavjud. Масалан, одатий кулланишда ветчина,
shuningdek, mutaxassislar ichida ham qimmatli qog'ozlarga nisbatan atamaviy cha
лкашлик
ko'zatiladi : «кимматли ког'оз», «кимматли ког'оз сертификати», «кимматли ког'озга сертификат»,
"кимматли ког'оз бланки", "сертификат бланки" ва хк ан'анавий русийзабон иктисодий тушунчалар
тизимида кимматли qog'ozlar deganda aynan qog'oz, ma'l
ум хукукий муносабатларни
расмийлаштирувчи худжат тушунилади. Иктисодий конунларнинг дейарли барча джумлаларида кымматлы
qog'oz

бу худжат. Biroq jahon amaliyoti bilan tanish bo'lgan har bir mutaxassisga shu narsa
ма'лумки, ривойланган мамлакатларда ка
тта микдордаги кимматли ког'озлар айнан ког'озлар,
Blanklarni Talab qilmaydigan naqdsiz shaklda chiqariladi. Ушбу кимматли qog'ozlarni chiqarish,
хисобга олиш ва уларнинг харакати то'лик иштисослаштирилган корхоналар ва банкланинг хисобракамлари
бойик
ha buxgalteriya yozuvlari ko'rinishida amalga oshiriladi. Узбекистонская ветчина, масалан,
aktsiyalarning katta miqdori naqdsiz shaklda, shuningdek, keng tarqalgan davlat qisqa muddatli

V2008 йыл 22 июлда габул килинган Узбекистон Республикасининг "Гымматли когъозлар бозори"


to'g'risida"gi qonuniga muvofiq "qimmatli qog'ozlar

худжатлар бо'либ, улар бу худжатларни чикарган
юридик шакс билан уларнинг эгаси о'ртасидаги мулкий ч
укугларни йоки карз муносабатларини
тасдиклайди, дивидлар йоки фоизлар тарзида даромад толашни хамда ушбу худжатлардан келиб
чикадиган хукукларни бошка шакссларга о'тказиш имкониятини назарда тутади. Кимматли
qog'ozlarning qiymati O'zbekiston Res
публикаси миллий валютасида ифодаланади".
этилган конунга ко'ра, кимматли ког'озларга акциялар, облигациялар, хазина маджбуриятлари, депозит
ва джамгарма сертификатлари, векселлар, шунингдек, хосила кимматли ког'озлар киради.
Хорий да
vlatlarning me'yoriy hujjatlarida qimmatli qog'ozlar "hujjat egasining bunday
худжатни чикарган шаксга нисбатан мулкий хукугларини йоки карз муносабатларини тасдикловчи пул
hujjati sifatida" ancha qisqa ta'riflanadi.
Хукукий нуктай назардан, ан'анавий т
арзда кимматли ког'озлар анча кен ма'нода ко'риб
Чикилади

я'ни буляр "мулкий хукугларни белгиланган шаклга ва майбурий рекавизитларга амаль килган
холда тасдикловчи худжатлар бо'либ, уларни такдим этган такдирдагина мазкур хукукларни амальга
оширишь
йоки бошка шакссларга бериш мумкин бо'лади". Бу ма'нода кимматли ког'озларга
"quiidagilar kiradi: obligatsiyalar, veksellar, cheklar, depozit va jamg'arma sertifikatlari, bankning
такдим килувчига пуль бериладиган джамгарма дафтархаси, коносамент хамда
конун худжатлари билан
кимматли когъозлар джумласига киритилган бошка худжжатлар».
Шундай килиб, турли манбаларда, джумладан "Кимматли ког'озлар ва фонд бирджалари то'г'рисида"ги
qonun hamda "Fuqarolik kodeksi" dagi qimmatli qog'ozlarning ta'rfi bir

бирида
н джиддий тарзда фарк
килади.
Qimmatli qog'ozlarni bundan ham keng ma'noda ko'rib chiqish mumkin. Юкорида тилга
олинган худжатлардан ташкари, яна шундай, кимматли ког'озларга тегишли бо'лмасада, лекин, айрим
iqtisodchilarning fikriga ko'ra, qimmatli qo
г'озлар, деб тан олинайотган худжатлар хам мавджуд, чанки
улар копгина хозирги тарифларда кимматли когъозларнинг барча асосий белгиларини о'зида
Муджассамлантиради. Гап, альбатта, пуль хакида бораяпти.
ХХ как 90

йиллари о'рталаригача кимматли ког'озл
арнинг хукукий асослари хакидаги масала
бу кадар кескин турмаган эди. Бу шу нарса билан изохланадики, о'ша йилда кимматли ког'озларнинг
риводжланган бозори йо'к эди. Бундан ташкари, кимматли ког'озлар совет сийосий иктисодийот фанида
Калбаки Капитал Бела
н Богланарди, 90

yillargacha unga nisbatan juda salbiy munosabatda bo'lindi.
Qimmatli qog'ozlarning boshqa yana bir qancha ta'riflari mavjud. Масалан, одатий кулланишда ветчина,
shuningdek, mutaxassislar ichida ham qimmatli qog'ozlarga nisbatan atamaviy cha
лкашлик
ko'zatiladi : «кимматли ког'оз», «кимматли ког'оз сертификати», «кимматли ког'озга сертификат»,
"кимматли ког'оз бланки", "сертификат бланки" ва хк ан'анавий русийзабон иктисодий тушунчалар
тизимида кимматли qog'ozlar deganda aynan qog'oz, ma'l
ум хукукий муносабатларни
расмийлаштирувчи худжат тушунилади. Иктисодий конунларнинг дейарли барча джумлаларида кымматлы
qog'oz

бу худжат. Biroq jahon amaliyoti bilan tanish bo'lgan har bir mutaxassisga shu narsa
ма'лумки, ривойланган мамлакатларда ка
тта микдордаги кимматли ког'озлар айнан ког'озлар,
Blanklarni Talab qilmaydigan naqdsiz shaklda chiqariladi. Ушбу кимматли qog'ozlarni chiqarish,
хисобга олиш ва уларнинг харакати то'лик иштисослаштирилган корхоналар ва банкланинг хисобракамлари
бойик
ha buxgalteriya yozuvlari ko'rinishida amalga oshiriladi. Узбекистонская ветчина, масалан,
aktsiyalarning katta miqdori naqdsiz shaklda, shuningdek, keng tarqalgan davlat qisqa muddatli


1

Download 107.86 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling