Таркибида терпеноидлар бўлган доривор ўсимликлар ва маҳсулотлар

Mahsulotning tashqi ko’rinishi. Tayyor mahsulot o’simlikning yer ustki 
qismidan-poyaning yuqori qismi, bargdan va gul to’plamlarining aralashmasidan 
iborat. Poyasi biroz qirrali, siyrak bargli, kulrang-yashil tusli bo’lib, ikki marta 
patsimon ajralgan. Gullari savatchaga to’plangan, savatchalar o’z navbatida 

---

27 
qalqonsimon to’p gulni tashkil etadi. Savatcha mayda, tuxumsimon, 3-4 mm 
uzunlikda bo’lib, tashqi tomonidan o’rama barg bilan qoplangan. Savatcha 
chetidagi gullar oq, ba’zan och pushti rangli, o’rtadagi gullari esa naychasimon. 
Mahsulotning o’ziga xos xushbo’y hidi va achchiq mazasi bor. 
Mahsulotning mikroskopik tuzilishi. Bo’ymodaron o’simligi bargi va 
gulining mikroskopik tuzilishi tekshiriladi. 
Ishqor eritmasida qaynatib, yoritilgan bargning tashqi tuzilishi mikroskop 
ostida ko’riladi. Epidermis tashqi tomondan to’lqinsimon ravishda joylashgan 
kutikula qavati bilan qoplangan. Epidermis hujayralari egri-bugri devorli, ayniqsa 
bargning pastki tomonidagi epidermis hujayralari ko’proq egri-bugri devorli va 
maydaroq bo’ladi. Ustitsalar 4-5 ta epidermis hujayralari bilan o’ralgan bo’lib, 
bargning yuqori tomoniga nisbatan pastki tomonida ko’proq uchraydi. 
Barg har ikkala tomondan 4-7 hujayrali oddiy tuklar va tashqi ko’rinishi 
tuxumsimon, yaltiroq efir moyli bezlar bilan qoplangan. Tuklarning asos qismi 4-6 
tagacha kalta, oxirgisi juda ham uzun - terminal hujayradan tashkil topgan. 
Tuklarning oxirgi uzun hujayrasi tezda sinib ketadi. Shuning uchun bargda 4-6 
hujayrali asos qismigina qoladi. Efir moyli bezlar murakkabguldoshlar oilasiga xos 
ravishda tuzilgan. Bezlar 8 (ba’zan 6) ta 3-4 qavat va 2 qator joylashgan efir moyi 
ishlab chiqaruvchi hujayralardan tashkil topgan. Barg tomirlari bo’ylab yog’simon 
moddalari yoki sariq-qo’ng’ir rangli donachalari bo’lgan ajratuvchi yo’llar joy-
lashgan.