Tanlangan mavzu bo’yicha jahon adabiyotlarining va patentlarining qisqacha tavsifi

ILMIY TADQIQOT ISHI NATIJALARIGA KO’RA TAKLIF QILINAYOTGAN TEXNOLOGIK SXEMA YOZUVI.

Sulton Uvays tog’i hududida joylashgan “Chilpiq” kaolin uchastkasidagi hom-ashyoni joylashish qatlamini o’rganish maqsadida dastlab buldozer yordamida 0.5-1m atrofidagi ustki qatlami sidirib tashlanadi. So’ngra hom-ashyo pogruzchik traktor yoki ekskavator yordamida qazib olinadi va yuk mashinasiga ortib sex hom-ashyo omboriga tashib keltiriladi.

Hom-ashyo lentali transportyor yordamida ikki valli maydalagichga yuboriladi. Keyin hom-ashyo elivator orqali shnekli aralashtirgichga ortiladi. U yerda hom-ashyo suv yordamida taxminan 1 soat aralashtiriladi va suspenziya holiga keltiriladi. Hom-ashyo va suv nisbati 1:5 nisbatda qilib olinadi.
Suspenziya markazdan qochma menbranali nasos yordamida tindirgich hovuzga o’tkaziladi va u yerda suspenziya 1-2 sutka davomida tindirichga qo’yiladi. Bunda hom-ashyo tarkibidagi minerallarning solishtirma og’irligi natijasida kvars qumi, dala shpati va boshqa komponentlar hovuzni pastiga cho’kib “pastki qatlamni” hosil qiladi. Suv esa dekantatsiya natijasida xovuz yuqorisida “tiniq suv qatlami”ni hosil qiladi. Suv esa dekontatsiya natijasida xovuz yuqorisida “O’rta qatlamda “ kaolin zarrachalaridan iborat suspenziya hosil bo’ladi. Tindirgich holidagi tiniq suv qatlami vintellar yordamida to’kib tashlanadi. So’ngrakaolinli suspenziya markazdan qochma nasos orqali quyiltirgach hovuz tepasida joylashgan qum, slyuda va boshqa zarrachalarni ushlab qoluvchi vibrasitaga (№ 0085) beriladi va quyultirgich xovuzda faqat kaolin zarrachalardan iborat suspenziya yig’iladi. Quyiltirgich xovuzdagi suspenziya membranali nasos orqali filtr pressga beriladi va 3-4 soat davomida 8-10 atm bosimi ostida suvsizlantiriladi. Filtr pressdan chiqqan kaolin loyini namligi 32-35% atrofida bo’ladi. Kaolinni namligini 15% kamaytirish uchun uni kamerali quritkichda 152-200 temperaturada 6-8 soat davomida quritiladi.Quritilgan hom-ashyo shnekli pressga beriladi, so’ngra tovar kaolin omborga yuboriladi. Tindirgich hovuzdagi asosan qum zarrachalaridan iborat bo’lgan pastki qatlam yuklovchi traktor yordamida olib shnekli aralshtirgichga solinib, suv bilan yuviladi. Unda hosil bo’lgan sliv qayta ishlatish uchun bo’sh turgan tindirgich xovuzga o’tkaziladi. Yuvilgan qum tabiiy ravishda quritilgandan keyin so’ng qum omboriga yuboriladi. Ushbu texnologik sxema bo’yicha boyitib olingan tovar kaolinli keramika, qog’oz rezina texnika va boshqa sohalarda maxsulotlar ishlab chiqarishda qo’llash mumkin.Chiqindi sifatida qo’shimcha chiqadigan tozalangan kvars qumini shisha va fayans mahsulotlar ishlab chiqarishda qo’llash mumkin.