Ta’limning asosiy qonuni
Download 0.88 Mb. Pdf ko'rish
|
yaponiyatalimtizimi-230315140616-4196eaec (1)
|
YAPONIDA TA'LIM MAQSADLARI • YAPONIYADA TA'LIMNING ASOSIY TAMOYILLARI KONSTITUTSIYADA BELGILANGAN • 1946 YIL VA “TA’LIMNING ASOSIY QONUNI” (1947). KONSTITUTSIYA NAZARDA TUTADI • XALQNING ASOSIY HUQUQI VA BURCHI • QUYIDAGICHA TA'LIM OLISH: " • BARCHA INSONLAR QONUN HUJJATLARIDA NAZARDA TUTILGAN O'Z IMKONIYATLARIGA MOS KELADIGAN TENG TA'LIM OLISH HUQUQIGA EGA. XALQ O‘Z HIMOYASIDAGI BARCHA O‘G‘IL-QIZLARNING QONUN HUJJATLARIDA NAZARDA TUTILGAN UMUMIY TA’LIM OLISHIGA MAJBURDIR. BUNDAY MAJBURIY TA'LIM BEPUL BO'LISHI KERAK. • “TA’LIM TO‘G‘RISIDAGI ASOSIY QONUN KONSTITUTSIYA RUHIGA MUVOFIQ TA’LIMNING ASOSIY MILLIY MAQSAD VA TAMOYILLARINI BELGILAB BERADI. QONUNDA TA’LIMNING ASOSIY MAQSADI “HAQIQAT VA ADOLATNI SEVADIGAN, SHAXS QADR- QIMMATINI QADRLAYDIGAN, MEHNATNI HURMAT QILADIGAN VA CHUQUR BILIMGA EGA BO‘LGAN, AQLI VA JISMONAN SOG‘LOM INSONLAR TARBIYASIGA INTILUVCHI SHAXSNI HAR TOMONLAMA KAMOL TOPTIRISHDAN IBORAT. MAS’ULIYATNI HIS QILISH, TINCH DAVLAT VA JAMIYAT BUNYODKORI SIFATIDA MUSTAQIL RUH BILAN SUG‘ORISH”. USHBU MAQSADGA ERISHISH UCHUN QONUNDA TENG IMKONIYATLAR, TO'QQIZ YILLIK MAJBURIY TA'LIM, QO'SHMA TA'LIM VA PARTIYAVIY SIYOSIY TA'LIMNI TAQIQLASH KABI TA'LIMNING MILLIY TAMOYILLARI BELGILAB QO'YILGAN. • MISSIYA: • HAMJAMIYAT RUHI A-JIS TAJRIBASINI SHAKLLANTIRADI. BIZ O'RGANISH, TAVAKKAL QILISH VA DUNYODAGI O'ZGARISHLARGA RAHBARLIK QILISH UCHUN ILHOMLANTIRILGAN GLOBAL FIKRLAYDIGAN, RAHM-SHAFQATLI, HAMKORLIKKA MOYIL TALABALARNI RIVOJLANTIRISHGA BAG'ISHLANGANMIZ. • VIZYON: • A-JIS O‘QUVCHILAR EHTIYOJLARINI QO‘LLAB-QUVVATLAYDIGAN, ULARNING QARASHLARI IZLANADIGAN VA HURMAT QILINADIGAN HAMDA NOYOB FAZILATLARI QADRLANADIGAN VA TARBIYALANADIGAN XAVFSIZ VA QO‘LLAB-QUVVATLOVCHI MUHITDA TALABALARGA QAT’IY XALQARO TA’LIM BERISH ORQALI YETAKCHI XALQARO MAKTAB BO‘LIB QOLADI. TAʼLIMDAGI MUKAMMALLIK VA INNOVATSIYALARGA DOIMIY EʼTIBOR QARATISH ORQALI HAR BIR TALABAGA TEGISHLI MANBALAR VA IMKONIYATLAR TAQDIM ETILADI, BU ESA ULARGA KELAJAKDA ULAR UCHUN NIMALAR KUTAYOTGANINI TAʼMINLASH IMKONINI BERADI. DARS JADVALI • YAPONIYA TA'LIM TIZIMI IKKINCHI JAHON URUSHIDAN KEYIN ISLOH QILINDI. ESKI 6-5-3-3 TIZIMI 6-3-3-4 TIZIMIGA OʻZGARTIRILDI (6 YIL BOSHLANGʻICH MAKTAB, 3 YIL OʻRTA MAKTAB, 3 YIL OʻRTA MAKTAB VA 4 YIL UNIVERSITET) MAʼLUMOTNOMA BILAN AMERIKA TIZIMIGA. GIMUKYOIKU (MAJBURIY TA'LIM) MUDDATI 9 YIL, SHOUGAKKOUDA (BOSHLANG'ICH MAKTAB) 6 YIL VA CHUUGAKKOUDA (O'RTA MAKTAB) 3 YIL. • YAPONIYA 100% MAJBURIY SINFLARGA OʻQISHGA KIRGAN VA SAVODSIZLIK DARAJASI NOLGA TENG BOʻLGAN DUNYODAGI ENG YAXSHI MAʼLUMOTLI AHOLIDAN BIRIGA EGA. MAJBURIY BO'LMASA-DA, O'RTA MAKTABGA (KOUKOU LÌNÌ) KIRISH MAMLAKAT BO'YLAB 96% DAN ORTIQ VA SHAHARLARDA DEYARLI 100% NI TASHKIL QILADI. O'RTA MAKTABNI TARK ETISH DARAJASI TAXMINAN 2% NI TASHKIL ETADI VA O'SIB BORMOQDA. O'RTA MAKTAB BITIRUVCHILARINING QARIYB 46 FOIZI UNIVERSITET YOKI KOLLEJGA O'QISHGA KIRADI. • TA'LIM VAZIRLIGI O'QUV DASTURLARI, DARSLIKLAR, DARSLARNI QATTIQ NAZORAT QILADI VA BUTUN MAMLAKAT BO'YLAB YAGONA TA'LIM DARAJASINI TA'MINLAYDI. NATIJADA, TA'LIMNING YUQORI DARAJASIGA ERISHISH MUMKIN. MAKTAB KALENDAR • -DARSLAR ODATDA APREL OYIDA BOSHLANADI VA KEYINGI YILNING MART OYIDA TUGAYDI • - SAYRLAR MAY OYIDA (BAHORDA) BO'LIB O'TADI. • -SENTYABRDA YILLIK SPORT (KUZ) • - UCHTA UZOQ TA'TIL • *YOZGI TA'TIL (IYUL OXIRI - AVGUST OXIRI) • *QISHKI TA'TIL (DEKABR OXIRI - YANVAR BOSHI) • *BAHORGI TA'TIL (FEVRAL OXIRI - APREL OYI BOSHI) • -MART OYIDA BITIRUV - AHAMIYATSIZ YAPONIYADA TA’LIM TIZIMI Yaponiyadagi maktablari MAKTAB TA’LIM TIZIMI • AKSARIYAT MAKTABLAR YANGI YIL APREL OYIDAN BOSHLAB UCH MUDDATLI TIZIMDA ISHLAYDI. ZAMONAVIY TA'LIM TIZIMI 1872 YILDA BOSHLANGAN VA APREL OYIDA BOSHLANGAN FRANTSUZ MAKTAB TIZIMIDAN KEYIN MODELLASHTIRILGAN. YAPONIYADA MOLIYAVIY YIL HAM APREL OYIDA BOSHLANADI VA KEYINGI YILNING MART OYIDA TUGAYDI, BU KO'P JIHATDAN QULAYROQDIR. • APREL - GILOS GULLAGAN (YAPONLARNING ENG SEVIMLI GULI!) GULLAGAN BAHORNING BALANDLIGI VA YAPONIYADA YANGI BOSHLANISH UCHUN ENG MOS VAQT. O‘QUV YILI TIZIMIDAGI BU FARQ AQSHDA XORIJDA O‘QISH ISTAGIDA BO‘LGAN TALABALARGA BIROZ NOQULAYLIK TUG‘DIRADI. YARIM YIL O‘QISHGA KIRISHNI KUTISH BILAN BEHUDA KETADI, KO‘PINCHA YANA BIR YIL YAPONIYA UNIVERSITET TIZIMIGA QAYTISHDA BEHUDA KETADI VA BIR YILNI TAKRORLASHGA TO‘G‘RI KELADI. . • BOSHLANG‘ICH MAKTABNING QUYI SINFLARI BUNDAN MUSTASNO, ISH KUNLARIDA O‘RTACHA O‘QUV KUNI 6 SOATNI TASHKIL QILADI, BU ESA UNI DUNYODAGI ENG UZUN O‘QUV KUNLARIDAN BIRIGA AYLANTIRADI. HATTO MAKTABDAN KEYIN HAM BOLALAR MASHG'ULOTLAR VA BOSHQA UY VAZIFALARI BILAN MASHG'UL BO'LISHADI. TA'TILLAR YOZDA 6 HAFTA, QISHKI VA BAHORGI TA'TILLAR UCHUN HAR BIRI TAXMINAN 2 HAFTA. USHBU TA'TILLARDA KO'PINCHA UY VAZIFASI BOR. • HAR BIR SINFNING O'Z STATSIONAR SINFI MAVJUD BO'LIB, UNING TALABALARI AMALIY MASHG'ULOTLAR VA LABORATORIYA ISHLARIDAN TASHQARI BARCHA KURSLARNI OLADILAR. BOSHLANG'ICH TA'LIM DAVRIDA KO'P HOLLARDA HAR BIR SINFDA BITTA O'QITUVCHI BARCHA FANLARDAN DARS BERADI. IKKINCHI JAHON URUSHIDAN KEYIN AHOLI SONINING TEZ O'SISHI NATIJASIDA BOSHLANG'ICH YOKI O'RTA MAKTABNING ODATDAGI SINFIDAGI O'QUVCHILAR SONI BIR VAQTLAR 50 O'QUVCHIDAN OSHGAN BO'LSA, HOZIR U 40 DAN OSHMAYDI. DAVLAT BOSHLANG'ICH VA O'RTA MAKTABLARIDA, MAKTAB TUSHLIKLARI ( KYUUSHOKU LÍNÍN) STANDARTLASHTIRILGAN MENYUDA TAQDIM ETILADI VA U SINFDA ISTE'MOL QILINADI. DEYARLI BARCHA O'RTA MAKTABLAR O'Z O'QUVCHILARIDAN MAKTAB FORMASINI KIYISHNI TALAB QILADI (SEIFUKU LÍNÌ). • YAPONIYA MAKTAB TIZIMI VA AMERIKA MAKTABI TIZIMI OʻRTASIDAGI KATTA FARQ SHUNDAKI, AMERIKALIKLAR INDIVIDUALLIKNI HURMAT QILADI, YAPONIYALIKLAR ESA GURUH QOIDALARIGA RIOYA QILISH ORQALI SHAXSNI BOSHQARADI. • BU GURUH XATTI-HARAKATLARINING YAPONCHA XUSUSIYATINI TUSHUNTIRISHGA YORDAM BERADI. OLIY TA’LIM TIZIMI • YAPONIYADA OLIY TAʼLIM UNIVERSITETLAR (DAIGAKU), OʻRTA KOLLEJLAR (KĀNGĀYĀIGAKU), TEXNOLOGIYA KOLLEJLARI (KŌTŌ SENMON GAKŌKŌKŌSĪKŌSĪKŌ) VA MAXSUS O‘QUV MAKTABLARIDA BERILADI. USHBU TO'RT TURDAGI MUASSASALARDAN FAQAT UNIVERSITETLAR VA KOLLEJLAR O'RTA TA'LIMDAN KEYINGI TA'LIM BERUVCHILAR HISOBLANADI. ZAMONAVIY YAPONIYA OLIY TA'LIM TIZIMI ME MEHAN, FRANTSIYA, ANGLIYA VA AQSH KABI G'ARB MAMLAKATLARIDAN KEYIN, SHUNINGDEK, MILLIY EHTIYOJLARINI QONDIRISH UCHUN NOYOB YAPON MODELINI YARATISH UCHUN KO'PGINA MODELLASHTIRILDI. YAPONIYA OLIY TA'LIM TIZIMI BOSHQA MAMLAKATLARDAGI OLIY TA'LIMDAN KO'P JIHATDAN SEZILARLI DARAJADA FARQ QILADI. ASOSIY FARQLAR GPA (GRADE POINT AVERAGE) YOKI G'ARB MAMLAKATLARIDA QO'LLANILADIGAN BAHOLASHNING BOSHQA USULLARIDAN FARQLI O'LAROQ, DEYARLI BUTUNLAY BIR YOKI IKKITA TESTGA TAYANADIGAN QABUL USULINI O'Z ICHIGA OLADI. TALABALARDA HAR YILI BU IMTIHONDAN O'TISH UCHUN FAQAT BITTA IMKONIYAT BORLIGI SABABLI, BU IMTIHONDA YAXSHI O'TISH UCHUN JUDA KATTA BOSIM MAVJUD VA O'RTA MAKTAB TA'LIMINING AKSARIYAT QISMI USHBU YAGONA TESTDA YAXSHI O'TISHGA BAG'ISHLANGAN. • YANA BIR MUHIM FARQ ASPIRANTURADIR, CHUNKI YAPONIYADA FAN BO'LMAGAN BAKALAVR TALABALARI JUDA KAM SONLI ASPIRANTURAGA BORADILAR. BUNING SABABI SHUNDAKI, FAN BO'LMAGAN TALABALAR UCHUN ASPIRANTURALAR ODATDA FAQAT AKADEMIYADA ISHLASHNI XOHLAYDIGANLAR UCHUN FOYDALI DEB HISOBLANADI. 21-ASR BOSHIDAN BUYON BIROZ O'ZGARDI. QONUNGA OʻZGARTIRISH KIRITILIB, ADVOKAT BOʻLMOQCHI BOʻLGANLAR YAPONIYA HUKUMATI YURIDIK MAKTABNI TAYINLAGAN ASPIRANTURADA OʻQISHNI TALAB QILADI. ILGARI ADVOKATLAR FAQAT BAKALAVRIAT TALABALARI TOPSHIRISHI MUMKIN BO‘LGAN ADVOKATLIK IMTIHONINI TOPSHIRISHLARI KERAK EDI. YIRIK UNIVERSITETLAR HAM BIZNES MAKTABLARINI OCHGAN, BIROQ ULARDA YAPON TALABALARI KAM BOʻLSADA, CHUNKI KOʻPCHILIK YAPON KORPORATSIYALARI HALI HAM ASPIRANTLARNI BAKALAVRIAT TALABALARIDAN KOʻRA KOʻPROQ MALAKALI DEB BILISHMAYDI. SHU SABABLI, ULARDA ASOSAN QOʻSHNI OSIYO DAVLATLARIDAN, XUSUSAN JANUBIY KOREYA, TAYVAN VA XITOYDAN KELGAN XORIJLIK TALABALAR QATNASHADI. BA'ZI BOSHQA MAMLAKATLARDAGI OLIY TA'LIMDAN FARQLI O'LAROQ, DAVLAT UNIVERSITETLARI XUSUSIY UNIVERSITETLARDAN, XUSUSAN, MILLIY YETTILIK UNIVERSITETIDAN (TOKIO UNIVERSITETI, KIOTO UNIVERSITETI, TOXOKU UNIVERSITETI, KYUSHU UNIVERSITETI, XOKKAYDO UNIVERSITETI, OSAKA UNIVERSITETI VA NAGOYA UNIVERSITETIDAN) OBRO'LIROQ HISOBLANADI. • YAPONIYA IQTISODIYOTI ASOSAN ILMIY VA TEXNOLOGIK ASOSGA EGA BO'LGANLIGI SABABLI, MEHNAT BOZORI ISH QIDIRISHDA RAQOBATBARDOSH USTUNLIKKA EGA BO'LISH UCHUN OLIY MA'LUMOTGA EGA BO'LGAN, AYNIQSA FAN VA MUHANDISLIK BILAN BOG'LIQ BO'LGAN ODAMLARNI TALAB QILADI. MEXT MAʼLUMOTLARIGA KOʻRA, OʻRTA MAKTABNI TAMOMLAGAN TALABALARNING TAXMINAN 75,9 FOIZI UNIVERSITET, OʻRTA KOLLEJ, SAVDO MAKTABI YOKI BOSHQA OLIY OʻQUV YURTLARIDA TAHSIL OLGAN. O’QITUVCHILARNING TUTGAN ROLI • YAPONIYADA O'QITUVCHI (SENSEI) O'Z ISHIDAN UMIDVOR BO'LIB, OMMA ORASIDA USTUNLIK QILADI. U NAFAQAT BOLALARNING TA'LIM OLISH HUQUQINI TA'MINLASHI, BALKI G'ARBDAGIGA QARAGANDA KENGROQ ROL VA MAS'ULIYATNI O'Z ICHIGA OLGAN ULKAN VAZIFALARNI BAJARISHI KERAK. YAPON O'QITUVCHILARI JUDA KO'P ISHLAYDILAR VA KO'PINCHA HAFTADA JUDA KO'P DARSLAR VA MAKTAB ICHIDA VA TASHQARISIDA QO'SHIMCHA VAZIFALAR TUFAYLI O'ZLARINI ORTIQCHA ISHLAMOQDALAR. BA'ZILAR HATTO "KAROSHI"DAN QO'RQISHADI, YA'NI ORTIQCHA ISHDAN O'LIM. 1993 YILDA SINF O‘QITUVCHILARI UCHUN 16,8 SOAT, O‘RTA SINF O‘QITUVCHILARI UCHUN 19,7 SOAT, BOSHLANG‘ICH SINF O‘QITUVCHILARI UCHUN HAFTASIGA 26,5 SOAT DARS O‘TISH VAQTI BELGILANGAN. BU ASLIDA UNCHALIK KO'P EMAS, LEKIN YAPON O'QITUVCHILARINING QO'SHIMCHA VAZIFALARI HAM KO'P. MASALAN, O'RTA VA O'RTA MAKTAB O'QITUVCHILARI KO'PINCHA TALABALARNI "IMTIHON JAHANNAMIGA" (OLIY MAKTAB YOKI UNIVERSITETLARGA KIRISH IMTIHONLARI TOSHQINIGA) TAYYORLAYDIGAN QO'SHIMCHA DARSLAR BERISHLARI YOKI TALABALARNING KLUB FAOLIYATINI NAZORAT QILISHLARI KERAK. TUSHDAN KEYIN BO'LIB O'TADI G'ARB MAMLAKATLARI BILAN SOLISHTIRGANDA YANA BIR FARQ, SINF BOSHIGA TALABALAR SONI HADDAN TASHQARI KO'P. BOSHLANG'ICH VA O'RTA MAKTABDA O'QITUVCHILAR KO'PINCHA 35 DAN ORTIQ KISHIGA DUCH KELISHADI VA ULAR YAPON MAKTABLARIDA AJRALISH YO'QLIGI SABABLI JUDA XILMA-XIL SINFLARNI (O'QUVCHILARNING QOBILIYATIGA KO'RA) O'QITISHLARI KERAK. MILLIY MAKTAB O'QUV DASTURI • BOSHLANG'ICH MAKTAB • YAPON TILI • IJTIMOIY FANLAR • MATEMATIKA • FAN • MUSIQA VA SAN'AT • HUNARMANDCHILIK VA UY QURILISHI • JISMONIY TA'LIM-TARBIYA. O'rta maktab yapon Matematika ijtimoiy fanlar Fan Ingliz Musiqa Art jismoniy ta'lim-tarbiya dala sayohatlari klublar va uy vaqti • O'RTA MAKTABLAR QUYIDAGI TURLARDAN BIRIGA BO'LINISHI MUMKIN: • ELITA AKADEMIK LITSEYLARI • ELITA BO'LMAGAN AKADEMIK LITSEYLAR • KASB-HUNAR MAKTABLARI • SIRTQI TA'LIM MAKTABLARI • KECHKI O'RTA MAKTAB • NIMA UCHUN YAPONIYA TA'LIM SOHASIDA MUVAFFAQIYATGA ERISHDI? BU, ASOSAN, ULAR BOR, CHUNKI STANDARTLASHTIRILGAN VA TALABCHAN O'QUV DASTURI, RAG'BATLANTIRADIGAN O'QITISH YONDASHUVLARI TALABALARNI JALB QILISH, ULAR MAKTAB VA UY MULOQOTIGA AHAMIYAT BERISHADI, UZOQ MAKTAB SOATLARI VA QO'SHIMCHA TA'LIM, O'QITUVCHI SIFATI, DIQQAT BILAN MAQSADLI MOLIYAVIY RESURSLAR VA O'Z KAPITALIGA E'TIBOR QARATISH. BO'LAJAK O'QITUVCHILAR SIFATIDA BIZ O'ZIMIZNI GLOBAL O'QITUVCHILAR DEB ATAYDIGAN TARZDA TARBIYALASHIMIZ KERAK. FAQAT MAHALLIY MIQYOSDA EMAS, BALKI XALQARO VA BUTUN DUNYO BO'YLAB ASOSLANGAN KENG KO'LAMLI BILIMLARGA EGA. TURLI MADANIYATLAR VA BILIMLAR BO'YICHA TURLI SHAXSIY TAJRIBAGA EGA BO'LGAN TAJRIBALI O'QITUVCHINI UCHRATDINGIZMI? BUNDAY MODEL. VA JUDA TA'SIRLI. AGAR BIZ YAPONIYA VA FILIPPINNING TA'LIM TIZIMIDA TURLI XIL XUSUSIYATLARNI O'YLAB TOPSAK, O'ZIMIZ VA KELAJAKDAGI TALABALARIMIZ UCHUN QANDAY QILIB GLOBAL MIQYOSDA RAQOBATBARDOSH BO'LISH HAQIDA ILHOM OLISHIMIZ MUMKIN. Download 0.88 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|