Ta'limi vazirligi 0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi asqar n ig ‘m atov

1 К огай H.A. Ф и зи к о -ге о г р а ф и ч е с к о е р а й о н и р о в а н и е / / У збек ск ая С С Р.
— Т.: « Э н ц и к л о п ед и я » , 1981. — с. 5 4 —59.

---

8 8
EKOTURIZM asoslari
I. Ustyurt ekoturistik rayoni. Ustyurt — 0 ‘zbekistonning shi- 
m oli-g‘arbiy — Qoraqalpog'istonda joylashgan plato (yer yuzasi kam 
parchalangan yassi tekislik). U ning maydoni katta (200 ming km 2), 
yo'llari asfaltsiz, notekis b o ‘lgani u ch u n ham ekoturistik m arshrut­
lar «jip» rusumdagi mashinalar, samolyot yoki vertolyotlarda olib 
borilgani m a ’qul. Ustyurtning sayyohlarni o ‘ziga jalb qiladigan 
ekoturistik obyektlariga:
«Chink» — dunyoda eng katta va yagona 60—150 metrlik tik 
qoyali jarlar bilan o ‘ralgan plato:
S
doimiy oqar suvlarga ega b o ‘lmagan, lekin yer osti suvlariga 
ega supasimon tekislik;
■S
davolash xususiyatiga ega b o ‘lgan ju d a katta (1000 k m 2) tuzli 
Borsakelmas s h o ‘rxoki. U n d a o ‘simlik dunyosi deyarli y o ‘q. Osh 
tuzi va balchiqli tuzning qatlami 16—27,5 m gacha boradi. Yangi 
ochilgan Q o ‘ng‘irot soda zavodi aynan Borsakelmas tuzlari hisobiga 
qurilgan;
S
neolit d avridan qolgan «U styurt m akoni». U n d a qadim iy 
o d a m la r y a s h a g a n 60 ga y a q in ta b iiy o b y e k tla r a n iq la n g a n . 
U larn in g ic h id a h am tarixiy, h am ekoturistik aham iyatg a molik 
« T em p a» m ak o n i alohida ahamiyatga ega b o ‘lib, u n d a n arxeolog
S.P. Tolstov boshchiligidagi X o razm ekspeditsiyasi 1300 dan ortiq 
ch a q m o q to s h qurollarini topgan.
II. Orol va Orolbo‘yi rayoni ekologik inqirozli ekoturistik hudud 
b o i g a n i u c h u n h a m u n d a yuzaga kelgan ekologik inqiroz holati 
asosiy ekoturistik obyekt b o ‘lib hisoblanadi. Ekoturistik marshrutlar 
bir paytning o ‘zida h am O rolning qurigan, h am u ning t a ’sirida 
turgan Orol atrofi hududlarini qam rab olishi zarur. Ekoturlarni 
nafaqat treking (piyoda) yoki tuya va otlarda, balki samolyot va 
vertolyotlar orqali h am am alga oshirish lozim. Zero u yuqori 
m asofadan turib katta va tekis m a y do n n i vizual kuzatish im koni- 
yatini beradi. Orol dengizining shim o li-g ‘arbiy qismida joylashgan 
va k u n d an kunga kattalashib borayotgan Borsakelmas oroli inson- 
larning atro f tabiiy m uhitga salbiy t a ’sirini aks ettiruvchi ekoturis­
tik obyektdir. C h u n k i u n d a nafaqat kengayib borayotgan quruqlik 
yuzasi, balki sobiq S SSRning noekologik faoliyati h am n am oyon 
b o ‘ladi. U n d a Q o zo g ‘iston Respublikasi Borsakelmas q o ‘riqxona- 
si tashkil qilingan.

---