- Tarmoq topologiyasi - bu grafik konfiguratsiyasi bo‘lib, uning cho‘qqilari tarmoqning so‘nggi tugunlariga (kompyuterlar va aloqa uskunalari (marshrutizatorlar)), qirralari esa cho‘qqilar orasidagi fizik yoki axborot aloqalariga mos keladi. Tarmoq topologiyasi, shuningdek, kompyuter tarmog‘ining turli elementlarini (bog‘lanishlar, tugunlar va boshqalar) joylashtirishdir. Asosan, tarmoqning topologik tuzilishi fizik yoki mantiqiy jihatdan tavsiflanishi mumkin.
- Fizik topologiya-tarmoqning turli komponentlarini, jumladan, qurilma joylashuvi va kabelni sozlashni, mantiqiy topologiyani joylashtiradi; U jismoniy dizayndan qat’i nazar, tarmoq ichida ma’lumotlarning qanday oqishini ko‘rsatadi. Ikki tarmoq o‘rtasida tugunlar orasidagi masofalar, fizik ulanishlar, uzatish tezligi yoki signal turlari o‘zaro farq qilishi mumkin, biroq ular foydalanadigan topologiya bir xil bo‘lish holatlari ham ko‘p uchraydi. Bunga misol sifatida mahalliy tarmoq (LAN)ni keltirish mumkin. LANdagi har qanday tugun tarmoqdagi boshqa qurilmalarga bir yoki bir nechta jismoniy ulanishlarni o‘z ichiga oladi. Ushbu ulanishlarni grafik jihatdan xaritalash tarmoqning fizik topologiyasini tavsiflashda qo‘llanishi mumkin bo‘lgan shaklni ishlab chiqadi. Biroq, komponentlar orasidagi ma’lumotlar oqimini xaritalash tarmoqning mantiqiy topologiyasini aniqlaydi.
- To’liq bog’lanishli topologiya-Bunda har bir kompyuter boshqa barcha kompyuterlarga bevosita ulangan taqmoqqa biriktiriladi. Biroq, bu variant noqulay va samarasizdir. Chunki tarmoqdagi har bir kompyuter boshqa barcha kompyuterlar bilan aloqa qilishi uchun yetarli bo‘lgan ko‘p sonli aloqa portlariga ega bo‘lishi talab etiladi.
- To‘liq bog‘lanishsiz topologiya-Topologiyalarning bir nechta to‘liq bog‘lanmagan turlari mavjud. Ularda, to‘liq ulanishli turlaridan farqli o‘laroq, ma’lumotlarni uzatish to‘g‘ridan-to‘g‘ri kompyuterlar o‘rtasida emas, balki qo‘shimcha tugunlar orqali amalga oshirilishi mumkin.
- Shina topologiyasi-ushbu turdagi topologiyada barcha ish stansiyalari(avtobus yoki magistral deb ataladi) umumiy bir kabelga parallel ulanadi. Signalning aks etishini oldini olish maqsadida kabelning uchlariga terminatorlar joylashtiriladi.
- Yulduz topologiyasi-Yulduz topologiyasi asosida qurilgan tarmoqda har bir ish stansiyasi simi (burma juftlik) orqali markaziy konsentratorga yoki habga (inglizcha: hub ) ulanadi. Hab shaxsiy kompyuterning parallel ulanishini ta’minlaydi va buning natijasida tarmoqqa ulangan barcha kompyuterlar bir-biri bilan aloqa qilishlari mumkin.
- Halqa topologiyasiga-ega bo‘lgan tarmoqda barcha tugunlar aloqa kanallari orqali ma’lumotlar uzatiladigan ajralmas halqa(zanjir)ga ulanadi. Bir shaxsiy kompyuterning chiqishi boshqa shaxsiy kompyuterning kirishiga ulanadi. Bir nuqtadan boshlangan ma’lumotlar harakati oxir-oqibat uning boshiga tutashadi. Halqadagi ma’lumotlar har doim bir xil yo‘nalishda harakatlanadi
- Mesh topologiyasi-ushbu topologiya ba’zi havolalarni olib tashlash orqali to‘liq bog‘langan topologiyadan kelib chiqgan. U ko‘p sonli kompyuterlarni ulash imkonini beradi va katta tarmoqlar uchun odatiy hisoblanadi.
- Bundan tashqari, quyidagi qo‘shimcha ulanish usullari ham mavjud:
- ikki tomonlama halqa topologiyasi
- Panjara
- Daraxt
- Fat tree
- Kloz tarmog‘i
- Qo‘shimcha usullar-bu asosiy usullarning kombinatsiyasidir. Umuman olganda, bunday topologiyalar aralash yoki gibrid topologiyalar deb ataladi, biroq ularning ba’zilari o‘z nomlariga ega, masalan, ,,daraxt” kabi.
- Aralash topologiya - bu kompyuterlar o‘rtasida tasodifiy bog‘langan yirik tarmoqlarda ustunlik qiladigan tarmoq topologiyasi. Bunday tarmoqlarda odatiy topologiyaga ega bo‘lgan alohida tasodifiy bog‘langan fragmentlarni (pastki tarmoqlarni) ajratib ko‘rsatish mumkin, shu bois ular aralash topologiyali tarmoqlar deb ataladi
Global komputer tarmoqlari. - SrrinNet tarmog’i
SrrinNet ma’lumotlarni uzatish tarmog’i bo’lib, o’nlab mamlakatlarning yuzlab shaxarlariga kirish uzellariga ega. SrrinNet tarmog’iga keng soxadagi ma’lumotlarga ega mingta ma'lumot bazasi ulangan. SrrinNet tarmog’i axborotlarniga katta tezlikda almashish imkonini beradi. - Glasnet tarmog’i
Oshkoralik kuchaygan paytda tashkil etilgan va uni o’z atamasiga aylantirgan (Glasnost-oshkoralik) Glasnet tarmog’i 1990 yildan boshlab, Rossiya axolisiga va MDXdagi bir qancha davlatlar uchun jaxon Internet kompyuter tarmog’iga kirish
Do'stlaringiz bilan baham: |
