Tarix falsafasi va tarix o’qitish metodologiyasi

2-mavzu. Antik davr tarix falsafasi O’rta asrlar tarix falsafasi

YUnon-rim mutafakkirlari tarixning tabiati to’g’risida.Teokratik tarix va afsona. Gerodot tomonidan ilmiy tarixning yaratilishi. YUnon tafakkuridagi tarixga qarshi tendensiya. Tarixning mavzusi va mohiyati haqida yunoncha ta’limot. YUnonistonning tarixiy usuli va uning chegaralari. Logograflar. Gerodot - "tarix otasi". Fukidid. Ellin davri va uning YUnon olamiga ta’siri. Antik faylasuflar va tarixchilar tomonidan ilgari surilgan tarixga ta’sir ko’rsatuvchi omillar: Xristian g’oyalarining ta’siri. Xristian tarixshunosligining o’ziga xos xususiyatlari. O’rta asr tarixshunosligi. Tarixning xristian ilohiyoti. Uning asosiy prinsiplari: dualizm, providensionalizm, esxatologiya. Tarixning yangi xronologiyasining paydo bo’lishi. Avreliy Avgustin "Xudo shahri to’g’risida". O’rta asrlarda dunyo va odamni his etish. Boetsiyning O’rta asrlar yevropa madaniyatining shakllanishidagi o’rni. O’rta asrlar fazosi. O’rta asrlarda abadiylik va vaqt haqidagi g’oyalar. Jamiyat va shaxs. O’rta asr tafakkurining simvolizmi (ramzliligi). Tarixning o’rta asrlar teologiyasida rivojlanish g’oyasi. O’rta asrlardagi tarixiy bilimlarning tuzilishi.

3-mavzu. Uyg’onish va ma’rifat davri tarix falsafasi
falsafasi.
Ilk Uyg’onish davri. Uyg’onish davri dunyoqarashining o’ziga xos xususiyatlari. Renessans gumanizmi. Jamiyat va shaxs. Uyg’onish tarixiyligi. Tarixiy vaqtning kashf etilishi. Uyg’onish davri tarixiy fikrining asosiy yo’nalishlari. Gumanistlar tomonidan ilgari surilgan yangi tarixiy davrlashtirish – Antik (qadimiy) davr, O’rta asrlar va YAngi zamon.
Tarixning diniy konsepsiyasidan chekinish. Ratsionalistik paradigmaning paydo bo’lishi. YAgona va o’zgarmas inson tabiatining muammosi va bundan kelib chiqadigan universal qonunlarni qidirish. Tyurgo va Kondorsening ijtimoiy taraqqiyot qonuni haqidagi qarashlari. Tarixiy rivojlanish sharoitida hokimiyat tabiati, davlat hokimiyati va tartib shakllari haqida turli g’oyalarning paydo bo’lishi.J. Vikoning siklik rivojlanish qonunlari haqidagi g’oyalari. A. Barnav - jamiyat rivojlanishi tufayli qonunlar va munosabatlarning eskirishi. Vol’ter - tarixdagi buyuk shaxsning roli. Montesk’ye - geografik sharoitlardagi farq. Gol’bax - "fikrlar dunyoni boshqaradi".