“tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo’yicha prorektor

9-mavzu. Ob-havo va iqlim. Tabiatda suvning aylanishi. Yil fasllari
Ob-havo elementlari. Harorat, bosim, namlik, bulutlilik. Ob-havo o‘zgarishiga
harorat, shamol, bosimning ta’siri. Yog‘inlarning hosil bo‘lishi.
Tabiatda suvning aylanishi. Suvning katta va kichik aylanma harakati, uning Yer
tabiatiga ta’siri va ahamiyati.
Fasllarning o‘zgarish sabablari. Yil fasllari, ularning vujudga kelishi haqida
boshlang‘ich ma’lumotlar. Bahor va yoz. Bahor va yoz tabiati. Bahor va yozda
bajariladigan ishlar. Kuz va qish. Kuz va qish tabiati. Kuz va qishda qilinadigan ishlar.
10-mavzu. Quyosh sistemasi
Quyosh sistemasi haqida tushuncha.Teleskop. Osmonda yana nimalarni kuzatish
mumkin? Oyning Yer va Quyosh atrofidagi harakati. Teleskopning vazifasi. Krater.
Sayyoralar, Yulduzlar, Asteroidlar, kometalar, meteoritlar.
11-mavzu. Yer va oyning umumiy xarakteristikasi
Kunduzi osmonning ko‘rinishi (Quyosh). Tunda osmonning ko‘rinishi (Oy va
yulduzlar). Quyosh, Yer va Oyni tasvirlash. Kun va tun. Quyoshning chiqishi va botishi.
Kunduzi –yorug‘ va tunqorong‘u. Kun va tunning almashinishi
.
12-mavzu. Ekvator.Meridian va parallel chiziqlari. Globus. Xarita
Ekvator chizig‘i.Meridian va parallel chiziqlari haqida tushuncha. Globus. Xarita turlari
13-mavzu. Yorug‘lik va tovush. Energiya
Energiya manbalarini bilish (masalan, Quyosh, oqayotgan suv, shamol, ko‘mir,
neft, gaz) Energiyaning tabiat (Quyosh, shamol, suv, o‘simlik va hayvonlar) va inson

---

6
hayotidagi ahamiyati (oziqovqat iste’mol qilishi, chiroqni yoqishi, TV ko‘rishi
muzlatgich ishlashi, inson va avtomobillarning harakatlanishi).
14-mavzu. Jismlarning harakati. Harakat turlari
Jismga kuch ta’sir qilishida jismning tezlik olishi. Tezlik-jismning jadalligini
xarakterlaydigan kattalik. Tezlikning yo‘nalishga ega ekanligi. Tezlik, vaqt, masofaning
belgilanishi va ular orasidagi bog‘liqlik.