Tarixiy jug`rofiy asarlar

barbarlarning lavat qabilasidan bo`lgan. Сев.афр.

1304 da Tenjerda was born

1333 da came to O`rta osiyoga.

Bu paytda Mov.da –mo`g`ullar.

Visited XBNST.

MO`G`ullar istilosidan bir asr o`tgan bo`lsada, ko`p shaharlar va qishloqlar hamon vayrona ahvolda yotAR EDI.

Tuhfat an nuzzor –ko`p tillarga tarjima qilingan.

2012 da N. Ibrohimov tahrir iostida SAYOHATNOMA nomi bn uzb tilida chop etildi.

TARIXIY ASARLAR.

13. 
    AL-YAQUBIY, AL MADOINIY, UTBIY, BERUNIY, IBN AL ASIR, AN NASAVIY.
    

• 
  Ulardan eng muhimi – Yaqubiyning Tarix asari.
  
• 
  Consists of – 2 parts.
  
• 
  Birinchi qismida-sharq mamlakatlarining islomiyatdan oldingi tarixi.
  
• 
  Ikkinchi qismida – musulmon davlatlarining 873 ga qadar tarixi yoritilgan.
  
• 
  1883 da arabcha matni gollandiyada chop etilgan by M.T. XAUTSMA.
  

14. 
    ANONIM- Hudud Al Olam (dunyoning chegaralari) 982
    

• 
  To`liq nomi- Hudud Al Olam Min Mashriq Ilal Mag`Rib.(dunyoning sharqdan g`arbga qadar chegaralari. )
  
• 
  Yagona qo`lyozma nusxa was found in 1892 by AG Tumanskiy.
  
• 
  Consist of – kirish ca 59 bob.
  
• 
  Birinchi 7 ta bobda YDODCH LAR TAVSIFI BERILADI.
  
• 
  Qolgan boblarda mamlakatlarning sharqdan g’arbga qarab joylashishi “aholisi”.
  
• 
  Farg’ona haqida alohida ma’lumot beriladi.
  
• 
  Bu asarning fotonusxasi- BArtoldni asarlarida 1930 yillarda nashr etilgan.
  
• 
  Forscha variant eronda 2x by Setude va Tehroniy
  
• 
  English version V.F.Mironskiy 1937
  
• 
  1983 tojik tilida.
  
• 
  Mov. Haqidagi qismlari O.BO`RIYEV uzb ga tarjima qilingan. 2008 toshkentda chop etilgan.
  

TARIXIY ASARLAR.

• 
  Ilk arabiydan forsiyga o`girilgan asar bu Tarixi Buxoro By abu bakr Muhammad ibn jafar an narshahiy
  
• 
  Was written in 944. Translated into Persian in 1128 by abu nasr ahmad al qubaviy.
  
• 
  In the process- corrected and briefed .
  
• 
  Ikkinchi marta tahrir- 1178-79 da by Muhammad ibn Zufar
  
• 
  Uchunchi tahrir anonym .(keying yillarda sodir bo`lgan voqealarni ham kiritganlar.)
  
• 
  Qubaviy va ibn zufar tarjimalari – bizgacha yetib kelmagan.
  
• 
  Tarixi buxoro C.I.A. islomiyatdan oldingi, arablar istilosi, somoniylar hukmronligi, periods.
  
• 
  Biased
  
• 
  +-+ muqannaga negative baho beradi. Blamed in kufr va shakkoklik.
  

1. 
   NIZOMULMULK(abu ali al hasanibn ali ibn hasan at tusiy)
   

• 
  Alp arslon va malikshohlar davrida- bosh vazir.
  
• 
  Against separatism.
  
• 
  Thus he was called nizom ul mulk(mamlakat tartibi.)
  
• 
  1092 killed by ISMOILIYLAR.
  
• 
  Author of SIYOSATNOME (SIAR AL MULK)
  
• 
  ORIENTALIST B.D.ZAHODER THINKS THAT 41- BOBGACHA NIZOMULMULK UZI YOZGAN. QOLGAN 8 TA BOBI ESA 20 YILDAN SONG ANONIM AVTOR TOMONIDAN YOZILGAN.
  
• 
  C.I.A. turkey jangchi g`ulomlarning somoniylar ijt-iqt hayotida tutgan o`rni, qorahoniylar saroyida turli mavqelar haqida.
  
• 
  Includes chats between Oltinshox and minister of Mahmud g`aznaviy ahmad ibn hasan
  
• 
  Besides shed the light to karmatiylar va botiniylar harakati, muqanna qo`zg`oloni etc.
  
• 
  Translated to fors tojik 1931,1956
  

Fransuz 1893
Rus 1949
Ingliz 1960
Uzb 1997 printed.

2. 
   Abulhay Gardiziy 11 asr
   

• 
  Author of Zayn ul ahbor.
  
• 
  C.I.A. eron shohlarining islomiyatdan oldingi davrdan to 1041 gacha.
  
• 
  Also xuroson va mov.ning arablar istilosidan to 11 asrga qadar tarixi aks etgan.
  
• 
  Full version was printed in 1969 in Tehron.
  
• 
  1991 in Tashkent
  

3. 
   Faxruddin Muborakshoh Marvarrudiy
   

• 
  Author of Tarihi Muborakshoh.1206
  
• 
  Was given to G`iyosiddin Guriy(head of G`uriylar sulolasi)
  
• 
  C.I.A. payg`ambarimiz tavalludlaridan to g`aznaviylar va g`uriylar sulolasi davrida kechgan voqealar bayon etilgan.
  
• 
  Asarning yagona qo`lyozma nusxasi in UK “INDIAN OFFICE” kutubhonasida.
  
• 
  Turkiyb xalqlarga oid parchasi was translated to English and printed by E.DENISON ROSS. 1927.
  

4. 
   ABU FAZL BAYHAQIY( 995-1077 )
   

• 
  G`AZNAVIYLAR DAVLATIDA DABIR BO`LGAN. (19 YIL. TASHQI ALOQALAR.)
  
• 
  11 YIL DEVONNI BOSHQARGAN.
  
• 
  AUThor of Tarihi Oli Mahmud.(Mahmud honadoni tarixi)
  
• 
  Asar -30 jilddan iborat.
  
• 
  Ikkinchi nomi- Jome Fi Tarixi Oli Sabuktegin(sabuktegin honadonining to`liq tarixi.)
  
• 
  Bizgacha etib kelgan 7-8-9. Qisman 6 va 10 jildlari.ilmiy istemolga tarixi masudiy nom ibn kirgan.
  
• 
  Sog` jildlarda asosiy figura sulton ma`sud bo`lgani uchun
  
• 
  Shaxsan muallif to`plagan materiallar yoki davlat mahkamalaria saqlangan materiallar asosida yozilgan.
  
• 
  Faktlarga, tarixiy voqealarga asoslangan, jarayon puxta yuritilgan va yuksak badiiy uslub bn ajralib turadi.
  
• 
  Besides shed the light to SAFFORIYLAR, QORAHONIYLAR, SALJUQIYLAR, G`AZNAVIYLAR VA XORAZMSHOHLAR BN O`ZARO MUNOSABATLAR YORITILGAN.
  
• 
  ASARNING FORSI VARIANTI KALKUTTADA 1861 DA
  
• 
  TEHRONDA 1886.1941-1954.1945 DA NASHR QILINGAN.
  

5. 
   ALOUDDIN ATOMALIK JUVAYNI 13 ASR.(1236-1283)
   

• 
  Spoke in fors arab mog`ul uyg`ur tillarida.
  
• 
  Erondagi mo`g`ul hukmdorlar saroyida hizmat qilgan.
  
• 
  Hukmdorlar buyrug`iga ko`ra u 3x qoraqurumga sayohat qilgan.
  
• 
  1259 da juvayni IROQ VA XUZISTON noibi etib tayinlanadi, to o`lguncha shu lavozimda bo`ladi.
  
• 
  Author of TARIHI JAHONKUSHO(jahon fotihi tarixi) 3 qismda
  
• 
  1 mo`g`ullar
  
• 
  2xorazmshohlar’ xurosonda 1258 ga qadar ro`y bergan voqealar
  
• 
  3 eron 1256-1258 dagi hodisalar, ismoiliylar davlati tarixi bayoni bor.
  
• 
  Sayohatida to`plagan materiallardan foydalangan.
  
• 
  Muallif deydi: bazilarini ko`rdim, ishonchli odamlardan eshitdim, ishonchli manbaadan uqidim.
  
• 
  Bu asarnaning through the world 7 ta nusxasi bor.
  
• 
  Ilk forsiy variant 1911 da LEYDENDA MUHAMMAD QAZNIVIY tomonidan nashr q.
  
• 
  1958 JON ANDRYU BOL.KEMBRIDJDA ENGLISH
  
• 
  1988 MURSAL O`ZTURK ANKARADA
  
• 
  2015 N.RAHIM TOSHKENTDA.
  

6. 
   RASHIDUDDIN FAZLULLOH AL HAMADONIY(1247-1318)
   

• 
  ERONdagi mo`g`ul xon ABAQAHONNING SHAHSIY TABIBI.
  
• 
  G`OZONXON VA ULJOYTUXONLAR PAYTIDAA – BOSH VAZIR.
  
• 
  JUDA KATTA BOYLIK ORTTIRGAN
  
• 
  80MING GA. 250 MING QO`Y, 30MING OT, 10 MING TUYA.(