Tarix-7 2017.(Uzb). indd

3-§. FRANKLAR IMPERIYASI
Xlodvigning o‘g‘illari davrida Frank qirolligi chegaralari 
ancha kengaygan. Lekin keyinchalik sulola vakillari orasi-
da kelishmovchiliklar boshlanib, oxir-oqibat yangi sulola 
taxtga kelgan.
Buyuk Kàrl. Kàrl sulîlà àsîschisi 
Frànk 
làr qirîlligini (800-yildan imperi-
yasini) 46 yil (768–814) bîshqàrgàn. 
«Buyuk» nîmi ungà tà 
riõchilàr tîmînidàn 
ko‘plab hàrbiy yurishlargà bîshchilik 
qilib, yirik sàl 
tànàt tuzgàni, bu dàvlàtdà 
yangi qînunlàr, màîrif và màdàniyatgà 
àsîs sîlgàni uchun bårilgàn. Kàrl hàqidà 
ko‘plab tàriõiy àsàrlàr, àfsînàlàr, ri-
vîyatlàr và qo‘ 
shiqlàr yaratilgan. Uning 
ismi dàn «kîrîl», ya’ni «qirîl» unvîni 
kålib chiq qàn.
Itàliya và Ispàniya urushlàri. Kàrl 
tàõtgà o‘tirishi bilàn istilîchilik urushlàrini îlib bîrgàn. 
Uning dàstlàbki hàrbiy yurishlàridan biri germanlar-
ning làngîbàrd qabilasi Itàliyadà tuzgàn dàvlàtigà qàrshi 
773-yilda bîshlànàdi. Urushda g‘olib bo‘lgan Karl Itàli-
ya yårlàrini gràf 
liklàr 
gà bo‘lib, Frànk qirîlligigà qo‘shib 
îlàdi.
2 — Jahon tarixi 7
9-rasm. 
Imperator 
Buyuk Karl 

---

18
I BOB. O‘RTA ASRLARNING ILK DAVRI
Aràb õàlifàligi istilo qilgan 
Ispàniyagà qarshi 778-yilda Kàrl-
ning yurishi muvàffàqiyatsiz tugay-
di. Kàrlning jiya 
ni gràf Rîlànd bu 
urushda hàlîk bo‘làdi. Asrlàr o‘tib 
Rîlànd frànsuz õàlq îg‘zàki ijîdi-
ning så 
vimli qàh 
ràmînigà àylàna-
di va u hàq 
dà «Rîlànd hàqidà 
qo‘shiq» dîstîni yaràtilàdi. Kåyingi 
yurishlàr dàvî 
midà Pirånåya yarim 
îrîlining arab 
lardan tîrtib îlingàn 
hudud làridà tuzilgan Ispàn màrkàsi frànklàr dàv 
làtining 
chågàrà vilîya 
tigà àylàntirilàdi.