Tairova m. M., Abdulloev a. J. Logistika

6- mavzu. LOGISTIK TIZIMDA MAHSULOTLARNI 
OMBORGA JOYLASHTIRISH VA OMBORDA QAYTA 
ISHLASH TIZIMI 
6.1. Ombor faoliyatining asosiy tushunchalari 
6.2. Omborni tasniflash 
6.3. Omborni tashkil qilish shakllari. 
6.4. Ombordagi mahsulotlar zaxiralarini hisobga olish va nazorat 
qilish usullari 
6.5. Ombor faoliyatining asosiy ko'rsatkichlari 
6.1. Ombor faoliyatining asosiy tushunchalari 
Omborxona logistikasi - bu omborxonadagi material oqimini 
konvertatsiya qilish jarayonida amalga oshiriladigan o'zaro bog'liq 
operatsiyalar majmui. 
Omborlar logistikasini o'rganish ob'ekti - ularni saqlash, yuklarni 
qayta ishlash va qadoqlash jarayonida inventarizatsiya buyumlari. 
Omborxona - bu logistika kanali ishtirokchilari tomonidan zaxiralarni 
saqlash va zaxiralarning saqlanishini, ularni oqilona joylashtirishni, 
hisobga olishni, doimiy yangilashni va xavfsiz ishlash usullarini o'z 
ichiga olgan logistik operatsiya. 
Ombor - bu mahsulotni qabul qilish, joylashtirish, saqlash, qayta 
ishlash, iste'molchilarga yetkazib berish uchun mo'ljallangan 
murakkab texnik struktura (bino, turli xil asbob-uskunalar va boshqa 
qurilmalar). 
Logistika tizimida omborlardan foydalanishning asosiy sabablari 
quyidagilar: 
1. iqtisodiy 
tomonlarda 
transportni 
tashkillashtirish 
tufayli 
transportda logistika xarajatlari kamayishi; 
2. sug'urta va mavsumiy zaxiralarni yaratish orqali • yetkazib 
berish va taqsimlashda talab va taklifni muvofiqlashtirish va 
tenglashtirish; 
3. moddiy-texnik resurslarning zaxiralarini yaratish orqali uzluksiz 
ishlab chiqarish jarayonini ta'minlash; 
4. mahsulotlar 
assortimentini 
shakllantirish 
orqali 
iste'mol 
talablarini maksimal darajada qondirishni ta'minlash; 
5. faol savdo strategiyasini saqlab qolish uchun sharoit yaratish; 

---

59 
6. bozorlarning jug'rofiy qamrovi oshirish; 
7. xizmatlarning moslashuvchan siyosatini ta'minlash. 
Omborlarning o'rni va joylashishini tahlil qilishda ularni ierarxiyaning 
turli darajalarida - milliy, mintaqaviy, mahalliy va sanoat miqyosida 
ko'rib chiqish tavsiya etiladi. 

Milliy darajada ombor tizimini yaratish muammolari ko'p 
jihatdan texnik emas, balki iqtisodiy, strategik va ijtimoiy 
jihatlardir. Milliy transport va saqlash infratuzilmasi - bu yirik 
iqtisodiy 
hududlarning 
infratuzilmalarini 
bog'laydigan 
kengaytirilgan tizim bo'lib, unga sanoat korxonalari va 
korxonalarning tegishli infratuzilmasi kiradi. 

Viloyat miqyosida omborxonalarning qiymati yangi hududiy-
ishlab chiqarish majmualarining rivojlanishi va yaratilishi bilan 
bog'liq bo'lib, bunda sanoat maqsadlari uchun mahsulotlar va 
iste'mol tovarlari turlari uchun yirik kombinatsiyalangan ombor 
bazalarini yaratish tavsiya etiladi. 

Ombor infratuzilmasining mahalliy darajasida omborlarning 
joylashishi va ishlashi yuk tashish va sanoat zonalari, sanoat 
korxonalari va transportning umumiy samaradorligiga sezilarli 
darajada ta'sir qiladi. 

Ishlab 
chiqarish 
darajasida 
ular 
korxonalarda 
ishlab 
chiqarishning asosiy jarayonlarining umumiy ritmi va tashkil 
etilishiga, ichki va tashqi transportning joylashishi va ishlashiga, 
sanoat 
mahsulotlari 
narxiga 
va 
ishlab 
chiqarish 
samaradorligining boshqa ko'rsatkichlariga ta'sir qiladi.