Tarixi (XIX asrningikkinchi yarmi XX asr boshlari)

Taraqqiyparvarlar- Jadidlar odkani ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish bo­ning Turkiston rasida ham o‘ziga xos qarashlarga ega edi. Taraq- ijtimoiy-iqtisodiy qiyparvarlar o‘z faoliyatlari davomida o‘lka xalq- sohasidagi faoliyati larining ijtimoiy hayoti, turmush tarzi, kasb-kori,
shart-sharoitlaridan xabardor bodganlar. Xalqning ahvoli yildan yilga og‘irlashib borayotganligini angladilar.
Ulaming fikricha, mamlakatning iqtisodiy mustaqilligini ta’minlamay turib, siyosiy va huquqiy erkinlikka erishish mumkin emas edi. Buning uchun birinchi navbatda yemi, yerosti va yemsti boyliklarini, suvni Tur­kiston xalqlarining umumiy boyligi deb eTon qilish, bareha sohalami ri- vojlantirishga qodir mahalliy kadrlami tayyorlash, zavod va fabrikalar qu- rib, mahsulotlami oTkaning o‘zida ishlab ehiqarishni zamr deb bildilar.
Jadidlar ko‘plab yoshlarni rivojlangan xorijiy davlatlarga, jumladan, Germaniyaga o‘qishga yuborish, u yerda ular tahsil olib kelib, yurt va mil- lat uehun xizmat qilishi g‘oyalarini ilgari surdi. Ularning sa’yharakatlari bilan mahalliy aholi tomonidan yoshlarning xorijda o‘qib kelishiga ke- tadigan xarajatlari uehun mablagTar yigTldi. OTkada va xorijda savdo-
sotiq, sanoat va qishloq xo‘jaligi rivo-
jining qiyosiy tahliliga bagTshlangan ko‘plab maqolalar eTon qilindi.
Yangi usul maktabi o‘quvchilari (markazda Abduqodir Shakuriy)
Turkiston taraqqiyparvarlaridan biri, Toshkentning «Qoryog‘di» ma- hallasidan boTgan Asadullaxo‘ja o‘gTi Ubaydullaxo‘ja Rossiyada hu- quqshunoslik sohasi bo‘yicha taTim olib, birinehi oliy maTumotli o‘zbek advokati boTdi. U buyuk ms yozuv- Yangi usul maktabi o‘quvchilari ehisi Lev Tolstoy bilan yozishmalar (markazda Abduqodir Shakuriy) olib borgan.
Taraqqiyparvarlar barcha sohalarni rivojlantirishga qodir mahalliy kadrlarni tayyorlash, zavod va fabrikalar qurib, mahsulotlarni o‘lkaning o‘zida ishlab chiqarishni zarur deb bildilar.