Tarbiyaning umumiy metodlar Reja

Tarbiyaning umumiy metodlar

Reja:

1. Tarbiya metodlari

2. Xalq pedagogikasining tarbiya metodlari

3. Ijtimoiy ongni shakllantiruvchi metodlar

Tarbiya metodlari haqida tushuncha

• Tarbiya metod ( yunoncha “metodos”- yo’l, usul)- tarbiya maqsadiga erishishning yo’li, tarbiyalanuvchilarning onggi, irodasi, tuyg’ulari va xulqiga ta’sir etish usullaridir.
• Tarbiyaning mutloqa yangi metodlarini yaratishga bironta tarbiyachining kuchi yetmaydi. Metodlarni takomillashtirish muammosi doimo mavjud, har bir tarbiyachi o’zining imkoniyatiga ko’ra uni hal qiladi, tarbiya jarayonining aniq shart-sharoitlariga mos ravishda o’zining xususiy qarashlarini ifoda etish asosida umumiy metodikani boyitadi.

Tarbiya

metodlari

So’z orqali ifodalash metodi

Ko’rgazmalilik metodi

Amaliy, namuna metodi

Rag’batlantirish va jazolash metodi

So’z orqali ifodalash usuli

Maslahat berish

Ma’lumotlarni eshitish orqali qabul qilish

Hikoya

Ma’ruza

Suhbat

Ko’rgazmalilik usuli

Kino filmlar

Tasviriy san’at

Slaydlar, rasmlar

Badiiy san’at, grafika

Amaliy namuna usuli

Tarbiya ma’lumotlarini amaliy mehnat harakatlari orqali berish

O’rnak ko’rsatish

O’zgalar hayotini, mehnatini, tajribasini misol qilib ko’rsatish

Rag’batlantirish usullari

Ijobiy bajarilgan ishlarni ma’qullash

Minnatdorchilik bildirish

Iqtisodiy yordam

Buyurilgan vazifaga ma’suliyat bilan

Yondashganligini rag’batlantirish

Buyurilgan ishga qiziqishini va uni

Uddalay olganligini rag’batlantirish

Jazolash turlari

Hayfsan berish

Uyalti-rish

Qattiq

Ogohlantirish

berish

Tanbeh

berish

Ogohlan-tirish

Xalq pedagogikasi

• Xalq pedagogikasi o’zbekona axloq,odob va tarbiyaning murakkab barcha qirralarini o’z ichiga mujassamlashtiradi. Xalq pedagogikasida turli tarbiya usullari va vositalaridan foydalaniladi. Bu usul vositalar nihoyatda rang-barang bo’lib, ko’p tomonlari bilan ilmiy pedagogikaning shakllanishida ham o’z ta’sirini ko’rsatgan.

Xalq pedagogikasida qo’llanilgan juda xilma-xil tarbiya usullari quyidagi tarzda umumlashtirilgan:

Xalq pedagogikasida qo’llanilgan juda xilma-xil tarbiya usullari quyidagi tarzda umumlashtirilgan:

• Tushuntirish (maslahat berish,uzr so’rash yaxshilik haqida so’zlash,o’rnak bo’lish)
• Nasihat berish( O’git, undash, ko’ndirish, iltimos qilish, oq yo’l tilash, rahmat aytish,duo qilish)
• Namuna bo’lish (maslahat so’rash, o’rnak bo’lish)
• Jazo (ta’kidlash, ta’na-gina, tanbeh berish va h.k)

Ijtimoiy ongni shakllantiruvchi usullar

• Ijtimoiy ongni shakllantiruvchi metodlar o’quvchilarda ma’naviy-axloqiy sifatlar, e’tiqod hamda dunyoqarashni shakllanti-rish maqsadida ularning onggi, his-tuyg’usini va ifodasiga ta’sir ko’rsatish usullari sanaladi. Bu guruh usullarining mohiyati shundaki, ular orqali o’quvchilar ongiga jamiyatda ustuvor o’rin tutuvchi ijtimoiy g’oya va maqsadlar singdiriladi.

Yoshlar dunyoqarashini shakllantirish, ularning hayot mazmunini tushunib olishlariga ko’maklashish uchun ijtimoiy ongni shakllantiruvchi usullar qo’llaniladi. Tushuntirishda o’quvchilarga mamlakat fuqarosining davlatga nisbatan muayyan huquq va burchlar asosida bog’langanligi borasida ma’lumotlar beriladi. Bunda davlat bayrog’i, gerbi, madhiyasi hamda Konstitutsiyaga sadoqat ruhida tarbiya berishning ahamiyati katta. Shu sabali davlat bayrog’i, gerbi, madhiyasi hamda Konstitutsiyasining mohiyati tushuntiriladi.

• Yoshlar dunyoqarashini shakllantirish, ularning hayot mazmunini tushunib olishlariga ko’maklashish uchun ijtimoiy ongni shakllantiruvchi usullar qo’llaniladi. Tushuntirishda o’quvchilarga mamlakat fuqarosining davlatga nisbatan muayyan huquq va burchlar asosida bog’langanligi borasida ma’lumotlar beriladi. Bunda davlat bayrog’i, gerbi, madhiyasi hamda Konstitutsiyaga sadoqat ruhida tarbiya berishning ahamiyati katta. Shu sabali davlat bayrog’i, gerbi, madhiyasi hamda Konstitutsiyasining mohiyati tushuntiriladi.

O’z-o’zini tarbiya qilish usullari

• O’z-o’zini tarbiyalash o’quvchilarning o’zini-o’zi idora qilish organlari faoliyatida qatnashishlari, ularning ijtimoiy faollik mavqeini shakllantirishning ta’sirchan vositasidir.
• O’z-o’zini tahlil qilish-o’z shaxsini, fazilatlarini tahlil qilishga xatti-harakatlari haqida o’ylashga o’r-gatadi
• O’z-o’zini baholash- o’quvchining qobiliyatini o’z kuchi bilan yuzaga chiqishiga yordam beradi. O’z-o’zini baholash o’zining imkoniyatlarini hisob-kitob qilish, baholash, chetdan turib xolisona baho berish, o’zidan qoniqish hosil qilishda yordam beradi.

E’tiboringiz uchun

rahmat!