Targ’ibotchining oila, maktab, jamoatchilik bilan aloqasi Kirish Asosiy qism

Targ’ibotchining oila, maktab, jamoatchilik bilan aloqasi
Bolalarni barkamol inson qilib tarbiyalashda maktabning oila va jamoatchilik bilan buladigan aloqalarini yulga quyish muhim va shartdir. SHuning uchun ham ota - onalar urtasida pedagogik - metodik tashkilotlarni olib borish maktabning ijtimoiy hayotida ota - onalar ishtirokini ta’minlash ayniqsa muhimdir.
Oila va maktabsiz ham usib kelayotgan bola shaxsiga uziga xos ta’sir kursatadi. Lekin shunday bulsa-da, bu omilni tula - tukis deb hisoblab bulmaydi.
Maktab urnini hech narsa bosa olmaydi. Bu erda bola jamoa ichida tarbiyalanadi, bilim oladi, shakllanadi. SHuni ham aytish kerakki, maktab ham oila va jamoatchiliksiz tuliq birmaqsadga erisha olmaydi.
Maktabning ota - onalar aloqalari borligini ham maktabdagi tarbiyaviy jarayonga ham oilaning hayot tarziga juda katta salbiy ta’sir utkazadi. Bunga ijtimoiy ahamiyat molik bulgan ulkan masala sifatida qarash mumkin.
Maktab va oila hamkorligini ta’minlash uchun 2 ta tashkiliy pedagogik vazifani amalga oshirish kerak. Bularning birinchi maktab uqituvchilari, oila va jamoatchilikning birgalikdagi harakatlarini muvofiqlashtirish boshqarish bulsa, ikkinchisi ota - onalarining pedagogik va uslubini tayyorgarligini oshirishdir.
Oilaviy tarbiyaga doir ishlar quyidagi sharoitlarda bajarilsa, tarbiya samaradorligi yanada oshadi.

1. 
   Maktab uzining barcha ta’sirlari, mazmuni oilaviy tarbiya jarayoniga izchil yunaltirsa.
   

2. Uqituvchilar jamoasi oila bilan uzaro hamkorligi davrida uzlarining etik - pedagogik tarbiya talablarini tugri taqozo etsa.
3. Xalq ta’limi bulimi va muassasalar tashkiloti ota - onalarni tarbiyaviy jarayonga uyushtirsalar.
4. Uqituvchilar tomonidan oilaviy tarbiyaga rahbarlik bolalar maktabga kelmasdan oldin boshlansa va bu ish ularning barcha o’quv yillarida davom ettirilsa.
Maktab bilan ota - onalar hamkorligini mustahkamlash maqsadida maktablarda ota - onalar qumitasi tashkil qilinadi. Bu qumitalarga maktab direktori rahbarlik qiladi. Bundan tashqari har bir sinfda ota - onalar qumitasi tuziladi.
Hamma ota - onalar qumitasi har bir o’quv yilining boshida butun o’quv yili uchun tuziladi. Sinf ota - onalar qumitasi ota - onalar yigilishida 3-5 kishidan iborat qilib saylanadi. Sinf ota - onalar qumitasining raisi maktab ota -onalar qumitasiga a’zo qilib hisobga olinadi. SHu sababli maktab ota - onalar umumiy yigilishida sinf ota - onalar majlisi tavsiya etgan kishilardan saylanadi. Maktab ota - onalar qumitasi a’zolarining soni har bir maktabning katta kichikligi, ish sharoitiga qarab ota - onalar umumiy yigilishini qarori bilan belgilanadi.
Sinf rahbarining oila bilan olib boradigan hamkorligi shakllariga quyidagilarni kursatish mumkin.

1. 
   O’quvchi oilalariga borib turish.
   
2. 
   Ota - onalarni maktabga taklif etish.
   
3. 
   Ota - onalar bilan yozishmalar.
   
4. 
   Sinf, ota - onalar majlisi.
   

Tarbiyaga oid bilimlarni targib qilish oilaviy tarbiya bilan ijtimoiy tarbiya uygunligini ta’minlash lozim. Bu ishlarni amalga oshirishda tarbiyaga oid jurnal va gazetalarda bosilgan tarbiyaviy mavzulardan muhokamalardan unumli foydalanish maqsadga muvofikdir. Hozirgi kunda tarbiyaga oid bilimlarni targib qilishda quyidagi shakllardan foydlanish maqsadga muvofiqdir.
Bolalarni barkamol inson qilib tarbiyalashda maktabning oila va jamoatchilik bilan bo’ladigan aloqalarini yo’lga qo’yish.
Ilmiy ta’limiy ishlarni jamiyatlar, ruhshunoslar, pedagoglar, ota - onalar qumitasi tahririyati oynasi - jahon kursatuvlarini olib boradi. Agar ota - onalar umumiy ta’lim - tarbiya berishda olimlarning tashvishlari, shahar, tuman, qishloq jamoalari, shuningdek mehnat va urush faxriylrining maslahatlari va ijtimoiy samaradorligi yanada oshadi. Ota - onalarni tarbiyaga oid bilim berish quyidagi kurinishlarda olib boriladi.

1. 
   Ota - onalar urtasida tarbiyaga oid targibotlar olib boriladi.
   
2. 
   Ota - onalar hozirgi zamon tarbiyaviy qurollar bilan ta’minlash.
   
3. 
   Eng yaxshi oilalarni namuna sifatida ommalashtirish.
   
4. 
   Ota - onalarni sinfdan va maktabdan tashqari mashgulotlarga jalb etish.
   
5. 
   O’quvchilar orqali oilalarga ta’sir utkazish.
   
6. 
   Mahalla qumitalari bilan hamkorlik.
   
7. 
   Jamoat tashkilotlari bilan hamkorlik.
   

Aqliy tarbiya shahsni har tomonlama tarqqiy ettirishda alohida va muhim urin egallaydi.
Aqliy tarbiyaga uz vaqtida Forobiy, Beruniy, Ibn Sino, Al-Horazmiy, Ulugbek kabi ulug allomalarimiz juda katta e’tibor bilan qarashgan. "Aqlli deb shunday kishiga aytiladiki, - deb yozadi Forobiy, - unda utkir zehn - idrok bulishi bilan birga fazilati ham bulsin. Bunday kishi uzining butun qobiliyati va idrokiga yahshi ishlarni amalga oshirishga. yomon ishlardan uzini saqlashga va tortishga qaratgan bulmogi lozim. SHunday odamnigina aqlli va tugri fikr yurituvchi deb atash mumkin". YOki bulmasa Abu Bakr Muhammad al Horazmiy shunday deydi: " Aqlli kishi ikki yomon ishdan yahshisini tanlab oladi va ikkita ishonchli kishining eng adolatlisiga yon bosadi". Imom Buhoriy hadislarining birida shunday deyilgan: "Paygambarlardan "Islomda qaysi amal afzal hisoblanadi, deb surashibdi. SHunda u kishi: "Tilidan ham, qulidan ham boshqalarga zarari etmaydigan amal barcha amallardan afzaldur, deb javob berdilar". Paygambarimizning bu javobi ham aynan aqlli kishining sifatlariga monanddir.
Hozirgi ilmiy - tehnika rivojining ta’siri o’quvchilardan uqishga va mehnatga ongli munosabatda bulishni talab etmoqda.
O’quvchilarning chuqur va mustahkam bilim olishi uchun sinf rahbari olib boradigan ishlar mazmuni quyidagilardan iboratdir.

1. 
   Jamiyat va har bir kishining hayoti uchun ta’limning ijtimoiy ahamiyatini uz vaqtida ma’lumot olish, chuqur va puhta bilim egallash zarurligini o’quvchilarga tushuntirish.
   
2. 
   Uzining asosiy ijtimoiy vazifasi sifatida uqishga ongli va mas’uliyatni sezib munosabatda bulishni, maktab va o’quvchi talablarini bajarishda ongli intizomni tarbiyalash.
   
3. 
   A’lochi o’quvchilar kuchi bilan uqishda orqada qoluvchi bolalarga urtoqlarcha uzaro yordamni kuchaytirish.
   
4. 
   Uz bilimlarini tuhtovsiz takomillashtirib borishga intilish uygotish, mustaqil ravishda bilim olish yuli bilan uz dunyoqarashini ustirish.
   
5. 
   Olgan bilimlarni ijtimoiy foydali ishlarda qullay bilish malakasini hosil qilish, o’quvchilar jamoasining chuqur va mustahkam bilim uchun kurashdagi faol harakatini rivojlantirish.
   
6. 
   O’quv mehnatini tashkil etishning qulay usullarini tushuntirish, o’quvchilarning bilish qobiliyatlarini, turli - tuman narsalar yasash, tajribalar qilib kurish ishtiyoqini rivojlantirish.
   
7. 
   O’quvchilarda o’quv intizomini buzuvchilarga, dangasa va ishyoqmaslarga nisbatan murosasizlik hissini tarbiyalash.
   

XULOSA
Olib borilgan tajriba-sinov ishlari natijalarining ko`rsatishicha, 3-sinf o`quvchilarida oila, maktab jamoatchilik hamkorligini shakllantirishda uyushqoqlik, birdamlik va birgalik harakatlari muammoning ijobiy yechimini kafolatlaydi. Tajriba — sinov ishlarining natijalariga muvofiq quyidagi xulosalarga kelindi:
4-sinf o`quvchilarida oila, maktab, jamoatchilik hamkorligi mazmunini o`rganish, bu boradagi hamkorlik darajasini aniqlashga yo`naltirilgan harakat muammoning nazariy va amaliy yechimlari to`la hal etilmaganligini ko`rsatdi. O`quvchilar faoliyatini bevosita va bilvosita kuzatish ularda tabiatni oilaga, mahallaga bo`ysunish xissi mavjud, biroq uning chuqur va barqaror xususiyatga ega emasligidan dalolat berdi. Oila va mahallaning maktab bilan o`zaro birga ishlashi 3-sinf o`quvchilarida oila, maktab, jamoatchilik hamkorligi shakllanganligiga bog`liq. Bu g`oya 3-sinf o`quvchilarida oila, maktab, jamoatchilik hamkorligini shakllantirish masalasining dolzarb pedagogik muammo sifatida asoslashga imkon beradi.
2.4-sinf o`quvchilarida oila, maktab, jamoatchilik hamkorligini shakllantirish jarayonida o`ziga xos psixologik — pedagogik xususiyatlar ko`zga tashlanadi. Jumladan, bu yosh davri o`quvchilari oila a‘zolari,
kattalar ko`magiga muxtojdirlar. Biroq bu muxtojlik o`rganilayotgan ob‘yektning mohiyatini to`la ochib bera olmaydi. SHu sababli 3-sinf
o`quvchilarida tizimli oila, maktab, jamoatchilik hamkorligini shakllantirish va ularda hamkorlarga tayangan holda ishlashni qaror toptirish maqsadga muvofiqdir.
3.4-sinf o`quvchilarida oila, maktab, jamoatchilik hamkorligini shakllantirishning an‘anaviy va samarali usullarni mavjud holati bugungi kun talablari darajasida emasligidan dalolat beradi. Tadqiqot doirasida amalga oshirilgan dastlabki tajriba natijalarining ko`rsatishicha, buning asosiy sabablaridan biri o`quvchilar bilan sinf rahbarining yakka o`zi doimiy faoliyat olib borishidadir.
samaradorligini tasdiqladi.