Tarbiya usullari va shakllari Xolboyeva Fotima

Tarbiyachining rag‘batlantirish usuli 2 ga bo‘linadi;

1. Siz buyurgan ishga burch va mas‘uliyat bilan yondashganligini rag‘batlantirish.

2. Siz buyurgan ishga qiziqishning va uni uddalay olganligini rag‘batlantirish.

• 
  Jazo – bu bolaning noto‘g‘ri qilgan ishiga o‘zini iqror qildirish.
  

Jazo turlari:

1). Tushuntirish.

2). Tanbeh berish.

3). Ogohlantirish.

4). Qattiq ogohlantirish.

• 
  5). Uyaltirish.
  

Tarbiya nazariyasi Markaziy Osiyo faylasuflarining va xalq pedagogikasining tarbiya borasidagi boy tajribalariga tayanadi.

Tarbiya nazariyasi falsafa, sosiologiya, etika-estetika, fiziologiya, psixologiya fanlari ma‘lumotlarida foydalaniladi.

Tarbiya nazariyasi–pedagogikaning umumiy asoslari, ta‘lim nazariyasi,

maktabshunoslik kabi pedagogik bo‘limlari bilan uzviy aloqada.

Xalq pedagogikasi zamonaviy pedagogikmizning xususan tarbiya nazariyasining negizini tashkil etadi, chunki xalq pedagogikasida o‘zbekona, axloq, odob, tarbiyaning barcha qirralarini o‘zida mujassam qilgan.Xalq pedagogikasida turli xil tarbiya usullaridan va vositalaridan foydalaniladi. Bu usul va vositalar nihoyatda rang-barang bo‘lib ko‘p tomonlari bilan ilmiy pedagogikadan ustunlik qiladi.

• 
  

Xalq pedagogikasida quyidagi tarbiya usullari mavjud;

1. Tushuntirish (o‘rgatish, odatlantirish, mashq qildirish).

2. Namuna (maslahat berish, uzr so‘rash, o‘rnak bo‘lish).

3. Nasihat berish, o‘git (undan, ko‘ndirish, iltimos qilish, yolvorish, tilak bildirish, ma‘qullash, raxmat aytish, duo qilish, oq yo‘l tilash).

• 
  4. Qoralash va jazo. (ta‘qiqlash, ta‘na, gina, tanbeh berish, majbur qilish, koyish, ayblash, uyaltirish, qo‘rqitish, nafratlanish, ont, qasam ichirish, urish, kaltaklash)...
  

Tarbiya metodi (yunoncha «metodos» – yo‘l) tarbiya maqsadiga erishishning yo‘li. Maktab amaliyotiga tatbiq etilganda, metodlar – bu tarbiyalanuvchilarning ongi, irodasi, tuyg‘ulari va xulqiga ta’sir etish usullaridir.

• 
  Xulosa qilib yuqorida aytganimizdek tarbiya — tarbiyachi va tarbiyalanuvchi faoliyatlarini o'z ichiga olgan ikki yoqlama jarayon. Tarbiyachilar — bilim va tarbiyaga ega bo'lgan kishilar, tarbiyalanuvchilar — bilim va tajriba o'rganuvchi yoshlardir. Ammo tarbiyalanuvchilar muayyan darajada faol faoliyat ko'rsatmasalar, tajriba va bilim o'rgana olmaydilar.Demak, tarbiya usuli — tarbiyachi va tarbiyalanuvchilarning hamkorlikdagi faoliyat va o'zaro ta'sir ko'rsatish usulidir.
  

http://fayllar.org