Tarbiya tizimiga pedagogik yondashuv. Tarbiya tizimini ijtimoiylashtirish

TARBIYA TIZIMIGA PEDAGOGIK YONDASHUV. TARBIYA TIZIMINI IJTIMOIYLASHTIRISH

Tarbiya tizimiga pedagogik yondashuv Ijtimoiylashtirish ta’siri va o‘zini tarbiyalash, odatda, yana bir jarayonga shaxsni tarbiyalash deb atalgan, ya’ni pedagogning kasbiy faoliyati bilan bog‘liqdir. Ushbu faoliyatning mo-hiyati ijtimoiylashtirish, o‘zini tarbiyalash jarayonlarini bosh-qarishdan iborat. Haqiqatan ham, siyosiy va pedagogik jarayon-larda o‘xshashliklar ko‘p. Ularning ikkisi ham ko‘plab omillarga juda bog‘liq. Siyosatning „imkoniyatlar san’ati“ kabi tushuncha-si pedagogikaga ham mos keladi. Ko‘pincha, bunday imkoniyathajmi bilib turib oshirib yuboriladi, ba’zan, aksincha, kamayti-riladi. Ba’zan insoniyat hamjamiyati ma’naviy hayotining yuksakobro‘li odamlari go‘yo „tarbiya to‘g‘risidagi masalani bekor qiladilar“.

Masalan, L. N. Tolstoy shunday yozadi: „Tarbiya, biz o‘qitish, tarbiyalashni xohlamas ekanmiz, murakkab va qi- yinligicha qoladi. Agarda boshqalarni biz faqat o‘zimiz orqali tarbiyalashimiz mumkinligini tushunib olsak, unda tarbiya masalasi yo‘qoladi va hayot to‘g‘risidagi masala qoladi: O‘zim qanday yashashim kerak!“ Bunday tarbiya to‘g‘risidagi masala shunga qaramay yechilmay qoladi. Hatto „O‘zimiz qanday yashashimiz kerak!“ degan savolni his etishga e’tiborni jalb etib ham biz boshqa savollardan xoli bo‘lmaymiz: „Odamlar orasida qanday yashash kerak

• Masalan, L. N. Tolstoy shunday yozadi: „Tarbiya, biz o‘qitish, tarbiyalashni xohlamas ekanmiz, murakkab va qi- yinligicha qoladi. Agarda boshqalarni biz faqat o‘zimiz orqali tarbiyalashimiz mumkinligini tushunib olsak, unda tarbiya masalasi yo‘qoladi va hayot to‘g‘risidagi masala qoladi: O‘zim qanday yashashim kerak!“ Bunday tarbiya to‘g‘risidagi masala shunga qaramay yechilmay qoladi. Hatto „O‘zimiz qanday yashashimiz kerak!“ degan savolni his etishga e’tiborni jalb etib ham biz boshqa savollardan xoli bo‘lmaymiz: „Odamlar orasida qanday yashash kerak

O‘z hayot talablarini o‘zganing hayot talablari bilan mos kelishi qobiliyatiga qanday qilib ega bo‘lish mum- kin?“ Oxirgi savolni hal etishda, odam (birinchi navbatda, bo la, lekin ba’zida kattalar ham) ichki va tashqi ta’sirni tizimlashtirishga, ularga mos ravishda javob qaytarib, shaxs shakllanishini tushunishga yordam beruvchi pedagog, o‘qituvchi ko‘magiga muhtoj bo‘ladi. O‘qituvchiga zamonaviy talablar, asosan, uch oliy vazifani qamrab oladi. Ular: 1) fan bo‘yicha; 2) pedagogik; 3) oldindan berilgan samara bilan mos ravishda o‘qish jarayonini loyihalash tira bilish malakalariga ega bo‘lish shartidan iborat.