Ta'lim halq ma'naviyatiga yaratuvchilik kayfiyatini bahsh etadi. O'sib kelayotgan yosh avlodning barcha eng yahshi imkoniyatlari unda namoyon bo'ladi

NAZARIY QISM



Deshifratorlarni Sxemasini O’rganish

Deshifratorlarni sxemasini aniqlash

Ishning maqsadi: Deshifatorlarning tuzilish sxemasini o'rganish, rejimlarni ishlashni har xil usullarda aniqlash.
Uskunalalar: Otssillografi, Electronics WorkBenchografiya, Multisim12 model boshqaruvi.

Avtomatikaning diskret qurilmalarida va EHMlarida shunday zaruriyat tug'iladiki, bunda n-razryadli ikkilik kodni asosli bir razryadli kodga aylantirish yoki shunday teskari o'zgartishni bajarish kerak bo'ladi. Xuddi shunday o'zgartirishlarni amalga o'chiruvchi mantiqiy qurilma mos ravishda deshifator va shifrator deb ataladi, deshifatorning qurilishiga misol qilib olamiz.

Kirishdagi ikkilik kodga moc holatda chiqishlaridan birida mantiqiy “1” yoki “0” cignalini shakllantiruvchi funkcional qurilmalarga deshifratatorlar deyiladi.
Deshifrator m ta kirishga va n ta chiqishga kirishga, kirish va chiqishlar koni quyidagi yopishtirilgan bog'langan n=2. Deshifratorning shartli belgici 4–racmda ko'rcatilgan. Uch razryadli (m=3) deshifatorning holatlar jadvali 5 – jadvalda kelilgan.
Mantiqiy funktsiyalardan foydalaniladi EMAS va VA – EMAS mantiqiy elementlarda tuzlangan deshifator cxemaci 5 – racmda ko'rkatlangan.




Deshifrator-decoder deb ham yuritiladi
Deshefratorning vazifasi: 2 lik sanoq sistemasidan 10 lik sanoq sistemasiga o’tkazuvchi mantiqiy qurilma Deshefrator kirishlar soni ta bo’lsa chiqishlar soni chisicha bo’ladi.

Ikkilik sanoq tizimidagi raqamlarni o‘nlik sanoq tizimidagi kodga o‘zgartiruvchi kombinatsion mantiqiy qurilma – deshifrator yoki dekoder deb ataladi. Bunday o‘zgartirishlar, masalan, elektron soatlarda, EHM va shu kabilar dasturidagi ma’lumotlarni qayta shifrlashda qo‘llaniladi. Deshifrator shifratorga teskari bo‘lgan amalni bajaradi. Agar deshifratorning n adres kirishlari uning m chiqishlari soni bilan m=2ⁿ munosabat bilan bog‘langan bo‘lsa, bunday deshifrator to‘liq deb ataladi. Agar m<2ⁿ bo‘lsa, deshifrator to‘liq emas deb ataladi

1. 
   
   

b)

4.3-rasm. Chiziqli Deshifrator shartli grafik belgisi (a) va uning blok sxemasi.

Ikkita adres kirishiga va to‘rtta (0-3) chiqishga ega bo‘lgan chiziqli DSh tasviri 4.3, a-rasmda, uning shartli tasviri esa 4.3, b-rasmda keltirilgan. Har bir chiqish HAM elementining chiqishi bo‘lib hisoblanadi. Demak, bu kirish bilan bog‘liq bo‘lgan ikkilik o‘zgaruvchi 1 qiymatini faqat shu holda qabul qilishi mumkinki, agar mos keluvchi HAM elementining uchchala kirishida 1 qiymatiga mos keluvchi o‘zgaruvchi hosil bo‘lsa.

Deshifrator mikrosxemalari ko‘p hollarda S ruxsat kirishiga ega bo‘ladilar. Bu kirishning mavjudligi ISlar asosida kirish kodi razryadini oshirishga imkon beradi.