Tarjima haqida

12. Ey, mo'minlar, ko'p gumon(lar)dan chetlaninglar! Chunki ba'zi gumon(lar) gunohdir! (O'zgalar 

aybini qidirib) josuslik qilmanglar va biringiz biringizni g'iybat qilmasin! Sizlardan biror kishi o'lgan 

birodarining go'shtini yeyishni xohlaydimi?! Uni yomon ko'rasiz-ku, axir! Allohdan qo'rqingiz! Albatta, 

Alloh tavbalarni qabul qiluvchi va rahmli zotdir.  

 

13. Ey, insonlar, darhaqiqat, Biz sizlarni bir erkak (Odam) va bir ayol (Havvo)dan yaratdik hamda bir-

birlaringiz bilan tanishishlaringiz uchun sizlarni (turli-tuman) xalqlar va qabila (elat)lar qilib qo'ydik. 

Albatta, Alloh nazdida (eng azizu) mukarramrog'ingiz taqvodorrog'ingizdir. Albatta, Alloh biluvchi va 

xabardor zotdir.  

 

14. A'robiylar: "Imon keltirdik", - dedilar. (Ey, Muhammad, ularga) ayting: "Sizlar imon 

keltirganlaringiz yo'q, lekin sizlar "Islomga kirdik" denglar! (Chunki hanuz) dillaringizga imon kirgan 

emasdir. Agar sizlar Allohga va Uning Payg'ambariga itoat etsangizlar, U sizlarga (qilgan yaxshi) 

amallaringizdan (savobidan) biror narsani kamaytirmas. Albatta, Alloh mag'firatli va rahmlidir". 

 

Izoh: Shu oyati karimadan ma'lum bo'ladiki, imon bilan islom, mo'min bilan musulmon mazmun jihatdan farq 

qiladi. Imon - bu ilohiy ta'limotni tan olib tasdiq etish bo'lsa, islom ilohiy ko'rsatma va buyruqlarni amalda 

bajarishdir. Bu oyatda mo''minlik da'vo qilayotgan bir guruh a'robiylarga Alloh taolo raddiya berib, "Yo'q! 

Sizlarda imon yo'q, balki o'zlaringni mo'min-musulmon ko'rsatish uchun amal qilib turibsizlar", - degan 

mazmunda tanbeh beradi.  

 

15. Haqiqiy mo'minlar Alloh va Uning Payg'ambariga imon keltirib, so'ngra shubha qilmagan va mollari 

va jonlari bilan Alloh yo'lida jihod qilgan zotlardir. Aynan o'shalargina (imonlarida) sodiqdirlar.  

 

Izoh: Tilidagina imon keltirib, dilida imon qaror topmagan a'robiylar (badaviy arablar) bilan komil mo'minlar 

o'rtasidagi farq bayon qilinmoqda. Jihod haqida Tavba surasi, 88-oyat izohiga qaralsin.  

 

16. (Ey, Muhammad, a'robiylarga) ayting: "Sizlar Allohga diningizni bildirmoqchimisizlar?! Vaholanki, 

Alloh osmonlardagi va Yerdagi (bor) narsani bilur. Alloh barcha narsani biluvchidir".  

 

17. Ular Sizga islomga kirganlarini minnat qilurlar. Ayting: "Sizlar menga islomingizni minnat 

qilmangiz. Balki agar (imoningizda) sodiq bo'lsangiz, bilingizki, Alloh sizlarni imonga hidoyat qilganini 

minnat qilur.  

 

18. Albatta, Alloh osmonlar va Yerdagi g'ayb (sirlar)ni bilur. Alloh qilayotgan amallaringizni ko'rib 

turuvchidir".  

 

Qur’oni karim ma’nolari tarjimasi. Tarjimon: Abdulaziz Mansur 

 

 

www.ziyouz.com кутубхонаси 

355

QOF SURASI 

 

Qof - arab alifbosining 21-harfi. Bu kabi harflarning sura boshida kelganda qanday tushunish kerakligi haqida 

Baqara surasi avvalidagi izohda bayon qilindi. Qof bir yashil tog'ning nomi sifatida ham keladi. Surada imon-

e'tiqod, kufru shirk, dunyo va oxirat kabi tushunchalar, xususan, o'lgandan keyin qiyomatda tirilib, Alloh 

huzurida hisobot berishlikning haqligi to'g'risida uqdiriladi.  

 

Mehribon va rahmli Alloh nomi bilan (boshlayman).  

 

1. Qof. Ulug' Qur'onga qasam!  

 

Izoh: Qasamyod etildi, lekin qasamning javobi, ya'ni nimaga qasamyod etilgani oyatda zikr etilmadi. Buning 

sababi javob keyingi oyatlar mazmunidan ayon bo'lib turganidadir. Bu taqdirda qasam javobi - Siz, Ey 

Muhammad, qayta tirilish haq ekanligini har qancha isbotlamoqchi bo'lsangiz ham Makka ahli ishonmaydi, 

degan so'zdir.  

 

2. Ha, ularga (farishta o'rniga) o'zlaridan bo'lmish bir ogohlantiruvchi (payg'ambar) kelganidan 

ajablandilar. Shunda kofirlar aytdilar: "Bu juda qiziq narsa-ku! 

 

3. Bizlar o'lib, tuproqqa aylanganimizda (yana tirilamizmi)?! Bu juda uzoq (aqlga sig'mas) qaytishdir!"  

 

4. Biz ular(ning murdalari) ni yer kamaytirayotganini (chirib tuproqqa aylanayotganini) bilganmiz. 

Bizning huzurimizda esa, (qilmishlarini) saqlovchi Kitob (Lavhul-Mahfuz) bordir.  

 

5. Yo'q, ularga Haq (Qur'on) kelganda, uni ham yolg'onga yo'ydilar. Bas, ular iztirobli ishga (holga) 

tushib qolganlar. 

 

Izoh: Iztirobli hollari - Qur'onni bir sehr desalar, bir she'r dedilar, bir afsona desalar, bir folbinlik kitobi 

deyishlaridir. 

 

6. Axir, ular ustilaridagi osmonni - Biz uni qanday bino qilib, (yulduzlar bilan) bezab qo'yganimizni va 

uning teshik(yoriq)lari yo'q ekanini ko'rmadilarmi?!  

 

7. Yerni esa yoyiq (keng) qildik va unga tog'larni o'rnatib qo'ydik hamda unda (o'simlik, mevalardan) 

har turli go'zal juftlarni undirdik.  

 

8. (Parvardigorga) qaytuvchi har bir bandaga ko'rgazma va eslatma bo'lishi uchun (shunday qildik).  

 

9. Biz osmondan barakotli suv (yomg'ir) yog'dirib, u bilan bog'larni va o'rib olinadigan donlarni 

undirdik.  

 

10. Shuningdek, zich mevali, novdalari baland xurmolarni ham.  

 

11. Bandalarga rizq bo'lsin uchun (shunday qildik). Yana u (suv) bilan "o'lik" shaharni (yerni) 

"tiriltirdik". (Qabrlardan tirilib) chiqish ham mana shunday bo'lur.  

 

12. Ulardan (Makka kofirlaridan) oldin Nuh qavmi, quduq egalari (Shuayb qavmi), Samud (qabilasi) 

inkor qilgan edilar.  

 

13. Shuningdek, Od(qabilasi), Fir'avn (qavmi), Lutning og'a-inilari,  

 

14. daraxtzor egalari (ya'ni,Shuayb qavmi) va Tubba' qavmi ham. (Ularning) barchalari 

Qur’oni karim ma’nolari tarjimasi. Tarjimon: Abdulaziz Mansur 

 

 

www.ziyouz.com кутубхонаси 

356

payg'ambarlarni inkor etishgach, Mening va'dam (azobim ularga) muqarrar bo'ldi.  

 

15. Axir, Biz avvalgi yaratishga (yo'qdan bor qilishga) ojizlik qildikmi? Yo'q, ular esa yangi yaralishdan 

shubhadadirlar.  

 

16. Insonni (Biz) yaratganmiz, (demak,) uning nafsi vasvasa qiladigan (ko'nglidan o'tgan) narsalarni 

ham bilurmiz. Biz unga bo'yin tomiridan ham yaqinroqdirmiz.  

 

17. Zotan, o'ng va chap (tomon)da o'tirgan ikki (yozib turuvchi farishta) qabul qilib(yozib) tururlar.  

 

18. U biror so'zni talaffuz qilsa, albatta, uning oldida hoziru nozir bo'lgan bir kuzatuvchi (so'zni yozib 

oluvchi farishta) bordir.  

 

19. Mana o'lim mastligi (jon chiqish payti) haqiqatan (yetib) keldi. (Ey, inson,) bu (o'lim) sen undan 

qochuvchi bo'lgan narsadir.  

 

20. (Tasavvur qiling,) Sur ham chalindi. Bu (kofirlarga azob) va'da qilingan Kundir!  

 

21. Har bir jon o'zi bilan birga (uni mahsharga) haydovchi (bir farishta) va (amallariga) guvohlik 

beruvchi (ikkinchi farishta) bilan birga kelur.  

 

22. (Ey, inson,) sen bu (og'ir Kun)dan g'aflatda eding. Bas, Biz sendan pardangni ochib yubordik. Endi, 

bugun ko'zing o'tkirdir.  

 

23. Uning (kofirning) yaqini (bo'lgan farishta) deydi: "Mana bu (nomai a'mol) mening huzurimda 

(doimo) hozir bo'lgan narsadir".  

 

24. (Do'zax xodimlaridan ikki farishtaga aytilur): "Har bir noshukr, qaysarni jahannamga tashlangiz!  

 

25. Shuningdek, yaxshilikni man etuvchi, tajovuzkor va (Allohga) shak keltiruvchini hamki,  

 

26. u Alloh bilan boshqa "iloh"ni sherik qigan edi, uni qattiq azobga tashlangiz!"  

 

27. Uning yaqini (shayton): "Parvardigoro, uni men tug'yonga solganim yo'q, lekin uning o'zi (haq 

yo'ldan) yiroq zalolatda bo'ldi", - deydi.  

 

28. (Alloh) aytadi: "Mening dargohimda bahslashmanglar! Men ilgari sizlarga tahdid qilganman.  

 

29. Mening dargohimda (qilingan) so'z o'zgartirilmas va Men bandalarga zulm qiluvchi ham 

emasdirman".  

 

30. U Kunda Biz jahannamga "to'ldingmi?", - dermiz, u esa: "Yana qo'shimcha bormi?" - der.  

 

31. Jannat taqvodor zotlarga yiroq bo'lmagan (bir makonga) keltirilur  

 

32. (va ularga:) "Mana shu (ne'matlar) sizlarga - (Allohga) qaytuvchi, (ahdini) saqlovchiga (va'da qilinib 

yurgan narsadir).  

 

33. Shuningdek, Rahmondan g'oyibona qo'rqqan va tavba etuvchi qalb bilan kelgan kishilarga ham.  

 

34. Unga (jannatga) salomat kiringiz! Bu (kun) mangu (qoladigan) Kundir", ( - deyilur).  

 

Qur’oni karim ma’nolari tarjimasi. Tarjimon: Abdulaziz Mansur 

 

 

www.ziyouz.com кутубхонаси 

357

35. Ularga u joyda xohlagan narsalari bordir. Bizning dargohimizda yana qo'shimcha (in'omlar) ham 

bordir.  

 

36. Ulardan (Quraysh kofirlaridan) oldin ulardan quvvatliroq qanchalab avlodni halok qildik. Bas, 

o'shalar najot bormikan, deb shaharlarni kezib yurdilar.  

 

37. Albatta, bunda (o'yg'oq) qalb egasi bo'lgan yoki o'zi hozir bo'lib, quloq tutgan kishi uchun eslatma 

bordir.  

 

38. Biz osmonlar va Yerni hamda ularning o'rtasidagi (bor) narsani olti kunda yaratdik va Bizga hech 

qanday charchoq yetgani yo'q.  

 

39. Bas, (ey, Muhammad,) ular (kofirlar) aytayotgan so'zlarga sabr qiling va Quyosh chiqishidan ilgari 

va botishidan avval Rabbingizga hamd bilan tasbeh ayting (namoz o'qing)!  

 

40.  Yana kechaning (bir qismida) va sajdalar (namozlar) ortidan tasbeh ayting! 

 

Izoh: Ushbu va oldingi 39-oyatlarda besh vaqt namozlarning vaqtlariga ishorat bordir. Masalan, "Quyosh 

chiqishidan ilgari" jumlasi bomdod namozining vaqtiga, "Botishidan avval" jumlasi peshin bilan asr vaqtlari, 

40-oyatdagi "Kechaning bir qismida" jumlasi shom bilan xuftan namozlarining vaqtlarini bildiradi. (Madorik 

tafsiri). 

 

41. Jarchi (Isrofil farishta) yaqin bir makondan turib jar soladigan Kunda (unga) quloq tuting!  

 

42. U Kunda ular (barcha xaloyiq) u (dahshatli) qichqiriqni chinakamiga eshiturlar. Bu (qabrlardan) 

chiqish Kunidir.  

 

43. Albatta, Biz (barcha jonzotni) tiriltirurmiz va o'ldirurmiz. Qaytish esa Biz saridir.  

 

44. U kunda ularning ustidagi yer yorilib, (ular) shoshgan hollarida (chiqib kelurlar). Bu faqat Bizgagina 

oson bo'lgan to'plashdir.  

 

45. Biz ular (kofirlar) aytayotgan gaplarni yaxshi bilurmiz. (Ey, Muhammad,) Siz ularning ustida 

(imonga) zo'rlovchi emassiz. Bas, ushbu Qur'on bilan Mening tahdidimdan qo'rqadigan kishilarga 

nasihat qiling! 

 

 

 

Qur’oni karim ma’nolari tarjimasi. Tarjimon: Abdulaziz Mansur 

 

 

www.ziyouz.com кутубхонаси 

358

VAZ-ZORIYOT SURASI 

 

Zoriyot - haydovchilar demakdir. Ya'ni, bulutlarni haydab yuruvchi shamollar. Alloh shu so'z bilan qasamyod 

etgani sababli suraning o'zidan olib unga nom etib qo'yilgan. Surada oxiratda ro'y beradigan voqealardan Alloh 

taolo O'z bandalarini ogoh etib, bu dunyoda ezgu amallarni qilib borishlik bilan unga hozirlik ko'rish lozimligi 

ta'kidlanadi.  

 

Mehribon va rahmli Alloh nomi bilan (boshlayman).  

 

1. Qasamyod etaman (bulutlarni) haydab yuruvchi (shamol)larga, 

 

2. yuk (yomg'ir) tashuvchi (bulut)larga, 

 

3. (suv yuzida) yengil suzuvchi (kema)larga 

 

4. va (Alloh buyurgan) ish(lar)ni taqsimlovchi (farishta)largaki, 

 

5. sizlarga va'da qilinayotgan narsa (qayta tirilish), shubhasiz, rostdir 

 

6. va albatta, (Qiyomat kunida hisob-kitob qilingandan keyin) jazo (va mukofot) ham voqe bo'luvchidir! 

 

7. (Yulduzlar harakat qiladigan) yo'llar egasi bo'lmish osmonga qasamki, 

 

8. albatta, sizlar (ushbu Payg'ambar xususida) qarama-qarshi so'z uzradirsizlar! 

 

9. Undan (Qur'ondan va Payg'ambardan) burilgan (baxtsiz) kimsa og'ib ketur.  

 

10. (O'sha) yolg'onchilarga o'lim! 

 

11. Ular (jaholat) girdobida adashib yuruvchi kimsalardir.  

 

12. (Ular) jazo (qiyomat) kuni qachon bo'lishini so'rarlar.  

 

13. (U Kun) ular do'zaxda sinaladigan Kundir.  

 

14. (O'shanda ularga aytilur): "Sinovingizni totinglar! Sizlar (dunyodalik paytingizda) shoshtirgan narsa 

mana shudir!" 

 

15. Albatta, taqvodorlar jannatlar va buloqlar uzra bo'lurlar.  

 

16. Parvardigorlari ularga ato etgan narsalarni (mukofotlarni) olgan hollarida (bo'lurlar). Zero, ular 

bundan ilgari (dunyoda) ezgu ishlarni qiluvchi edilar.  

 

17. (Ular) tunning ozgina (qismidagina) uxlar edilar.  

 

18. Saharlarda ular (Allohdan) mag'firat so'rar edilar.  

 

19. Ularning mol-mulklarida soil va mahrum (muhtoj) kishilar uchun (ajratilgan) haq (ulush) bo'lar edi.  

 

20. (Ey, insonlar,) yerda ishonuvchilar uchun alomatlar bordir.  

 

21. O'zlaringizda ham. Axir, ko'rmaysizlarmi?! 

Qur’oni karim ma’nolari tarjimasi. Tarjimon: Abdulaziz Mansur 

 

 

www.ziyouz.com кутубхонаси 

359

 

22. Osmonda esa sizlarning rizqlaringiz (yomg'ir) va sizlarga va'da qilinayotgan narsa (jannat) bordir.  

 

23. Bas, osmon va Yerning Parvardigoriga qasamki, albatta, u (va'da) xuddi sizlarning so'zlashingiz kabi 

(haq va rost)dir! 

 

24. (Ey, Muhammad,) Sizga Ibrohimning aziz mehmonlari haqidagi xabar keldimi? 

 

25. O'shanda ular (Ibrohim) huzuriga kirib: "Salom", - deyishganda, u ham: "Salom. (Bular) notanish 

qavm-ku", - dedi. .  

 

26. So'ngra u asta oilasi oldiga chiqib, bir semiz buzoqni (so'yib, pishirib) keltirdi.  

 

27. Uni ularga yaqin qilib, "(Taomdan) yemaysizlarmi?" - dedi.  

 

28. (Lekin ovqatga qo'l cho'zishmagach,) ulardan xavfsiray boshladi. (Shunda) ular: "Qo'rqmagin. (Biz 

farishtalar taom yemaymiz)", - dedilar va (Ibrohimga) bir dono o'g'il (tug'ilishi)  

xushxabarini berdilar.  

 

29. Shunda (Ibrohimning) xotini qichqirgancha keldida, (ajablanganidan) o'zining yuziga urib: "(Axir, 

men) tug'mas kampir(man)ku!" - dedi.  

 

30. Ular aytdilar: "Parvardigoring mana shunday, dedi. Albatta, Uning O'zi hikmat va bilim sohibidir".  

 

 

YIGIRMA YETTINCHI JUZ’ 

************************* 

 

31. (Ibrohim) dedi: "Ey, elchilar, yumushlaringiz nedir?" 

 

32. Aytdilar: "Bizlar bir jinoyatchi qavmga (Lut qavmiga) yuborildik.  

 

33. Loy sopolidan qilingan toshni ular uzra yog'dirishimiz kerak.  

 

34. Parvardigoring nazdida haddan oshuvchi kimsalar uchun (har bir toshga) belgi qo'yilgan (nomlari 

yozib qo'yilgan). " 

 

35. Bas, Biz u joydagi mo''minlardan bo'lmish kishilarni chiqarib yubordik.  

 

36. U joyda bir xonadondan (Lut xonadonidan) o'zga musulmonlarni topmadik.  

 

37.Biz (kofirlarni halok qilganimizdan so'ng) alamli azobdan qo'rqadigan zotlar uchun u joyda alomat 

qoldirdik.  

 

38. Muso (qissasi)da ham (ibrat bordir). Eslang, Biz uni aniq hujjat bilan Fir'avn oldiga yuborgan edik.  

 

39. U o'z arkoni (davlati)ga suyanib, imon keltirishdan yuz o'girdi va: "(Muso) sehrgar yoki majnun", - 

dedi.  

 

40. Bas, Biz uni ham, qo'shinlarini ham ushlab, ularni dengizga otdik (g'arq qilib yubordik). U 

malomatga loyiqdir.  

 

Qur’oni karim ma’nolari tarjimasi. Tarjimon: Abdulaziz Mansur 

 

 

www.ziyouz.com кутубхонаси 

360

41. Od (qabilasi qissasi)da ham (ibrat bordir). Qaysiki, Biz ularning ustiga yaxlit (foydasiz) bo'ronni 

yuborgan edik.  

 

42. U (bo'ron) nimaning ustidan o'tsa, albatta, uni (halok etib), xuddi chirigan suyaklardek qilib qo'yar 

edi.  

 

43. Samud (qabilasining qissasi)da ham (ibrat bordir). Qaysiki, ularga (man etilgan tuyani so'yib 

yuborganlarida) "bir vaqtgacha (ya'ni, uch kungacha tiriklik ne'matidan) bahramand bo'lingiz", - 

deyilgan edi.  

 

44. Bas, ular Parvardigorning amri (itoati)dan kibr qilishgach, qarab turgan hollarida ularni chaqmoq 

urdi.  

 

45. Bas, ular (qochish uchun o'rinlaridan) turishga ham qodir bo'lmadilar va (hech kim tomonidan) 

yordam beriluvchi ham bo'lmadilar.  

 

46. (Mazkur qavmlardan) oldin Nuh qavmini ham (halok qilgandirmiz). Chunki, ular fosiq (itoatsiz) 

qavm edilar.  

 

47. Osmonni Biz "qo'llar" bilan barpo etdik. Darhaqiqat, Biz qudratlidirmiz.  

 

48. Yerni esa (yoyib) to'shab qo'ydik. Bas, (Biz) naqadar yaxshi yoyuvchidirmiz! 

 

49. Sizlar eslatma olishlaringiz uchun Biz har bir narsani juft-juft qilib yaratdik.  

 

50. (Ey, Muhammad, ularga ayting): "Bas, Allohga (imon keltirish uchun) qochinglar! Albatta, men 

sizlar uchun U zot(ning azobi)dan aniq ogohlantiruvchidirman.  

 

51. Alloh bilan birga yana boshqa iloh bor, demanglar! Albatta, men sizlar uchun U(ning azobi)dan anig' 

ogohlantiruvchidirman".  

 

52. Xuddi shuningdek, ulardan (Makka mushriklaridan) avvalgi (kofir)larga (biror) payg'ambar kelsa, 

ular ham, albatta, uni sehrgar yoki majnun, der edilar.  

 

53. Ular o'sha (so'z)ni bir-birlariga vasiyat qilib qoldirganmilar? Yo'q! Ular tug'yonga ketgan 

qavmlardirlar! 

 

54. Bas, (ey, Muhammad,) Siz ulardan yuz o'giring! Endi Siz malomat qilinuvchi emassiz.  

 

55. Eslating! Zero, eslatma mo'minlarga manfaat etkazur.  

 

56. Men jin va insni faqat O'zimga ibodat qilishlari uchungina yaratdim.  

 

57. Men ulardan biror rizq istamasman va ular Meni taomlantirishini ham istamasman.  

 

58. Zero, Allohning O'zi (barcha xaloyiqqa) rizq beruvchi, quvvat sohibi va qudratlidir.  

 

59. Bas, zolim (kofir)lar uchun, shubhasiz, xuddi (ilgari o'tgan kofir) do'stlarining nasibalari kabi 

(azobdan) nasiba bordir. Bas, ular Meni(ng azobimni) qistamay qo'ya qolsinlar!  

 

60. Bas, kofir bo'lgan kimsalarga va'da quilinayotgan Kunlarida ularning hollariga voy! 

 

Qur’oni karim ma’nolari tarjimasi. Tarjimon: Abdulaziz Mansur 

 

 

www.ziyouz.com кутубхонаси 

361

TUR SURASI 

 

Tur - tog' nomi. Muso (a. s.) Alloh bilan shu tog'da so'zlashgan. U Misr arab respublikasining Sinay yarim 

orolida joylashgandir.  

 

Mehribon va rahmli Alloh nomi bilan (boshlayman).  

 

1. Qasamyod etaman Tur (tog'i) bilan, 

 

2. satrlangan Kitob (Qur'on) bilanki, 

 

3. (u) ochiq sahifadadir; 

 

4. yana Baytul-Ma'mur bilan,  

 

Izoh: "Baytul-Ma'mur"ning mazmuni obod uy demakdir. Undan murod osmondagi bir dargohdirkim, beadad 

farishtalar unga kelib-ketib turadilar. Demak, farishtalar bilan obod uy degani bo'lur.  

 

5. baland ko'tarilgan tom (osmon) bilan 

 

6. va to'lqinlangan dengiz bilan-ki,  

 

7. Rabbingizning azobi, shubhasiz, voqe bo'luvchidir!