Тажриба иши. Borland Delphi дастурлаш тизимида ишлаш асослари. Ишдан максад: Borland Delphi


Download 0.95 Mb.
bet7/22
Sana21.02.2023
Hajmi0.95 Mb.
#1218548
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   22
Bog'liq
LaboratoriyaDelphi

1 - компонент

1 - компонент ходисаси

2 - компонент

2 - компонент ходисаси

Намуна

TEdit

Бажаришга топширик
(юкорига каранг)

TButton

OnClick
OnMouseDown
OnMouseUp

1.

TEdit

OnEnter

TCheckBox

OnMouseMove

2.

TEdit

OnMouseMove

TRadioButton

OnEnter

3.

TRadioGroup

OnExit

TMemo

OnKeyDown

4.

TMemo

OnExit

TRadioGroup

OnEnter

5.

TMemo

OnKeyDown

TЕdit

OnExit

6.

TRadioGroup

OnEnter

TMemo

OnKeyPress

7.

TScrollBar

OnChange

TRadioGroup

OnExit

8.

TEdit

OnExit

TListBox

OnDblClick

9.

TRadioGroup

OnExit

TEdit

OnExit

10.

TEdit

OnExit

TComboBox

OnKeyPress

11.

TComboBox

OnKeyPress

TMemo

OnExit

12.

TMmemo

OnEnter


OnKeyPress

13.

TListBox

OnDblClick

TMemo

OnEnter

14.

TMemo

OnExit

TComboBox

OnEnter

15.

TListBox

OnClick

TComboBox

OnEnter

Назорат саволлари.

  1. 1. Borland Delphi дастурлаш тизими хакида гапириб беринг.

  2. 2. Объектлар инспекторининг вазифаси нималардан иборат?

  3. 3. Caption, Color, Border Style хусусиятлари нима учун ишлатилади?.



2 - Тажриба иши
Дастур системасида фойдаланувчи интерфейсини яратиш.
Ишдан максад: Ойнали дастурий интерфейсини яратиш учун амалий кўникмалар хосил килиш. Дастурий таъминотни хужжатлаштириш ва дастурни тузатиш жараёнларини ўрганиш.
Топширик:

  • - Additional, Win32 ва Dialogs компонентлар панелини ўрганиш;

  • - Ойналар ўртасида маълумотлар айрибошлаш технологиясини ўрганиш;

  • - Windows системасининг стандарт диалогларида ишлашни ўрганиш.

Ишни бажариш учун кўрсатма
Кўп ойнали дастурлар (иловалар) Delphi 7 дастурлаш тили тизимида бир нечта бир-бири билан боғланган формалар мажмуасидан ташкил топади. Ушбу тажриба ишининг асосий масаласи – бир нечта формалар ўртасида маълумотларни узатиш технологиясини ўрганишдан иборатдир. Мисол сифатида – «Кундалик» маълумотнома дастурини оламиз. Дастур куйидаги амалларни бажарсин:

  • - Маълумотларни ёзиш, ўчириш ва тахрирлаш;

  • - Маълумотлар рўйҳатини кўриш.

Ишни бажариш учун топширик

  1. 1. Delphi 7 дастурини ишга туширинг: Пуск\Программы\ Borland Delphi 7\ Delphi 7.

  2. 2. Янги проект тузинг. Проектни ўкитувчи кўрсатган папкага Lab2 номи билан сакланг.

3. Биринчи формага дастурнинг бош менюсини жойлаштиринг. Бунинг учун Standart компонентлар панелидан TmainMenu компонентини формага жойлаштиринг. Формадаги TMainMenu компонентини белгиланг ва сичкончанинг чап тугмасини икки марта тез босинг. Менюнинг юкориги сатҳида иккита пункт тузинг, яъни Файл ва Ходисалар. Файл менюсининг ичига кўшимча учта пунктлар тузинг, яъни Саклаш, Юклаш ва Чикиш. Ходисалар менюсининг ичига Кўшиш, Ўчириш ва Тахрирлаш пуктларини тузинг (13-расм).

А Б
13- расм. Дастурнинг бош менюсини тузиш.
4. Файл менюсидаги Чикиш пунктида сичкончанинг чап тугмасини икки марта тез босинг. Хосил бўлган TForm1.N5Cliсk поцедурасига Close операторини ёзинг. Дастурдан чикиш учун фойдаланувчидан тасдиклашни сўраш амалини бажаринг. Бунинг учун Form1 формаси учун OnClose ходисаси ишлатилади. Объектлар инспекторидаги OnClose ходисасини танланг ва F1 тугмасини босинг. OnClose ходисаси хакидаги маълумотномани ўрганинг. Action ўзгарувчиси caNone киймат кабул килса, формани беркитиш амали юз бермаслигига эътибор беринг. Агар фойдаланувчи формани ёпишни тасдикламаса, у ҳолда OnClose ходисасидаги Action ўзгарувчиси caNone кийматни кабул килади. Бу операторларни дастурга киритинг. Натижа 14-расмда кўрсатилган.
5. Дастурни ишга туширинг. Дастурнинг ишлашини текшириб кўринг. Файл менюсидаги Чикиш пунктини бажариб кўринг.

14-расм. TForm1.FormClose процедураси.
6. Дастур ойнаси ўлчамини ўзгартириш имкониятини ўчиринг. Бунинг учун Form1 формасининг BorderIcons хусусияти biMaximize ўзгарувчисига false ва BorderStyle хусусиятига bsSingle кийматини кўйинг.
7. Яна битта янги форма тузинг (File\NewForm). Биринчи форманинг (Form1) Caption хусусиятига – Кундалик (Муаллиф фамилияси), иккинчи форма (Form2) учун Ходисаларни кўриш сўзларини ёзинг.
8. Additional компонентлар панелидан TBitBtn компонентини Form2 формасига жойлаштиринг. King хусусиятига bkОК кийматини кўйинг. Бу формани ёпиш тугмаси бўлади. Form2 формасига яна худди шундай компонентни жойлаштиринг. King хусусиятига bkCancel кийматини кўйинг. Бу формани ёпиш амалидан воз кечиш тугмаси бўлади. Тугмадаги Cancel сўзини Воз кечиш сўзига алмаштиринг.
9. Form1 формасига ўтинг ва Ходисалар менюсидаги Кўшиш пунктида сичкончанинг чап тугмасини бир марта босинг. Хосил бўлган ТForm1.N6Click процедурасига иккинчи формани модал чакириш операторини ёзинг, яъни Form2.ShowModal (Модал чакириш бу - берилган дастур учун факат модал тарзда чакирилган ойнагина фаол бўлишини билдиради). Биринчи модулнинг (Unit1) юкориги кисмига ўтинг ва Uses бўлимига Unit2 сўзини ёзинг. Бу биринчи формада туриб иккинчи формани чакириш учун ишлатилади.
10. Form2 форма ойнаси ўлчамини ўзгартириш имкониятини ўчиринг (6-пунктга каранг).
11. Проектни сакланг ва уни ишга туширинг. Натижани кузатинг.
12. Additionаl компонентлар панелидан TStringGrid компонентини Form1 формасига жойлаштиринг. Ушбу компонентни белгиланг ва куйидаги хусусиятларини ўрганинг: ColCount-3, RowCount-1, FixedCols-0, FixedRows-0, DefaultRowHeight-16, Options/goRangeSeleсt-false, Options/goRowSeleсt- false. Form1 формасининг кўриниши 15-расмда келтирилган.

15-расм. Form1 формаси кўриниши.
13. Маълумотлар жадвали сарлавхасини тузинг. Бунинг учун Form1 формаси OnCreat ходисасини очинг ва куйидагиларни ёзинг:
StringGrid1.cells(0,0) := “Сана”
StringGrid1.cells(1,0) := “Вакт”
StringGrid1.cells(2,0) := “Ходисалар”
14. Проектни сакланг ва уни ишга туширинг. Дастур ишлашини кузатинг.
15. Form2 формасига куйидаги компонентларни жойлаштиринг(16-расм):
- Вакт ва Ходиса сўзи учун иккита TLabel компоненти;
- TMemo (маълумотни ёзиш учун);
- Вакт ва Санани кўрсатиш учун Win32 компонентлар панелидан TMonthCalendar ва TDateTimePicker компоненти.

16 – расм. Form2 формаси кўриниши.
16. Unit1 модулидаги TForm1.N6Click процедурасига куйидагиларни ёзинг:
procedure TForm1.N6Click(Sender: TObject);
begin
if Form2.ShowModal=mrOK then
{агар Form2 формаси ОК тугмачаси ёрдамида беркитилган бўлса}
begin
StringGrid1.RowCount:=StringGrid1.RowCount+1;
{жадвалдаги каторлар сонини ошириш}
StringGrid1.cells[0,StringGrid1.RowCount-1]:=
DateToStr(Form2.MonthCalendar1.Date);
{Form2 формасидан санани олиш}
StringGrid1.cells[1,StringGrid1.RowCount-1]:=
TimeToStr(Form2.DateTimePicker1.Time);
{Form2 формасидан вактни олиш}
StringGrid1.cells[2,StringGrid1.RowCount-1]:=
Form2.TMemo1.Text;
{Form2 формасидан ходиса матнини олиш }
StringGrid1.FixedRows:=1;
end;
end;
17. Проектни сакланг ва уни ишга туширинг. Кундалик ёзувлар (запись) билан тўлдирилиши шарт.
18. Ёзувни ўчириш амалини бажаринг. Ёзувни ўчириш куйидаги схемага мос ҳолда амалга оширилади (17-расм).

С трока 1




Строка 2

Строка 3

Строка 4

Строка 5

Строка 6

Строка 7

Строка 8

Download 0.95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling