Tasdiqlayman” Termiz davlat universiteti rektori A. Maraximov

Noorganik birikmalarning fizik usullar bilan tadqiqoti
Spektral usullar. Nurlanish tabiati. Nurlanish turlariga mos keluvchi energiyalar. Elektron yutilish spektrlari hosil bo‘lishining nazariy asoslari. Elektron o‘tishlar nazariyasi. Oraliq metallar komplekslarining elektron yutilish spektrlari. Tebranma va aylanma spektrlar. Infraqizil, kombinatsion tarqalish va mikroto‘lqin spektroskopiya. Frank-Kondon prinsipi. Garmonik va angarmonik tebranishlar. YUtilish chiziqlarining paydo bo‘lishini tavsiflaydigan effektlar. Fermi rezonansi. Noorganik birikmalar, gazlarning optik spektrlari. Diffuz qaytarilishning elektron spektrlari. Komplekslarni elektron va diffuzion qaytarilishi spektrlari tahlilida Rak parametrlari.


Elektron paramagnit rezonans spektroskopiya nazariyasi
Birikmalardagi o‘ta nozik parchalanish. Oraliq metallar ionlarining komplekslaridagi juftlashmagan elektronlar energiyasiga ta’sir qiluvchi omillar. O‘ta nozik ta’sirlashuvning anizotropiya konstantalari. Spinli gamiltonian. -Rezonans spektroskopiya (Myossbauer effekti). Magnit va kvadrupol ta’sirlashuvlar.
Rentgenstrukturaviy analiz usuli
Rentgen nurlarining kristalldagi difraksiyasi. Rentgen-strukturaviy analizning fizik asosi. Laue sharoiti, difraksion effekt. Rentgenogrammalarni inditsirlash. Kukun va Debay-SHerrer usuli. Rentgen strukturaviy analiz ma’lumotlari asosida kristallning elementar yacheykasidagi atomlar koordinatalarini aniqlash. Boshlang‘ich fazalar muammosi. Atomlararo funksiya usuli. Rentgenstrukturaviy hisoblashlarni avtomatlashtirish, monokristallar kristallografik parametrlarining SHELX dasturi. Molekulalarning joylanish shaklini va molekulalararo bog‘larning MOLDRAW dasturi.
Noorganik birikmalar termik analizi mexanizmi
Derivatografik analiz. Miqdoriy differensial termik analiz. Noorganik reaksiyalarni termodinamik kattaliklarini va ligandlarni termoizomerlanish jarayonlarini o‘rganishda differensial termik analiz. Termik analizda Anderson nazariyasi. Noorganik birikmalar va gazlarning optik spektrlari.

Seminar mashg‘ulotlarini tashkil etish bo‘yicha kafedra professor-o‘qituvchilari tomonidan ko‘rsatma va tavsiyalar ishlab chiqiladi. Unda tinglovchilar ma’ruza mavzulari bo‘yicha olgan bilim va ko‘nikmalarini seminar mashg‘ulotlariga tayyorlanish orqali yanada boyitadilar. Mavzular quyidagicha:

1. Kimyoviy reaksiyaning sodir bo‘lish va reaksiyaning oxirigacha borish imkoniyatlarini aniqlash. Reaksiya tezligi. Reaksiyalarning tartibi va molekulyarligi. Kimyoviy reaksiya tezligiga ta’sir etuvchi omillar.
2. Dispers sistemalar. Eritmalar konsentratsiyasini ifodalash usullari. Eruvchanlik.
3. Elektroximiyaning umumiy tushunchalari. Metallarning elektro-kimyoviy kuchlanishlar qatori. Nernst tenglamasi.
4.Valentqobiq elektron juftlarining itarilish nazariyasi. (V.+.E-J.I.N). (Gillespi-Nayxolm nazariyasi). Stereokimyo qoidalari.
5. I-guruh S-elementlarining umumiyt avsifi. Vodorod. Vodorod atomi tuzilishining o‘ziga xosligi. Uning fizik kimyoviy xossalari.
6. Kimyoviy termodinamika. Kimyoviy sistema. Entalpiya va entropiya. Kimyoviy jarayonlarning issiqlik effektlari.
7. Elektromanfiylik konsepsiyasi. Hisoblash usullari: termokimyoviy, elektrostatik yoki geometrik usuli, spektroskopik, kvant-mexanik (Malliken) usuli.
8.Oltinchi guruh d-elementlarning umumiy xossalari. Xrom oksidlari va gidroksidlari. Xrom kislotalarining olinishi va xossalari
9. Oksidlovchilar va qaytaruvchilar. Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari. Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarining tenglamalarini tuzish.
10. Atom tuzilishi. Bor nazariyasi. Atom tuzilishining to‘lqin nazariyasi. Elektron bulut haqida tushuncha.
11. Beshinchi guruh r-elementlari. Atomlarning tuzilishi. Azotning kislorodli, vodorodli birikmalari, olinishi va xossalari.
12. Kimyoviy kinetika va termodinamika asoslari. Kimyoviy reaksiyaning sodir bo‘lish va reaksiyaning oxirigacha borish imkoniyatlarini aniqlash. Kimyoviy reaksiyalarni amalga oshirish imkoniyatlari, Gomogen va geterogen reaksiyalar. Kimyoviy reaksiyaning tezligi haqida tushuncha. Massalar ta’siri qonuni. Kimyoviy reaksiya tezligiga ta’sir etuvchi omillar. Kimyoviy reaksiya tezligining konstantasi. Reaksiyalarning tartibi va molekulyarligi.
13. R-elementlarning davriy sistemadagi o‘rni. Atomlarning tuzilishi va xossalari. Guruh va davrlarda metallik va metalmaslik xossalarining o‘zgarishi.
14. Koordinatsion birikmalarning asosiy komponentlari: kopleks ion, markaziy atom, ligandlar. Koordinatsion birikmalarni nomlash komp-leks birikmalarni ratsinal nomenklatura buyicha nomlash kompleks anionlarni nomlash. Kationlia nionli va neytral komplekslar. Koordinatsion birikmalarning xosil bo‘lishi sxemasiga qarab sinflarga bo‘linishi. Ligandlarning xillariga asoslanib koordinatsion birikmalarning sinflanishi. Elektronlarning atom va molekulalardagi kvant sonlari va ularning fizik ma’nosi. Atom elektronlarining kvant sonlari. Bosh, orbital, magnit xamda spin kvant sonlar va ularning fizik ma’nosi.
15. Galogenlar. Atomlarining tuzilishi va ularning olinishi. Fizik- kimyoviy xossalari.
16. Azot, vodorodli birikmalari. Ammiak molekulasining tuzilishi. Reaksion qobiliyati. Qaytaruvchanlik xossasi. Gidrazin. Vodorod. Uning davriy sistemadagi o‘rni va xossalari.
17. Metallarning umumiy xossalari. Metall bog‘ va uning o‘ziga xosligi. Metallarning korroziyasi. Qotishmalar.
18. Natriy gidrokarbonat va natriy karbonatdan iborat 0,5 mol aralashmani to‘la neytrallash uchun 20% li sulfat kislotadan 196 g sarflandi. Hosil bo‘lgan moddaning massa ulushini % da hisoblang
60. Ion bog‘lanish va uning nazariyasi. Molekulalarning dipol momenti. Dipol uzunligi. Debay energiyasi.London energiyasi. Ion – dipol va dipol- dipol ta’sirlarining ion bog‘lanish energiyasiga qo‘shgan hissasi.
19. IV guruh d-elementlarining umumiy tavsifi, atomlarining tuzilishi. Gafniy (IV), titan (IV), sirkoniy (IV) oksidlari xossalari.
20. Koordinatsion birikmalarda izomeriya turlari. Izomeriya xaqida tushuncha turlari. Koordinatsion va ionizatsion izomeriya. Gidrat va tuz izomeriyasi koordinatsion polimeriya. Stereoizomeriya: geometrik va optik izomeriya. Geometrik izomeriya. Komplekslarda sis- va trans- izomeriya.
21. Koordinatsion birikmalari xakida tushuncha. Koordinatsion nazariyaning asosiy xolatlari. A.Venerning koordinatsion birikmalarining tuzilish nazariyasi. Verner-Miolati qatori. Koordinatsion birikmalarning olinish usullari. Muvozanatli sintez usuli. Geneologik sintez.
22. Noorganik birikmalar asosiy turlarining strukturasi. Atom, ion, metall panjaralar. Asosiy stexiometrik qonunlar.
23. Ikkinchi guruh d-elementlarining umumiy tavsifi. Atomlarining tuzilishi. Rux va kadmiy oksid va gidroksidlari. Kislota-asos xossalari.
24. Eritmalar. Dispers sistemalar. Suyuq, qattiq va gaz holidagi eritmalar. CHin eritmalar. Erishning fizik- kimyoviy jarayon ekanligi. Moddalarning erishda entalpiyaning va entropiyaning o‘zgarishi. Solvatlanish. Solvatlar. Suvning o‘ziga xos erituvchilik xususiyatlari. Gidratlar. Kritsallogidratlar. Eritma tarkibini ifodalash usullari. Binar sistemalarning bug‘ bosimlari. Raul qonunlari. Osmos xodisasi.
25. Mendeleevning davriy qonuni. Davriy sistema. s-, p-, d-, f-elementlar va ularning davriy sistemasidagi o‘rni. Atomning tuzilishi
26. Uchinchi guruh r-elementlarining umumiy tavsifi. Atom tuzilishi. Bor vauningbirikmalariningolinishi, xossalari
27. Disperssistemalar. Eritmalarkonsentratsiyasiniifodalashusullari. Eruvchanlik. Raul qonunlari. Osmos xodisasi.
28.Kimyoviy reaksiyaning sodir bo‘lish va reaksiyaning oxirigacha borish imkoniyatlarini aniqlash. Reaksiya tezligi. Reaksiyalarning tartibi va molekulyarligi. Kimyoviy reaksiya tezligiga ta’sir etuvchi omillar.
29. II-guruh S-elementlarining umumiy tavsifi. Ularning oksidlari, peroksidlari, gidroksidlarining olinishi va xossalari
30. Kimyoviy bog‘lanish. Kimyoviy bog‘ning hosil bo‘lish mexanizmlari. Valent bog‘ (VB) nazariyasining asosiy holatlari. Atom orbitallarining gibridlanish konsepsiyasi va molekulalar hamda ionlarning fazoviy tuzilishi. Sodda gibridlanish turlari. Takomillashgan elektron juftlar ishtirokidagi gibridlanish. Valent bog‘lar nazariyasi.
31. Elektrolitik dissotsilanish. Kuchli va kuchsiz elektrolitlar. Elektrolitlarning dissotsillanish darajasi. Suyultirish qonuni. Tuzlarning gidrolizi.
32. Uchinchi guruhning d-elementlari. Atomlarining tuzilishi. Birikmalarining olinishi va xossalari.
33. Oksidlovchilar va qaytaruvchilar. Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari. Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarining tenglamalarini tuzish.
34. Vodorod bog‘lanish. Molekulalararo kuchlar. Molekulalararo va ichki molekulyar vodorod bog‘lanish.
35. To‘rtinchi guruh r-elementlarining umumiy tavsifi. Uglerod va kremniy birikmalarining olinishi va xossalari. Karbonat va silikat kislota. Ularning tuzlari.
36. Kompleks birikmalarda kimyoviy bog‘ning tabiati. Kristall maydon nazariyasi.
37. Noorganik birikmalar asosiy turlarining strukturasi. Atom, ion, metall panjaralar. Asosiy stexiometrik qonunlar.
38. Ikkinchi guruh d-elementlarining umumiy tavsifi. Atomlarining tuzilishi. Rux va kadmiy oksid va gidroksidlari. Kislota-asos xossalari.
39. Ion bog‘lanish va uning nazariyasi. Molekulalarning dipol momenti. Dipol uzunligi. Debay energiyasi. London energiyasi. Ion – dipol va dipol- dipol ta’sirlarining ion bog‘lanish energiyasiga qo‘shgan hissasi.
40. Radioaktivlik. YArim emirilish davri. Radioaktiv parchalanish konstantasi. Tabiiy va sun’iy radioaktivlik.
41. Uchinchi guruh r-elementlarining umumiy tavsifi. Bor va uning birikmalarining olinishi, xossalari.
42. Kimyoviy reaksiyalarning tezligi. Kimyoviy reaksiya tezligiga ta’sir etuvchi omillar. Katalizatorlar.
43. Noorganik birikmalar asosiy turlarining strukturasi. Atom, ion, metall panjaralar. Asosiy stexiometrik qonunlar.
44. Ikkinchi guruh d-elementlarining umumiy tavsifi. Atomlarining tuzilishi. Rux va kadmiy oksid va gidroksidlari. Kislota-asos xossalari.
45. Eritmalar. Dispers sistemalar. Suyuq, qattiq va gaz holidagi eritmalar. CHin eritmalar. Erishning fizik- kimyoviy jarayon ekanligi.
46. Noorganik birikmalar asosiy turlarining strukturasi. Atom, ion, metall panjaralar. Asosiy stexiometrik qonunlar.
47 Eritmalar. Dispers sistemalar. Suyuq, qattiq va gaz holidagi eritmalar. CHin eritmalar. Erishning fizik- kimyoviy jarayon ekanli
48. Galogenlar. Atomlarining tuzilishi va ularning olinishi. Fizik- kimyoviy xossalari.