Таркибида терпеноидлар бўлган доривор ўсимликлар ва маҳсулотлар
Mahsulotning tashqi ko’rinishi
Download 1.92 Mb. Pdf ko'rish
|
efir mojlari va iridoidlar saqlovchi dorivor osimliklar va maxsulotlar (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Kimyoviy tarkibi.
- Ishlatilishi.
Mahsulotning tashqi ko’rinishi. Tayyor mahsulot savatchaga to’plangan
gullardan iborat, savatchaning diametri 4-8 mm, yarim sharsimon bo’lib, o’rama barglari bilan o’ralgan. Savatcha chetida oq tilsimon, o’rtadagi naychasimon 5 tishli gullardan tashkil topgan. Yashil moychechakning savatchasi maydaroq bo’lib, yashil naychasimon 4 tishli gultojili gullardan tashkil topgan. Savatchaning gul o’rni konussimon, tuksiz va ichi bo’sh bo’ladi. Ana shu belgilari bilan boshqa o’simlik aralashmalaridan farq qiladi. Mahsulot tayyorlanganda aralashama sifatida uchrashi mumkin bo’lgan o’simliklar: Matricaria inodora L. (romashka nepaxuchaya) – savatchasi yirikroq, gulo’rni yarimsharsimon, mahsuloti hidsiz bo’ladi. Har ikkala moychechak mahsulotining xushbo’y hidi va achchiqroq o’tkir mazasi bor. Kimyoviy tarkibi. Moychechak guli tarkibida 0,22-0,8% efir moyi, apiin, kvertsimeritrin, kvertsetin, lyuteolin va boshqa (35 tacha birikmalar) flavonoidlar, gvayyanolid guruh laktonlaridan matrikarin va matritsin, geterotsiklik halqali poliin laktonlar, proxamazulen, kumarinlar (umbelliferon, gerniarin), dioksikumarin, karotin, vitamin C, shilliq, achchiq va boshqa moddalar bo’ladi. Xamazulen XI-DF ga ko’ra, oddiy moychechak guli tarkubida 0,3%, yashil moychechakda 0,2% efir moyi bo’lishi kerak. Efir moyi ko’k suyuqlik bo’lib, tarkibida 1,64-8,99% xamazulen, 20% gacha seskviterpen spirtlari, kadinen, trisiklik spirt, bisabolen va uning oksidlari, kapril, nonil, izovalerian kislotalar hamda boshqa terpen va seskviterpenlar bor. Efir moyi tarkibidagi seskviterpenlarning umumiy miqdori 50% gacha bo’ladi. Ishlatilishi. Moychechak ichaklarning yopishib qolishi (ichaklar spazmi) ga, mikroblarga, allergiyaga va yallig’lanishga qarshi hamda yaralarni davolovchi ta’sirga ega. Shuning uchun uning dorivor preparatlari me’da-ichak (ichak yopishib qolganda va ich ketganda) va ginekologik kasalliklarni davolashda hamda ter va yel haydovchi dori sifatida ishlatiladi. Bulardan tashqari, moychechak guli yumshatuvchi, antiseptik va yallig’lanishga qarshi (og’iz, tomoqni chayqashda, shifobaxsh vanna hamda klizma qilishda) vosita sifatida qo’llaniladi. Moychechak guli tarkibidagi kimyoviy birikmalar kompleksi (xamazulen, matritsin, apigenin, gerniarin va boshqalar) ta’sir etuvchi qism hisoblanadi. Xamazulen tinchlantiruvchi xossaga hamda ichaklarning yopishib qolishi, 16 allergiyaga va yallig’lanishiga qarshi ta’sirga ega. Apigenin, apiin va gerniarinlar ham ichaklarning yopishib qolishiga qarshi ta’sir qiladi. Download 1.92 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling