Tasdiqlayman O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor

Nazorat savol va topshiriqlari 
1.  Matematika  mashg`ulotlarida  bolalarning  fikrlash  faoliyatlarini  aktivlashtirish  ish 
tajribasi bilan almashishda nimalar amalgam oshiriladi? 
2.  Elementar  matematik  tasavvurlarni  shakllantirishda  o`yin  usullari  va  qiziqarli 
mashqlardan foydalanishda nimalaar bajariladi. 
 
Mustaqil ish topshiriqlari: 
1. Matematika mashg`ulotlarida bolalarga individual yondashish. 
 
Tavsiya etiladigan qo’shimcha adabiyotlar  
1.  Kurmakaeva  R.,  A'zamova  M.,  Normatova  S.,  Yusupova  M.,  Elementar  matematika 
rejalari. T. 1992y.  
2.  Bikbaeva  N.U.,  Ibroximova  3.I.,  qosimova  X.I.  Maktabgacha  yoshdagi  bolalarda 
matematik tasavvurlarni shakllantirish 
II. AMALIY MASHG‘ULOTLAR UCHUN MATERIALLAR 
 
 
 
 
 
 
4. Amaliy  mashg’ulotning o’qitish tehnologiyasi 
 
Mashg‘ulot vaqti-2 soat 
Talabalar soni: 20 – 25  nafar 
Mashg‘ulot shakli 
Ko’rgazmali  amaliy  mashg’ulot 
Amaliy mashg’ulot ning  
rejasi  
1.Predmetlarni  o’ziga  nisbatan  fazoviy  joylashuvini 
belgilash. 
2.Ko’rsatilgan  yo’nalishda  harakat  qilish  ko’nikmalariga 
o’rgatish. 
3.Qog’oz  varag’ida  va  stol  yuzasida  mo’ljal  olishga 
o’rgatish. 
 
O‘quv  mashg‘ulotining  maqsadi:  Talabalarning  o’rta  guruh  bolalarining  fazoviy 
tushunchalarini rivojlantirish  xaqidagi  bilimlarini mustahkamlash. 
 Мavzu:  
O’rta guruh bolalarining fazoviy tushunchalarini 
rivojlantirish. 
 
 

Pyedagogik vazifalar: 

 
Predmetlarni o’ziga nisbatan fazoviy 
joylashuvini 
belgilash 
tahlili 
to’g’risidagi  bilimlarni    savollar  orqali 
mustahkamlash.  

 
Ko’rsatilgan  yo’nalishda  harakat 
qilish ko’nikmalariga o’rgatish i hakida 
tushuncha berish. 
Qog’oz  varag’ida  va  stol  yuzasida 
mo’ljal olishga o’rgatish haqida tasavvurlar 
hosil  qilish    hususida  munozara  tashkil 
etish. 
 
O‘quv faoliyati natijalari: 
1.  Savollarga  javob  berish  orqali  mavzu  
yuzasidan bilimlarni namoyon etadilar. 
2.  Ko’rsatilgan yo’nalishda harakat qilish 
ko’nikmalariga o’rgatish vazifasi  haqida 
muhim ma’lumotlarga ega bo’ladi. 
5.Qog’oz varag’ida va stol yuzasida mo’ljal 
olishga  o’rgatish  xususida  tashkil  etilgan 
munozara 
orqali 
ayrim 
ma’lumotlarni 
o’zlashtiradilar. 
 
O’qitish uslubi va texnikasi 
Amaliy  muammoli  holatlarni  yechish,  aqliy 
hujum, kichik guruhlarda ishlash, klaster. 
O’qitish vositalari 
Proyektor, slaytlar 
O’qitish shakli 
Individual, frontal, juftlik va guruxlarda ishlash.  
O’qitish sharoitlari 
Proyekator  va  kompyuter  bilan  ta’minlangan 
xona. 
 
 

 
 
 
Мактабгача  ёшдаги  болаларда  математик  тасаввурларни  шакллантириш  бўйича 
машғулотлар ишланмаси  
(Ўрта гуруҳ учун) 
 МИҚДОР (КАТТАЛИК) 
 
Буюмларни бўйига ва энига кўра қиёслаш ва тартиблаштириш.  
Мақсад:  •  болаларга  3  тагача  бўлган  буюмларни  бўйига,  энига  кўра  солиштириш  ва 
тартиблаштиришни ўргатиш.  
Кутилаётган  натижалар:  •  болаларда  узун-қисқа  ва  ингичка-йўғон  ҳақида  тасаввурлар 
ҳосил қилинади, йўғондан-ингичкагача, ингичкадан-йўғонгача тартиблай олиш кўникмаси 
шаклланади.  
Керакли  жиҳозлар:  •  қўғирчоқ,  3  та  узун-калта,  йўғон-ингичка  ленталар;  •  рангли  қоғоз 
қирқимлари (лентасимон) 3 та-дан йўғондан-ингичкагача, узун-калта.  
МАШҒУЛОТНИНГ  БОРИШИ:  ТАРБИЯЧИ:  -  Болажонлар,  мен  қўғирчоққа  кўйлак 
тикмоқчи эдим. Ҳисоблаб кўрсам, қўғирчоқнинг кўйлаги учун 3 та узун-калта лента ва яна 
3  та  йўғон-ингичка  лента  керак  экан.  Бозорга  бориб,  уларни  сотиб  олдим.  Ленталарни 
сизларга  кўрсатаман.  Тарбиячи  аввал  3  та  узун-калта  ленталарни  тартиб  билан  қўйиб 
кўрсатиб  тушунтиради.  170  Тарбиячи  уларни,  аввало  устма-уст  қўйиб  кўрсатади.  Кейин 
эса  узунданингичкага  томон  тартиб  билан  қўйиб  чиқади.  Сўнгра  3  та  йўғон-ингичка 
ленталарни  тартиб  билан  қўйиб  кўрсатади.  Бунда  ҳам  уларни  йўғондан-ингичкага  қараб 
ёнма-ён  қўйиб  кўрсатади.  Тарбиячи  болаларга  столларида  турган  қутичадан  айтилган 
нарсаларни олиб амалий иш бажаришини айтади. Болалар учун амалий иш. 1-топшириқ: 
Болаларга  қутичалардаги  қизил  рангли  қоғоз  қийқимларидан  (худди  ленталарни  энг 
узунидан  энг  калтасигача  терилганидек  қилиб)  узунлигини  солиштириб,  қиёслаб  тартиб 
билан териб чиқишларини тушунтиради. Тарбиячи болаларга бир-бирларининг бажарган 
ишларини  кўриб  баҳолашларини  айтади.  Болалар  бир-бирларининг  ишларини  баҳолаб 
чиқадилар.  2-топшириқ:  Тарбиячи  яна  қутидаги  кўк  рангли  қоғоз  қирқимларини  олиб, 
йўғондан  ингичкага  қараб  тартиб  билан  териб  чиқишларини  таклиф  этади.  Болалар  яна 
бир-бирларининг  бажарган  ишларини  таҳлил  қилиб  баҳолаб  чиқадилар.  Билимларни 
мустаҳкамлаш  учун  ўйин:  “Ўрнини  топ”.  171  Ўйин  қоидаси:  Болалар  икки  гуруҳга 
бўлиниб  турадилар.  Ўртага  пирамида  шакли  чизилган  бўлиб,  ичига  узун-калта,  йўғон-
ингичка  турли  буюмлар  аралаш  қўйилган.  Тарбиячи  кўрсатма  бериши  билан  1-гуруҳ 
болалари  йўғон-ингичка  буюмларни,  2-гуруҳ  болалари  эса  узун-калта  буюмларни 
ажратадилар.  Буюмларнинг  ранглари,  нечтадан  йиғғанлари  сўралади.  Болажонлар 
билимини мустаҳкамлаш учун савол ва топшириқлар: 1. Бармоқларнинг қайси бири узун-
калта  ва  йўғон-ингичка  бўлиб  тартиб  билан  жойлашган  (бармоқларнинг  учтаси)?  2. 
Оилангиздагиларни бўйларига қараб тартиб билан айтиб беринг (дадам, онам, акам, мен). 
3.  Хонадаги  буюмлар  орасидан  йўғон-ингичка,  узун-калта  буюмларни  топиб  айтиб 
беринг. Тарбиячи машғулот давомида ва якунида болаларни рағбатлантириб боради. 
 
III.MUSTAQIL TA’LIM MAVZULARINI O’ZLASHTIRISH BO’YICHA ZARUR 
USLUBIY KO’RSATMALAR 
 
Mustaqil ishni tashkil etishning shakli va mazmuni 
Talaba  mustaqil  ishni  tayyorlashda  muayyan  fanning  xususiyatlarini  hisobga  olgan  holda 
quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi: 
-  darslik va o’quv qo’llanmalar bo’yicha fan boblari va mavzularini o’rganish; 
- 
tarqatma materiallar bo’yicha ma’ruzalar qismini o’zlashtirish; 
- 
nazariy material boyica misol va masala yechish,  
- 
avtomatlashtirilgan o’rgatuvchi va nazorat qiluvchi tizimlar bilan ishlash; 

- 
maxsus adabiyotlar bo’yicha fan bo’limlari yoki mavzulari ustida ishlash; 
masofaviy ta’lim. 
Talabaga  mustaqil  ishlarning  mavzulari  beriladi,  bu  mavzular  bo’yicha  egallanishi  kerak 
bo’lgan  bilim,  ko’nikma  va  malakalar,  muddati  va  topshirish  shakli  aytiladi.  Ko’rsatilgan 
muddatda nazariy material konspekti, referati ko’riladi, test yoki savol-javob o’tkaziladi. Amaliy 
xarakterdagi topshiriqlar yechimi ko’rsatiladi va o’xshash misollar yordamida tekshiriladi. 
 
Elementar matematik tasavvurlarni 
shakllantirish metodikasi  predmeti,  
mazmuni  va  boshqa  fanlar bilan aloqasi 
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
1,2 –haftalar 
 
Elementar matematik tasavvurlarni 
shakllantirish  metodikasining  vazifalari. 
Talabalarni  kursga o’rganishga 
tayyorlash. 
Kursningtuzulishivamazmuni.  
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
3,4, –haftalar 
 
Elementarmatematiktasavvurlarnishaklla
ntirishnio’qitishnitashkilqilish, 
elementarmatematiktasavvurlarnishaklla
ntirishmashg’uloti 
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
5,6 –haftalar 
 
Elementar matematik tasavvurlarni 
shakllantirish   o’qitish  usullari   va  
ularning klassifikasiyasi  
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
 7,8–haftalar 
 
Elementar matematik tasavvurlarni 
shakllantirish vositalalarining  mohiyati 
va ularning  klassifikasiyasi, 
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
9,10 –haftalar 
 
Elementarmatematiktasavvurlarnishaklla
ntirishdarsliklarivao’quvqo’llanmalariha
qida,      
O’qitishningtexnikvazamonaviyvositalari 
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
 
11,12 –haftalar 
 
Elementarmatematiktasavvurlarnishaklla
ntirishmashg’ulotiniko’zatish , 
ularnitahliletishvaulargaqo’yiladigantala
blar 
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
13,14 –haftalar 
 
 Elementar matematik  tasavvurlarini  
shakllantirishda  buyuk  
allomalarimizning   qarashlari  
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
15,16 –haftalar 
 
Elementar matematik tasavvurlarni 
shakllantirish o’quv fani sifatida 
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
1,2 –haftalar 
 

bajarish  
Bolalarda miqdoriy tasavvurlarni 
rivojlantirish 
 
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
3,4 –haftalar 
 
Bolalarda tuplam tasavvurlarni 
rivojlantirish 
 
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
5,6 –haftalar 
 
  Bolalarda  son-sanoq haqidagi 
bilimlarni  shakllantirish, 
sanashga  o’rgatish 
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
15,16 –haftalar 
 
Bolalarda  predmetlarning o’lchami va 
ularni o’lchash  
haqidagi tasavvurlarni shakllantirish 
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
7,8 –haftalar 
 
Bolalarda premetlarning  shakli  haqidagi     
tasavvurlarni shakllantirish 
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
9,10 –haftalar 
 
 
 
Bolalarda fazoviy tasavvurlarni 
shakllantirish 
 
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
11,12 –haftalar 
 
Bolalarda vaqt  tasavvurlarni  
shakllantirish 
 
 
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
13,14 –haftalar 
 
Bolalarbog’chasidabolalardamatematikta
savvurlarnirivojlantirishbo’yichaishnireja
lashtirishvaqaydqilish 
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
15,16 –haftalar 
 
 
Olti  yoshli  bolalar  bilan  matematikaga  
oid  ishlarning  mazmuni  va metodikasi 
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
11,12 –haftalar 
 
olalarni  matematikaga o’gatishda 
maktabgacha ta’lim   muassasasi,   
maktab va oila hamkorligi 
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
13,14 –haftalar 
 
Bolalar  bog’chasida   bolalarda  
Adabiyotlardan 
15,16 –haftalar 
 

matematik  tasavvurlarni  rivojlantirish  
ishiga  metodik rahbarlik qilish 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
Elementarmatematiktasavurlarnishakllant
irish 
metodikasikursinio’qitishdazamonaviyte
xnologiyalardanfoydalanish. 
Adabiyotlardan 
konspekt qilish. 
Individual 
topshiriqlarni 
bajarish  
17,18 –haftalar 
 
Jami: 
 
 
 
4.4. Mustaqil ish mavzulari: 

  Kichik guruh bolalarini miqdor va sanoqqa o`rgatish 

  MTM tarbiyalanuvchilarini geometrik figuralar bilan tanishtirish 

  Predmetlarni o`lchamini taqqoslashga o`rgatish 

 
Predmetlarni aytilgan belgilariga qarab tanlash va guruhlarga ajratishga o’rgatish 

  Tevarak – atrofda turgan bitta va bir qancha predmetlarni topa olishga o`rgatish. 

  Turli analizatorlar yordamida idrok etiladigan to`plamlarning miqdorini solishtirish 

  O`rta guruh bolalarini 5 gacha sanashga o`rgatish 

  MTM tarbiyalanuvchilariga predmetlarni sanab ajratish usullarini o`rgatish 

  Turli analizatorlar yordamida idrok etiladigan to`plamlarni sanash 

  O`rta guruh bolalariga predmetlarni o`lchamini taqqoslashga o`rgatish 

  Predmetlarning shakllarini geometrik namunalar bilan solishtirib ko`rish 

  Predmetlarni o`ziga nisbatan fazoviy joylashuvchini belgilash 

  Katta guruh bolalarni 10 ichida sanashga o`rgatish 

  Katta guruh bolalarini turli analizatorlar ishtirokida sanashga o`rgatish.  

  Katta guruh bolalarini butunni qismlarga bo`lishga o`rgatish 

  MTM katta guruh bolalarini kattaliklarni taqqoslashga o`rgatish 

  Perdmetlar orasidagi fazoviy nisbatlarni aniqlash 

  Aytilgan yo`nalishda harakat qilish ko`nikmasini rivojlantirish 

  MTM katta guruh bolalarini tekislikda orientatsiya  olishga o`rgatish 

  Predmetlarni har xil belgilari bo`yicha to`plam hosil qilish 

  Predmetlar to`plamini taqqoslash usullari 

  Bolalarni masalalar yechishga o`rgatish 

  Maktabga tayyorlov guruhi bolalarini masalalar tuzishga o`rgatish 

  Bolalarni arifmetik amallarni ifodalashga o`rgatish 
 
Foydalaniladigan asosiy darsliklar va ukuv kullanmalar ruyxati 
Asosiy darsliklar va ukuv kullanmalar 
1. 
O.U. Hasanboyeva va boshqalar. "Maktabgacha ta`lim pedagogikasi". T., "Ilm ziyo" 2006. 
2. 
N.U.Bikbayeva,  Z.I.  Ibragimova  ,  X.I.  Qosimova    "Maktabgacha  tarbiya  yoshidagi  bolalarda 
elementar matematik tasavvurlarni shaklantirish" T. "O’qituvchi" 1995. 
3. 
N.U.Bikbayeva  va  boshqalar  "Maktabgacha  tarbiya  yoshidagi  bolalarda  matematik  tasavvurlarni 
rivojlantirish" T., "O’qituvchi" 1996 . 
4. 
N.U.Bikbayeva "Maktabgacha ta`lim muassasasida matematika mashg’ulotlarini rivojlantirish" T., 
"O’qituvchi" 1998. 
5. 
N.U.Bikbayeva,  Alieva  U.S.  Matematika.  "Maktabgacha  tayyorlov  guruxi  uchun  tarbiyachilari 
uchun metodik qo’llanma" T., "O’qituvchi" 1999. 
6. 
"Uchinchi mingyillikning bolasi" dastur. Toshkent. "Ma`rifat madadkor" 1999 y. 
7.«Bolajon» dastur. Toshkent. “Ma’rifat madadkor” 1999y. 
Qo’shimcha adabiyotlar: 
8.I.A.Karimov O'zbekiston mustaqillik ostonasida. Toshkent,   
“O'zbekiston”, 2012. 

9.I.A. Karimov Yuksak ma`naviyat - engilmas kuch.T."Ma`naviyat", 2008.168b. 
10.Maktabgacha  yoshdagi  bolalar  ta`lim-tarbiyasiga  qo'yiladigan  davlat  talablari.  T.,  UzPFITI, 
2000. Tuzuvchi mualliflar: M.Rasulova, X.Abdurahmonova va boshqalar. 
11.O’zbekiston Respublikasi. Kadrlar tayyorlash milliy dasturi. T., "O’zbekiston" 1997. 
12.P.Yusupova  "Maktabgacha tarbiya pedagogikasi" "O’qituvchi". T.- 1993Y. 
13.O.U.Xasanboyeva Oila pedagogikasi. T., 2007 y. 
14. Ibrohimov R «Matеmatikadan masalalar to`plami». T.,1995. 
Elektron ta’lim resurslari 
1.  www. tdpu. uz 
2.   www. pedagog. uz 
3.   www. Ziyonet. uz 
4.   www. edu. uz 
5.   tdpu-INTRANET. Ped 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Glossariy 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
ILOVALAR 
-fan dasturi 
- ishchi dasturi 
- tarqatma materiallar 
- testlar 
-  baholash  mezonlari va  fanni  o’rganish  bo’yicha boshqa 
materiallar)
 
 
 
 

MATEMATIK  TASAVVURLARINI  
SHAKLLANTIRISH  NAZARIYASI VA  METODIKASI 
FANIDAN TEST SAVOLLARI 
1. Har xil Predmetlardan tuzilgan guruhni toping? 
A.  Quyon, shar, o`yinchoq, qoshiq, kub* 
B.  Yashil, qalam, ko`k ruchka, shar 
C.  Shaqildoq, qoshiq 
D.  Stol, stul, tumba 
 
2. Bir xil tushunchaga kiruvchi narsalar tasvrlangan qatorni toping? 
A.  Daftar, qalam, ruchka, kitob* 
B.  Palta qalamdon, shar 
C.  Kub, shar, to`rtburchak, shkaf 
D.  Sumka, qalam, shar, shkaf 
 
3.  6  ta  stol  xonaning  o`rtasida  turibdi,  1  tasi  esa  deraza  oldida  turibdi.  Gruppada  jami 
nechta stol bor? – Ushbu masala masala turlarining qaysi biriga tegishli? 
A.  Og`zaki masalar 
B.  Drammalashtirilgan masala 
C.  Illyustratsiyali masala* 
D.  Amaliy masala 
 
4.  “Vazoda  5  dona  gul  bor  edi.  Guli  1  ta  gulni  oldi  vazoda  nechta  gul  qoldi?”  Ushbu 
masala qaysi masala turiga kiradi? 
A.  Illyustratsiyali masala 
B.  Amaliy masala 
C.  Drammalashtirilgan masala 
D.  Og`zaki masala* 
 
5.  2  kichik  guruhdagi  bolalarga  matematika  mashg`ulotlari  haftasida  necha  marta 
o`tiladi? 
A.  2 marta 
B.  1 marta* 
C.  3 marta 
D.  4 marta 
 
6. EMTSh fani necha bo`limga bo`linadi? 
A.  6 bo`lim 
B.  3 bo`lim 
C.  Yaxlit o`zi 1 bo`lim 
D.  5 bo`lim* 
 
7.  Qaysi  asarda  1  dan  9  gacha  bo`lgan  raqamlar  va  o  raqami  yordamida  arifmetik  4 
amalni bajarish qoidalari izohlab berilgan? 
A.  “Hisobi al - hind” 
B.  “Al jabral - muqobila” 

C.  “Hind hisobi” 
D.  A va S javoblari to`g`ri* 
 
8.  “Aytilgan  narsalarni  faqat  rasmlardagina  emas,  balki  real  voqealikda  ham  ko`rsatish 
juda foydaliroqdir” -  ushbu fikr kimniki? 
A.  A.Avloniy 
B.  Komyenskiy* 
C.  Al Xorazmiy 
D.  Al Byeruniy 
 
9. Masalalar necha turga bo`linadi? 
A.  3 tur* 
B.  2 tur 
C.  4 tur 
D.  5 tur 
 
10. Agar to`plam biron – bir elementga ega bo`lmasa u qanday to`plami? 
A.  Bo`sh to`plam* 
B.  To`plamlar yig`indisi 
C.  Sonlar to`plam 
D.  To`liq to`plam 
 
11. EMTSh mashg`ulotlari ikkinchi kichik guruh bolalarida 1 yilda necha marta o`tiladi? 
A) 28 ta * 
B)  36 ta 
C)  48 ta 
D) 26 ta 
 
12. Kichik guruhlarda fazoni, tevarak atrofni bilishga nimalar o`rgatiladi? 
A.  Ustida, ostida, yuqorisida 
B.  Oldinga, pastga, o`ngga* 
C.  Doira, kvadrat, ichiga 
D.  Bayroqga, sharcha, o`ngga 
 
13.  “Juftini  top”,  “O`z  o`yingni  top”,  “Xaltada  nima  bor”  kabi  o`yinlardan  bolalarga 
nimani o`rgatish uchun foydalanish mumkin? 
A.  Miqdor va sanoqni o`rgatish uchun 
B.  Kattaliklar bilan tanishtirish 
C.  Geometrik figuralar va shakllarni tushuntirishda* 
D.  Fazoda mo`ljal olishga o`rgatishda 
 
14.  Maktabga  tayyorlov  guruhlarida  EMTSh  mashg`ulotlari  1  yilda  necha  marta 
o`tkaziladi? 
A.  69 marta 
B.  72 marta* 
C.  80 marta 
D.  50 marta 
 

15. Necha yoshli bolalarda o`z xulqini boshqarish qobiliyati paydo bo`ladi? 
A.  4 yoshli 
B.  6 yoshli* 
C.  5 yoshli 
D.  3 yoshli 
 
16. Qaysi guruhda bolalar 1 dan 5 gacha bo`lgan sanoq tartibi bilan tanishadilar va u yoki 
bu buyumning tartibi bo`yicha o`rnini topish o`rgatiladi? 
A.  O`rta guruhda* 
B.  Kichik guruhda 
C.  Tayyorlov guruhida 
D.  Katta guruhda 
 
17.  “Qaysi  qo`l  bilan  uzoqqa”,  “Nima  og`ir”,  “qaysi  qo`l  bilan  aniqroq”  kabi 
mashg`ulotlarda bolalarga nima o`rgatiladi? 
A.  Masofa va og`irlik haqida tushuncha* 
B.  Vaqtni bilish 
C.  Miqdor va sanoq tushunchasi 
D.  Figura va shaklni haqida tushuncha 
 
18. Al – Xorazmiy qaysi asari bilan algebra asos faniga soldi? 
A.  “Al Jabr al - muqobila”* 
B.  “Hisobi al – hind” 
C.  “Xindiston” 
D.  “Algyebra” 
 
19. Matematik mashg`ulotlarda o`qituvchi qanday usul va metodlardan foydalanadi? 
A.  Tasvirlash 
B.  Hikoya qilish 
C.  Amaliy og`zaki, ko`rsatmali* 
D.  Aniq  - buyumlarni ko`rsatish 
 
20. O`rta guruhda bolalarga kattalik haqida nimalarni bilishlari kerak? 
A.  Uzunlik, kyenglik balandlik bo`yicha arzimas kichik farqlarni. 
B.  Har xil kattalikdagi 2 tadan kam buyumlarni taqqoslay olish 
C.  Har xil kattalikdagi 2 tadan ko`p buyumlarni taqqoslay olish 
D.  Uzunlik, kyenglik, bolandlik bo`yicha arzimas kichik farqlarni ilg`ob olishga, har 
xil kattadagi 2 tadan ko`p buyumlarni taqqoslay olishga o`rgatish kyerak.* 
 
21. 2 ta lentoning uzunliklari bo`yicha taqqoslashda birinchi va 2 lenta bo`ylab yuritilib, 
“bu  lenta  uzunroq,  bu  lenta  qisqaroq”  deb  qaysi  guruh  bolalariga  kattalik  haqida 
tushuncha beriladi? 
A.  Katta guruh 
B.  Ikkinchi kichik guruh* 
C.  Tayyorlov guruh 
D.  Kichik guruh 
 

22.  Qaysi  guruhda  bolalar  doira  va  kvadratni  farq  qilish,  figurani  tanish  va  nomini 
aytishga o`rgatiladi? 
A.  Katta guruh 
B.  Kichik guruh 
C.  O`rta guruh* 
D.  Maktabga tayyorlov guruhi 
 
 
23. Dramalashtirilgan maslalarda –  
A.  Bolalarning  kuzatgan,  ko`pincha  o`zlari  byevosita  bajargan  harakatlari  aks 
ettiriladi* 
B.  Bolalarning oldingi qilingan ishlari ko`rsatmasiz ag`zaki aks ettiriladi 
C.  Mustaqillikni rivojlantirish aks ettiriladi 
D.  Bolalarning hayollaridagi o`ylari aks ettiriladi. 
 
24. 4 yoshli bolaga miqdor va sanoq haqida qanday bilimlarini berish kerak? 
A.  5 gacha bo`lgan sonlarni sanaydi* 
B.  10 gacha bo`lgan sonlarni sanaydi 
C.  Sonlarni katta, kichikligini farqlash o`rgatiladi. 
D.  Masalalar tuzishga o`rgatiladi. 
 
25. “Maktabgacha yoshdagi bolalarda  matematik tasavvurlarni shakllantirish” kitobining 
muallifi kim? 
A.  N.U.Bikbayeva, Z.I.Ibrohimova* 
B.  S.qurbonboyeva, Z.I.Toshtyemirov 
C.  A.L.Asqarova, U.Bikboyeva 
D.  H.I.qosimova, D.Toshyev 
 
26. EMTSh fani qanday fanlar bilan aloqador? 
A.  Nutq o`stirish 
B.  Tasviriy faoliyat 
C.  Pedagogika – psixologiya 
D.  Nutq o`stirish, tasviriy faoliyat, pedagogika – psixologiya* 
 
27. Ilk yoshdagi bolalar narsalarni farqlashda avvalo uning nimasiga e'tibor beradilar? 
A.  Shakliga* 
B.  Rang – tusiga 
C.  Harakatlariga 
D.  Turga joyiga 
 
28.  Bolalarning  ilk  matematik  bilimlarini  mustahkamlashda  qanday  faoliyatlardan 
foydalanish lozim? 
A.  Rasm chizish 
B.  Loy ishi, qurish – yasash 
C.  Geometrik shakllar* 
D.  Hammasi to`g`ri 
 
29. To`plamlar qanday belgilanadi? 

A.  Lotin harfining kichik harfi bilan 
B.  Lotin harfining katta harfi bilan 
C.  Krell harfining kichik harfi bilan 
D.  Krell harfining katta harfi bilan* 
 
30. Modellashtirish qanday usul? 
A.  Ko`rsatmali 
B.  Amaliy 
C.  og`zaki 
D.  Ko`rsatmali, amaliy* 
 
31. Maktabgacha tayyorlov guruhida mashg`ulotlar haftasiga necha marta o`tkaziladi? 
A.  1 marta 
B.  2 marta * 
C.  3 marta 
D.  3 -4 marta 
 
32. EMTSh da amaliy usulning harakterli xususiyatlari qaysilar? 
A.  Aqliy faolyait uchun asos bo`ladigan har xil amaliy ishlarning bajarish 
B.  Didaktik motyerialardan kyeng foydalanish 
C.  Eng Elementar usulda sanash, o`lchash va hisoblash ko`nikmalarini hosil qilish 
D.  Yuqoridagilarning barchasi to`g`ri* 
 
33. Metodik usul sifatida savollarga qanday talablar qo`yiladi? 
A.  Aniqlik, go`zallik 
B.  Mantiqiy izchillik 
C.  Bolalarning yoshlariga mos bo`lishi 
D.  Aniqlik, go`zallik mantiqiy izchillik bolalarning yoshlariga mos bo`lishi 
 
34. Maktabgacha  yulrish oldidan bolalar qanday  geometrik figuralarning asosiy xosslari 
va belgilarini bilishlari va nomlarini aytishlari shart? 
A.  Doira to`rtburchak uchburchak 
B.  Shar, kub, silindir 
C.  To`g`ri to`rtburchak, shar 
D.  Doira, shar, to`rtburchak, kub, uchburchak, silindr, to`g`ri to`rtburchak* 
 
35. Rasmda qanday figuralardan foydalanilgan? 
 
 
 
 
 
 
A.  Uchburchak, shar  
B.  To`rtburchak, silindr 
C.  To`g`ri burchak, kub 
D.  Uchburchak, to`rtburchak, to`g`ri burchak* 
 

36. 5- 6 yashar bolalar bilan ishlashga ta'limning qanday shaklining roli ortadi? 
A.  Ko`rsatmalilik 
B.  Og`zaki* 
C.  Amaliy 
D.  Takrorlash 
 
37. Qaysi guruhda 5 tagacha doirachalarga ega bo`lgan sonli figuralardan foydalaniladi? 
A.  6 tagacha 
B.  5 tagacha* 
C.  3 tagacha 
D.  4 tagacha 
 
38. Sifat  belgilari bilan farq qiluvchi bir turdagi Predmetlar guruhini toping? 
A.  2 ta qizil qalam, ko`k ruchka 
B.  2 ta olma, 3 ta nok 
C.  1 ta qizil ruchka, 2 ta ko`k ruchka* 
D.  4 ta oq ayiq, 1 ta uycha 
 
39. Bir xil tushunchaga kiruvchi narsalar byerilgan qatorni toping? 
A.  2 ta kafta, 1 ta ko`ylak, 1 ta* 
B.  3 ta qalam, 1 ta sumka, 1 ta kafta 
C.  2 ta palta, 1 ta daftar 
D.  4 ta parta, 3 ta sovatcha 
 
40. Kichik guruhda bolalar vatq haqida qanday tasavvurga  ega bo`ladilar? 
A.  Ertalab, kyechasi 
B.  Kyechqurun, kunduzi 
C.  Ertalab, kyechqurun, kunduzi, kyechasi* 
D.  Indinga, kyechasi, kunduzi 
 
41. Vaqtni his etishni o`rgatish. o`stirish bolalarda nimaga yordam byeradi? 
A.  Uyushqoqlik, intizomli bo`lish* 
B.  Vaqt qdriga yetish, do`stini hurmat qilish 
C.  Intizomli bo`lish 
D.  Do`stini hurmat qilish 
 
42.Bolalarga vaqtni bilishga o`rgatishda qanday so`z o`yinlaridan foydalanish mumkin? 
A.  “Hafta kunlari” 
B.  “Davom ettir”, “Bog`cha” 
C.  “Aksincha” 
D.  “Hafta kunlari”, “Davom ettir”, “Aksincha”* 
 
43. Bolalar bog`chasida tarbiya va ta'lim dasturi “Fazoda mo`ljal olish” bo`limi 
nechanchi guruhdan boshlab o`rgatiladi? 
A.  Ikkinchi kichik guruhda* 
B.  Tayyorlovda 
C.  Katta guruhda 
D.  Ilk yoshdan boshlab 

 
44. Qanday figura yetishmayapti? 
 
A.  Shar 
B.  Tsilindr* 
C.  To`g`ri to`rt burchak 
D.  Uchburchak 
 
 
45.Geometriya figuralar to`g`risidagi 1 – ma'lumotni bolalar nimadan oladilar? 
A.  Mashg`ulotlardan* 
B.  O`yinlardan 
C.  Suhbatdan 
D.  Do`stlaridan 
 
46. O`rta guruhlarda EMTSh mashg`ulotlari necha daqiqa davom etadi? 
A.  10 minut 
B.  20 minut* 
C.  30 minut 
D.  40 minut 
 
47. EMTSh faniga hissa qo`shgan mutaxassilar kimlar? 
A.  Myetlina 
B.  Lyevina 
C.  Bigbayeva 
D.  Myetlina, Lyevina, Bigbayeva* 
 
48. 4 yoshga qadam qo`ygan bolalar buyumlar orasidagi fazoviy munosabatlarning 
qanday varmontlarini bilish oladilar? 
A.  Ustida, ostida, orqasida 
B.  Orqasida, pastida 
C.  Yuqorida, oldida 
D.  Orqasida, yuqorisida, pastida, oldida, ustida, ostida* 
 
49. Geometrik tushuncha berilgan qatorni toping? 
A.  Kub, fikr doira 
B.  Doira, kvadrat, uchburchak, shar* 
C.  To`plam, doira, uchburchak 
D.  Kvadrat, aylana, fikr, kub 
 
50. Bolalarning ilk matematik bilimlarini mustahkamlashda qanday faoliyatlardan 
foydalanish lozim? 
A.  Rasm chizish 
B.  Loy ishi, qurish – yasash 
C.  Geometrik shakllar* 
D.  Hammasi to`g`ri 
 
 
 
 
 
 
 
 
????