Takdim değerli Okurlar
Download 0.8 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- MAKALE
- HABER
- KAPAK NOGAY TÜRKLERI KÜLTÜR VE YARDIMLAŞMA DERNEĞI’NE YILIN DERNEĞI ÖDÜLÜ VERILDI
|
NOGAY EDEBİYATI un yasap, aralarında ölesedî ekenler. O ga da Aşarman 4
de begerte bolgan. Avulduñ kalkı cıyılsıp Kıdırbék’tîn egînîn şalıp aşarman yasaganlar. Ondansoñ caz kelîp orak armanga baslangan. Yene îssî bîr kûnde şaytan- toy’dun kôrüngen cerde terek tübünde uyklap kalgan Kıdırbék. Yukusunda o kart akay yene kôrünûp: - Aytkanımdı yasadıñ ya cîgît, endî aşarmanda senden algan biydaydıñ cerîne saga para berseler almay biyday berînîz dep aytarsın. Bılay aytkansoñ da men biydaydı kaytiyîkmen dep soravına kalmay, yene yukudan yangan Kıdırbék. Yene karasa canasasından ötüp ereklesken şaytantoy, îşînde de kart akaydı kôrgen. Esengîrep özüne kelse de şay- tantoy da kart akay da coytulup kektenler. Kart akaydıñ aytkanınday arman basılgansaytın şık- kanlardı satıp parasın bergenlerden para almay, alga- nıñız kadar biyday berersînîz degen. Avulduñ kalkı da bu bala calgız, em carlı em ôksüz dep bîr gîlî algan ekev, ekev algan üşev etîp akelîp bergenler. Cartıda bolsa ekî kôz bolgan, atasından kalgan üyü, lîmbîrleme biyday tolgan. Özü endî kaytiyîm dep tüsünûp turganda, biy- daydın azakayın tukumluk taslap arta kalganın satıp, icarga ekî ızan tutkan. Büytûp er cıl egîn egîp öz şaresîn özü kôrebaslagan. Öz şaresîn özü kôrse de yene Ora- zalî akaydın koyların bagadı eken. O koylardın îşînde 4 Aşarman: Uzun kış mevsimi sonunda evlerinde un vs. azalan köydeki halkın, ilk olgunlaşan ekili buğdayı el birliği ile biçip harman yaparak, un elde etmek için aralarında pay etmeleri. Daha sonra harman zamanı geldiğinde karşılığını ekinin sahibine buğday veya para ile ödedikleri bilinir (günümüzde bu gelenek, yaşam koşullarının değişmesi nedeniyle uygulanmamaktadır). yarısınaşék özündün koyları da bolgan. Bu calgız carlı cîgît ketkensaytın bar kîsî bolabaslagan. Avulduñ kalkı da kaytîp onuñ bılay bolganın oylayalmay bîrşiy tavıp- koyu dep öşék etip aytabaslaganlar. Yene onday îssî bîr kûnde, terektîn tübünde yuklap kalganda kart akay kô- rüngen oga. -Apperîm saga cîgît, Kuday’ga koluñ aşıp calbarıp duva ettîn. Bılay etkenîn begarüv, duva etiyîksîn. Özün esîn- dî cıyıp şalışmasan catkan cerde Kuday saga bîrşiy ber- mez. Bılay aytıp aldıngılarday coytulup ketken. Aradan kôp cıllar ötûp, avulduñ bay kîsîlerînden bol- gan Kıdırbék. Üylenîp balaları nesî bolgan ya onun ka- lay barlı bay kîsî bolganına bîr kırlı inanmagan bîrevsî, kalk cıyılsıp oturu ekende özüne soragan. Kaytîp barlı bolganın aytsa da bu kalktıñ yene inan- may, balalıgından bertlî oyda kırda calgız cüredî kömeş ne tabıpkoyu dep öşék’ten baz yeşmiyîklerîn oylap kûl- gen, sora da: - Orazalî akamdın koyların bagyatkanda bîr şaytantoy şıktı. Bu şaytantoy burungularday kişkene tuvu edî. Şaytantoy üyrüle üyrüle az erek ketîp coytuldu. Men de bu kayda kettî eken, mınday üyken soyun kôrme- dîm dep coytulgan cerîne barıp karadım. Coytulgan cerînde akelgen tegenek, koray, şöp şölendîñ arasında bîr şölmék turu. Onu alıp akeliyim dep kôterdîm aza- kay avur keldî koluma. Avzı kapavlı bolganga îşînde ne bareken dep cerden bir tas alıp avız betînden sındırıp karasam îşînde sarı lira tolu edî. Aytkanımday îşte, menî şaytantoy barlı ettî degen.
CEM ARSLAN Karagas-Dağıstan/Nogayel
82 Nogay Türkleri Bülteni
HAZİRAN 2016 MAKALE CIHAN TANRIBAK PEŞ Dünyadaki en büyük acılardan biri de doğup büyüdü- ğün evi, yeri kaybetmek, anılarını hatıralarını yaşadığın o güzel köyde bırakmak ve göç ederken atalarının me- zarlarına son kez bakıp göz yaşlarını içine akıtmaktır herhalde… Bu acı olayı atalarım Dobruca’dan çıkıp ak topraklara göçerken yaşamış, 1890’ların başında Alakapı (Poarta Alba) ve Nazarşa (Nazarcha) köylerinden Eskişehir’in Alpu Aktepe köyüne yanlarına yıllarca iç içe yaşadıkla- rı toplumların yaşam şekilleri ve kültürlerini harmanla- yıp alarak gelmişler. Eski köy evlerimiz mutfak ve oda (doma / askana ve işküy olarak tabir edilir) olarak kurulmuş, aynı avlu- da yaşayan kardeşlerde olsa herkesin kendine ait bu şekilde evi olurmuş. Bu evlerde de şimdi ki dönemin kat kalorifer sistemi olarak nitelendirilebileceği PEŞ adı verilen fırın ve soba sistemi mevcuttur. Balkan ve çeşitli kültürlerde yeri olan bu sistemde tarlalardan toplanan sap / saman yakılır otun yakıldığı yer mut- fağa bakar ocak olarak kullanılır, fırınına ekmek atılır, işküyde olan yanma odası evi ısıtır aynı zamanda ban- yonun (hamamlık) hep sıcak kalmasını sağlar ve yan- ma odasının üstünde olan su kazanı peş yandıkça her daim sıcak su temininde kullanılırmış. Bir çok amaca hizmet eden bu sistemi atalarım göçten önce bugünkü Romanya coğrafyasında görerek Anadoluya geldikle- rinde de köylerine, evlerine kurmuşlar. İmâm Babay, Romanya’da Alakapı köyünde doğmuş, o dönemin eğitim sistemi gereği medresede okumuş, göçle beraber Aktepe köyüne gelmiştir. Soğuk kış gün- lerinde köyün çocuklarını evinde peşin başında toplar, göç hikâyelerini anlatır, dili döndüğünce öğütler verir, çocukları okumaları için teşvik edermiş. 1930’lu yıllarda çocuk olan Mustafa da İmam Babay’ın peşinin başında bu hikâye ve öğütleri dinlermiş. 80 yaşında bir ihtiyar olduğunda hatırında kalıp bana an- lattığı o dönemde bir köy insanı olan İmâm Babay’ın, insanoğlunun çok yakın zamanda uzaya gideceğini çocuklara anlatmasıymış atalarımızın yıllar önce köy- lerde yaşasalar da ileri görüşü olması ve her dönem çocuklarını okumaya teşvik etmesi Mustafa dedenin gururlanarak anlattığı bir anıydı.
HABER | 83
Nogay Türkleri Bülteni
HAZİRAN 2016 HABER 84 Nogay Türkleri Bülteni HAZİRAN 2016 NOGAY TÜRKLERI SABANTOY ŞENLIĞI ALMANYA’DA COŞKUYLA KUTLANDI Almanya’da yaşayan Nogay Türklerinin gelenekselle- şen Sabantoyu bu yıl yine büyük bir coşkuyla kutlandı ve yaklaşık 170 Nogay Türk’ü birbirleriyle hasret gi- derdi. 28 Mayıs 2016 günü, Ehringshausen Kasabası Dreiha- usen Köyünde, dördüncüsü düzenlenen şenliğe No- gay Türklerindin yanında Kazak, Kırım ve Kazan Tata- rı aileler de katıldılar. Batı Avrupa Kırım Tatar Derneği Başkanı Rafet Karanlık da misafirler arasında idi. Açılış konuşmasını İlhan Özat’ın yaptığı organizas- yonda Nogay Türklerine has yemekler, mangal ziyafe- ti ve Nogay çayı tüm katılımcılara ikrâm edildi. Açılış konuşmasından sonra Recep Metin, son zamanlarda verdiğimiz şehidlerimizin ve tüm geçmişlerimizin ruh- FATIH POLAT larına hediye etmek üzere Kur’an-ı Kerim okudu. Nogay Türk oyunlarının oynandığı, kobuz ile Nogay Türk müziklerinin çalındığı sabantoy şenliği ayrıca futbol maçı ve yarışmalar ve diğer sportif faaliyetler de yapıldı. Şenlikte, Faik Boran 2016 yılı Nogay Kartağası seçildi. Rahatsızlığı nedeniyle şenliğe katılamayan Faik Boran adına eşi Cemile Boran’a, Organizasyon Heyeti Başkanı Fatih Polat tarafından, Kartağa Plaketi takdim edildi. Sabantoya katılan misafirlere arabalarına yapıştırmak üzere birer adet “Han Tamga”lı sticker, birer adet No- gay Türkleri hakkında Almanca ve Türkçe dillerinde hazırlanmış bilgilendirici broşür ve birer adet küçük boy Nogay Türkleri bayrağı hediye edildi. HABER | 85
Nogay Türkleri Bülteni
HAZİRAN 2016 ALIBEK KOYLAKAEV DÜNYA TÜRK FORUMU’NDA SERGI AÇTI Kısa bir süre önce Kazakiatan’dan Türkiye’ye gelen Dağıstan’lı Nogay sanatçı, Ressam Alibek Koylakaev, İstanbul’da düzenlenen 5. Dünya Türk Forumu’nda resim sergisi açtı. Dağıstan Nogayları’ndan Alibek Koylakaev, İstan- bul’da 5.’si düzenlenen Dünya Türk Forumu’nda “Sessiz Söz” adıyla iki gün süren bir resim sergisi açtı. Dünya Türk Forumu her yıl düzenlenen ve Türk Dün- yası’na yönelik yapılan en büyük ve en kapsamlı orga- nizasyonlardan birisi. Böylesi büyük bir organizasyon- da Nogay Türk’ü bir sanatçımızın resim sergisi açmış olması Türkiye’de yaşayan Nogay Türkleri için de bir gurur kaynağı oldu. Kazakistan’da bir çok başarılı sergi açan Alibek Koy- lakaev, Türkiye’deki ilk sergisinde de büyük ilgi gördü. Dünyanın pek çok yerinden gelen Türk Dünyası temsil- cileri ve Sivil Toplum Kuruluşları temsilcilerinin olduğu forumda, sanatçının açtığı sergiye ilgi çok büyüktü. Tarama tekniği ile yaptığı ve tamamen Türk Halk Kül- türü’ne, yaşam tarzına, geleneklerine ve savaşcı yönle- rine vurgu yapan resimleriyle Türk Dünyası’ndaki bü- yük bir boşluğu dolduran Alibek Koylakaev, bundan sonraki hedefini şöyle açıkladı: “Dağıstan ve Kazakis- tan’dan sonra ilk sergimi açtığım Türkiye’de, resimle- rime olan ilgiden gurur ve mutluluk duydum. Nogay ve Türk kültürünü yansıttığım resimlerimle Türkiye’de bir çok sergi açmak istemekteyim. Ardından hedefim Nogay ve Türk Kültürü’nü Avrupa ve Amerika’da aça- cağım sergilerle tanıtmak arzusundayım” dedi. HAKAN BENLI
86 Nogay Türkleri Bülteni
HAZİRAN 2016 KAPAK NOGAY TÜRKLERI KÜLTÜR VE YARDIMLAŞMA DERNEĞI’NE YILIN DERNEĞI ÖDÜLÜ VERILDI Ankara’nın en çok ziyaret edilen internet haber sitesi Haber Ankara, 3. yılını, Wonders Event&Wedding’de düzenlenen ödül töreni ile kutladı. Yaklaşık 500 davetlinin katıldığı gecede Nogay Türk- leri Kültür ve Yardımlaşma Derneği’ne, Yılın Derneği ödülü verildi. “Haber Ankara Medya 3. Yıl Ödül Töreni” adı verilen geceye, Ankara’nın siyaset, iş, bürokrasi, spor ve cemi- yet hayatının ünlü isimleri katıldı. 2 Haziran günü saat 20:00’de, Wonders Event’ta başlayan geceye; MHP Ge- nel Başkan Yardımcısı ve Ankara Milletvekili Prof. Dr. Zühal Topcu, Ak Parti Trabzon Milletvekili Muhammet Balta, CHP Genel Başkan Yardımcısı Yasemin Öney Cankurtaran, Ankara Büyükşehir Belediyesi Basın, Ya- yın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanı Ahmet Recep Tekcan, Beypazarı Belediyesi Eski Başkanı Mansur Ya- vaş, Mamak Belediye Başkanı Mesut Akgül, Yenimahalle Belediye Başkanı Fethi Yaşar, Pursaklar Belediye Başka- nı Selçuk Çetin, Keçiören Belediye Başkan Vekili Nihat Yıldız, CHP Ankara İl Başkanı Adnan Keskin, CHP Çankaya İlçe Başkanı Selçuk Dereli, Türkiye Maden İş Sendikası Genel Başkanı Nurettin Akçul, ANGİAD Başkanı Emre Altındağ, GGYD Başkanı Nezih Allıoğlu, TÜSİAV Başkanı Veli Sarıtoprak, Türkiye Binicilik Fe- derasyonu Asbaşkanı Hilmi Yaman, TÜSİAV Verimlilik Platformu Başkanı Kutlu Tamay, Nogay Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Genel Başkanı Cemil Sütbaş, Genel başkan yardımcıları ve Yönetim Kurulu üyeleri Muharrem Yılmaz, Mevlüt Emin Sütbaş, Ömer Çimen, İsmail Orak’ın da aralarında bulunduğu siyaset, iş, bü- ÖMER ÇIMEN | 87 Nogay Türkleri Bülteni
HAZİRAN 2016 KAPAK rokrasi ve cemiyet dünyasının önemli isimlerinin yanı sıra çok sayıda basın mensubu da katıldı. Ankara’nın en prestijli medya ödüllerinin verildiği gecede, Ankara Kulübü Seymenler Ekibi ve Engelsiz Kalpler Mehter Takımı gösteriler sundular. Gecenin açılış konuşmasını, Haber Ankara İmtiyaz Sahibi Volkan Memduh Gültekin yaptı. Gültekin ko- nuşmasında; “Haber Ankara’yı anlatmaya kalksam, hizmetlerimiz ortada, Ankara’nın en etkili basın-yayın araçlarından biri. Ödül gecemizi anlatsam; her şey or- tada; konuşurken bile bacaklarım titriyor. Bu tabloyu tekrar yaşadığım için önce Allah’a şükrediyorum” dedi. Yaklaşık 500 davetlinin katıldığı gecede; sahipleri, Ha- ber Ankara okurlarının tercihleri ile belirlenen prestij ödülleri sahiplerini buldu. > Yılın Milletvekili (Kadın): Prof. Dr. Zühal Topcu, MHP Genel Başkan Yardımcısı ve Ankara Millet- vekili
Ankara Milletvekili > Yılın Siyasi Parti Yöneticisi: Yasemin Öney Cankur- taran, CHP Genel Başkan Yardımcısı > Yılın Fen İşleri Projeleri: Melih Gökçek, Ankara Bü- yükşehir Belediye Başkanı > Yılın Geleneksel Mimari Projeleri: Selçuk Çetin, Pur- saklar Belediye Başkanı > Yılın Eğitim Projeleri: Fethi Yaşar, Yenimahalle Bele- diye Başkanı > Yılın Sosyal Projeleri: Mesut Akgül, Mamak Beledi- ye Başkanı > Yılın Kültür Sanat Projeleri: Mustafa Ak, Keçiören Belediye Başkanı > Yılın Çevre Projeleri: Doç. Dr. Mustafa Tuna, Sincan Belediye Başkanı > Yılın İl Başkanı: Adnan Keskin, CHP Ankara İl Baş- kanı
> Yılın İlçe Başkanı: Selçuk Dereli, CHP Çankaya İlçe Başkanı
> Yılın Sivil Toplum Kuruluşu: Emre Altındağ, ANGİ- AD Başkanı > Yılın Sivil Toplum Kuruluşu Yöneticisi: Nezih Allıoğ- 88 Nogay Türkleri Bülteni
HAZİRAN 2016 KAPAK lu, GGYD Başkanı > Yılın Sivil Toplum Hizmet Ödülü: Veli Sarıtoprak, TÜSİAV Başkanı > Yılın Spor Adamı: Mehmet Yiğiner, MKE Ankara- gücü Başkanı > Yılın Şirket Yöneticisi: Yakup Karadeniz, Kebir Süt Bölge Müdürü > Yılın Şirketi: Oğuz Afşar, AFS Mice Genel Müdürü > Yılın Genç Girişimci İş Adamı: Ömer Çimen, ENVA Mühendislik Genel Müdürü > Yılın Yerel Derneği: Cemil SÜTBAŞ, Nogay Türkle- ri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Başkanı > Ankara Vefa Ödülü: Osman Böcek, Ankara Kulübü Çınar Seymeni > Yılın Özel Eğitim Kurumu: Güçlü Şenel, Saygı Özel Eğitim Okulu Kurucusu Haber Ankara Medya 3. Yıl Ödül töreninde, Başkent’te kent haberciliği yapan yazılı basın yöneticilerine de ödül verildi. Bu ödülleri Ömür Ünver, Milliyet Ankara Yazı İşleri Müdürü, Özgür Çoban, Habertürk Ankara Haber Koordinatörü ve Cafer Külahlıoğlu, Sonsöz Ga- zetesi Yazı İşleri Müdürü aldılar. Haber Ankara’nın kuruluşundan bugüne kadar, önem- li katkılar sağlayan ve 3. Yıl ödül törenine sponsor olan isimlere de “Haber Ankara Özel Ödülü” takdim edildi. Bu ödülleri alan isimler ise şöyle: Emel Gültekin, Haber Ankara Yazarı, Onur Kaşkaya, Okyanus Kolejleri Bölge Müdürü, Oğuzhan Kara, Kayı Hukuk Bürosu Kurucu- su, Yılmaz Odabaşı, TÜRKKONUT Genel Başkanı, Coşkun Balkan, Wonders Event Kurucusu, Veysel Ba- şer, Başer Otomotiv Yönetim Kurulu Başkanı. Sunumu, ünlü radyo programcısı Semih Baykara ta- rafından yapılan geceye sponsor olan firmalar; AFS Mice, Kebir Süt Ürünleri, Ford Başer Otomotiv, Ok- yanus Kolejleri, Enva Mühendislik, Saygı Özel Eğitim Okulları, Türkkonut ve Wonders Event. HABER | 89
Nogay Türkleri Bülteni
HAZİRAN 2016 KIZIL ELMA ÖDÜLÜ NOGAY TÜRK’Ü SPORCUYA... İstanbul’da 5.si düzenlenen Dünya Türk Forumu’nda Nogay Türkleri ön plandaydı. Nogay Ressam Alibek Koylakaev’in resim sergisinin yanısıra TASAM tarafın- dan verilen Kızıl Elma Ödülleri’nde Dünya Taekwon- do Şampiyonu Nogay sporcu Mevlüt Pekcan ödüle değer bulundu. Her yıl Türk Asya Stratejik Araştırmalar Merkezi TA- SAM tarafından düzenlenen Dünya Türk Forumu bünyesinde verilen ve bu yıl 3. kez sahiplerini bulan Kızıl Elma ödülleri 11 ayrı branşta sahiplerine verildi. Mevlüt Pekcan’a Spor Dalında Kızıl Elma Ödülü verildi Geleneksel hale gelen ve Türk Dünyası’nın en prestijli ödüllerinden birisi olan Kızıl Elma bu yıl spor dalında Nogay Türk’ü sporcu Mevlüt Pekcan’a verildi. Mevlüt Pekcan bu ödüle, 2014 yılında Dünya Tekvando Şam- piyonluğu’nu kazandığı için değer görüldü. Bizler de Nogay Türkleri’nin gururu olan Mevlüt Pekcan’ı hem şampiyonluğu hem de aldığı ödülden ötürü bir kez daha kutluyor, başarılarının devamını diliyoruz. İstanbul’da Mevlüt Pekcan’ı yalnız bırakmayan Nogay Türkleri ödül töreninde sevincini paylaştılar. Ödül töreninin yapıldığı salonda Mevlüt Pekcan’ın ağabeyi Mesut Pekcan mutluluğunu ve gururunu gizleyemez- ken, “Kardeşime, bize bu gururu ve mutluluğu yaşattığı için mutluyum” dedi. Mevlüt Pekcan ödülü alırken “Beni bu ödüle layık gö- ren herkese teşekkür ediyorum. Ülkemi ve bayrağımı gururla temsil etmekten büyük bir şeref duydum” dedi. Kızıl Elma Ödülleri; Kızıl Elma “Devlet” Ödülü, Kızıl Elma “Özel” Ödülü, Kızıl Elma “Diplomasi” Ödülü, Kızıl Elma “İş” Ödülü, Kızıl Elma “Bilim” Ödülü, Kızıl Elma “Kültür” Ödülü, Kızıl Elma “Sanat” Ödülü, Kızıl Elma “Teknoloji” Ödülü, Kızıl Elma “Strateji” Ödülü, Kızıl Elma “Spor” Ödülü, Kızıl Elma “Kamu Diploma- sisi” Ödülü olmak üzere bu yıl da toplam 11 kategoride verildi. Ödüller 5. Dünya Türk Forumu’nun ilk günü, 02 Haziran Perşembe akşamı İstanbul’da Titanic Bu- siness Bayrampaşa Hotel’de saat 19.00’da düzenlenen takdim töreni ile sahiplerini buldu. Törende “Domb- ra” müziği ile Türk Dünyası’nda adını duyuran Nogay Türk’ü halk müziği sanatçısı ve ozanı
HAKAN BENLI HABER 90 Nogay Türkleri Bülteni HAZİRAN 2016 NOGAY ÇOCUKLARIN BÜYÜK BAŞARISI Rusya genelinde Tüm Rusya Çocuk Güreşleri Turnu- vası’nda Nogay çocukları kazandıkları müsabakalarla madalyaları topladılar. Nogay güreş ekibi 8 altın, 8 gü- müş ve 6 bronz madalya aldılar. Rus Riakchr.ru internet sitesinde yer alan habere göre, Zernograd şehrinde yapılan Tüm Rusya Çocuk Güreş- leri Turnuvası’nda, KaraçayÇerkes Cumhuriyeti’ndeki Nogay ilçesinin sporcuları, branşlarındaki müsabaka- larda büyük bir başarı gösterdiler. Turnuvaya toplam 250 sporcunun katıldığı belirtilen haberde, Nogay İl- çesi sporcularının 8 altın, 8 gümüş, 6 bronz ve toplam- da 24 madalya aldıkları belirtildi. Eğitmen olan Resul Şamanov haber sitesine verdiği demeçte “Bu çok zor bir yarışma oldu. Güreşçilerimiz kazanmak için uğraş verdiler ama aferin, çocuklar mü- kemmel sonuçlar göstermeyi başardılar” dedi. Müsabakaların yaş ve ağırlık kategorilerinde olduğu ve Nogay sprocuların mücadele ettikleri çok güçlü rakip- lerine rağmen, büyük bir başarıyı yakaladıkları belirtil- di. Antrenör Camille Karasova ve Nogay güreşçilerin başarısının Nogay İlçesi için ulusal düzeyde kendilerini gösternek adına çok önemli bir adım olduğu belirtildi. Bizler de Türkiye’de yaşayan Nogay Türkleri olarak bu büyük başarıya imza atan genç Nogay sporcuları ve on- ları eğiten, yetiştiren antrenörlerini ve Nogay halkını tebrik ediyoruz. HAKAN BENLI ESMA TEKER Rotterdam’dan bir manzara HABER | 91
Nogay Türkleri Bülteni
HAZİRAN 2016 PROF. DR. CANAN KARATAY NOGAY ÇAYI’NI TAVSIYE ETTI Ünlü diyetisyen Prof. Dr. Canan Karatay’ın çaya tere- yağı katın açıklamasıyla birlikte, bu çayın nasıl hazır- landığı da merak konusu oldu. Karatay’ın bahsettiği ama adını vermediği çay, Nogay Çayı. Nogay Çayı nedir, nasıl hazırlanır, nasıl içilir? Diyetisyen Prof. Dr. Canan Karatay’ın sağlıklı beslen- meyle ilgili yaptığı son çarpıcı açıklamayla gündeme gelen tereyağlı çayın ne olduğu ve nasıl hazırlandığı ile ilgili olarak, görüşlerini almak üzere görüştüğümüz NogayTürk Dergisi editörü Hakan Benli, Nogay Ça- yı’nın ne olduğunu nasıl hazırlandığını anlattı. Nogay Çayı, Orta Asya’da, Kafkaslarda ve Anadolu’da yaşayan Nogay Türklerinin yüzyıllardır içilen gelenek- sel milli içecekleridir. Bugün Türkiye’de ve özellikle köylerde yaşayan Nogay Türklerinin sabah, öğle, ikin- di, akşam ve yatsı zamanlarında demledikleri, sofra- larından eksik etmedikleri bir çaydır. Nogay Türkleri Türkiye’de özellikle Tuz Gölü havzasında yaşamakta- dırlar.
Bu çay sofrada kahvaltıyla, diğer öğünlerde özellikle hamur işleriyle beraber içilen ve ayrıca keyif çayı olarak da demlenmektedir. Nogay Çayına Nogaylar genelde “Ayakşay” derler. Toplum tarafından “Tatar Çay” ola- rak da bilinmektedir. Ayak, eski Türkçe’de kâse anlamı- na gelmektedir. Nogay çayını demlemek için öncelikle bir tencereye ihtiyacımız var. Önce tencereye bir litre su koyarak kaynatmaya başlıyoruz. Suyun üzerine üçdört yemek kaşığı bildiğimiz normal siyah kuru çay ilave ederek demlenene kadar birkaç dakika kaynatıyoruz. Kayna- yan çayın üzerine iki su bardağı süt ilave ederek karıştı- rıyoruz. Tencereye iki çay kaşığı tuz ilave ederek birkaç dakika daha kaynatıyoruz. Çayımız hazırlanmış oldu. Bu çayda şeker kullanılmaz. Nogay Türkleri çaylarını yazın farklı kışın farklı hazır- lamaktadırlar. Nogay çayının demlenmiş hâli yukarıda anlattığımız tarifteki gibidir. Bu hazırlanan tarife ilâve olarak, kışın genellikle çay demlendikten sonra üzerine bir çay kaşığı karabiber ve bir çay kaşığı tereyağı ilave ederek, Nogayların “Tostakay” adını verdikleri kâsele- re dökerek servis edilir. Nogay çayı normal çay bardak- larıyla içilmez. Çorba kâsesi ile içilebilir ancak kaşık kullanılmaz. Nogay çayına ayrıca isteğe bağlı olarak kaymak da ilâve edilebilir. Ancak kaymakla karabiber bir kullanılmaz. Hakan Benli ayrıca Nogay Türklerine özgü olan bu çayın diyetisyen Prof. Dr. Canan Karatay’ın da dediği gibi insan sağlığı yönünden birçok faydaları olduğuna dikkat çekerek, Nogay Türklerinin bu çay sayesinde daha sağlıklı kalabildiklerini söyledi. HAKAN BENLI |
