Talab elastikligining bu xususiyatlarini bilish sotuvchilarga narxni o‘zgartirish orqali daromadlarni oshirish imkoniyatini beradi

Mahsulotga talab elastik bo‘lganda, narxni P1 dan P2 ga tushirish natijasida ko‘riladigan A yuzaga teng zararga (–TR) nisbatan, talabning Q1 dan Q2 ga oshishi natijasida olinadigan B yuzaga teng qo‘shimcha daromad (+TR) ko‘pligidan sotuvchining yalpi daromadi oshadi. Mahsulotga talab noelastik bo‘lganda esa narxni P1 dan P2 ga tushirish natijasida ko‘riladigan A yuzaga teng zarar (–TR), talabning Q1 dan Q2 ga oshishi natijasida olinadigan B yuzaga teng qo‘shimcha daromadga (+TR) nisbatan ko‘pligidan sotuvchining yalpi daromadi qisqaradi. Masalan, yil yaxshi kelib, fermerlar yuqori hosil olganda, narx pasayib ketishidan ularning daromadi kamayib ketadi. Chunki, qishloq xo‘jaligi mahsulotlariga talab elastikligi ancha past.

Mahsulotga talab elastik bo‘lganda, narxni P1 dan P2 ga tushirish natijasida ko‘riladigan A yuzaga teng zararga (–TR) nisbatan, talabning Q1 dan Q2 ga oshishi natijasida olinadigan B yuzaga teng qo‘shimcha daromad (+TR) ko‘pligidan sotuvchining yalpi daromadi oshadi. Mahsulotga talab noelastik bo‘lganda esa narxni P1 dan P2 ga tushirish natijasida ko‘riladigan A yuzaga teng zarar (–TR), talabning Q1 dan Q2 ga oshishi natijasida olinadigan B yuzaga teng qo‘shimcha daromadga (+TR) nisbatan ko‘pligidan sotuvchining yalpi daromadi qisqaradi. Masalan, yil yaxshi kelib, fermerlar yuqori hosil olganda, narx pasayib ketishidan ularning daromadi kamayib ketadi. Chunki, qishloq xo‘jaligi mahsulotlariga talab elastikligi ancha past.

Talab elastikligining bu xususiyatlarini bilish sotuvchilarga narxni o‘zgartirish orqali daromadlarni oshirish imkoniyatini beradi. Bunda daromadning o‘zgarishi narxning o‘zgarishiga teskari bo‘lganligidan, sotuvchilar talab elastikligi yuqori bo‘lgan mahsulotlarning narxini pasaytirish orqaligina sotuvlar hajmini va daromadini oshirishlari mumkin. Talab noelastik bo‘lgan holatda esa, narxni oshirish talab hajmini keskin qisqarishiga olib kelmaydi. Chunki, iste’molchilar uchun birlamchi ehtiyoj sanaladigan ne’matlarga talab noelastik hisoblanadi. Bu sharoitda sotuvchilar daromadni oshirish uchun narxni oshirishlari mumkin. Ko‘pchilik mamlakatlarda davlat talab elastikligi past (noelastik) bo‘lgan tovar va xizmatlar narxini cheklab turadi. Aks holda sotuvchilar daromadlarini oshirish maqsadida noelastik talabga ega tovarlar narxini oshirib yuborishlari mumkin.

• Talab elastikligining bu xususiyatlarini bilish sotuvchilarga narxni o‘zgartirish orqali daromadlarni oshirish imkoniyatini beradi. Bunda daromadning o‘zgarishi narxning o‘zgarishiga teskari bo‘lganligidan, sotuvchilar talab elastikligi yuqori bo‘lgan mahsulotlarning narxini pasaytirish orqaligina sotuvlar hajmini va daromadini oshirishlari mumkin. Talab noelastik bo‘lgan holatda esa, narxni oshirish talab hajmini keskin qisqarishiga olib kelmaydi. Chunki, iste’molchilar uchun birlamchi ehtiyoj sanaladigan ne’matlarga talab noelastik hisoblanadi. Bu sharoitda sotuvchilar daromadni oshirish uchun narxni oshirishlari mumkin. Ko‘pchilik mamlakatlarda davlat talab elastikligi past (noelastik) bo‘lgan tovar va xizmatlar narxini cheklab turadi. Aks holda sotuvchilar daromadlarini oshirish maqsadida noelastik talabga ega tovarlar narxini oshirib yuborishlari mumkin.

Soliq yukini iste’molchi va ishlab chiqaruvchi o‘rtasida taqsimlanishini tovar elastikligiga ko‘ra tahlili. Elastiklik nazariyasi firmalar va davlatning iqtisodiy siyosatini belgilashda muhim qurol bo‘lib hisoblanadi. Talab va taklifning elastik yoki elastik bo‘lmasligi soliq yukining iste’molchi va ishlab chiqaruvchi o‘rtasida taqsimlanishini, ya’ni uning qancha qismini iste’molchi va qancha qismini ishlab chiqaruvchi to‘lashini aniqlab beradi.

Soliq yukini iste’molchi va ishlab chiqaruvchi o‘rtasida taqsimlanishini tovar elastikligiga ko‘ra tahlili. Elastiklik nazariyasi firmalar va davlatning iqtisodiy siyosatini belgilashda muhim qurol bo‘lib hisoblanadi. Talab va taklifning elastik yoki elastik bo‘lmasligi soliq yukining iste’molchi va ishlab chiqaruvchi o‘rtasida taqsimlanishini, ya’ni uning qancha qismini iste’molchi va qancha qismini ishlab chiqaruvchi to‘lashini aniqlab beradi.

Noelastik talabda iste’molchilar narx oshishiga qaramay birlamchi zaruriy ehtiyoj tovarlariga talabni qisqartira olmaydi yoki juda kam qisqartiradi. Soliqni taqsimlanishini taklif chizig‘iga nisbatan qaraganda buning teskarisini ko‘ramiz. Taklif elastik bo‘lganda, soliqning katta qismini to‘lash iste’molchilar zimmasiga tushadi

• Noelastik talabda iste’molchilar narx oshishiga qaramay birlamchi zaruriy ehtiyoj tovarlariga talabni qisqartira olmaydi yoki juda kam qisqartiradi. Soliqni taqsimlanishini taklif chizig‘iga nisbatan qaraganda buning teskarisini ko‘ramiz. Taklif elastik bo‘lganda, soliqning katta qismini to‘lash iste’molchilar zimmasiga tushadi