Ташқи иқтисодий фаолиятни ривожлантиришда суғурта бозорининг роли

Sug`urta bonusi. Taransport sug`urtasida qullaniladigan atama bo’lib, bu 
orqali uzoq yillar davomida falokatsiz ishlagan sug`urtalanuvchilarga sug`urta 
badali xisobidan beriladigan engilliklar. Bu engilliklar 2-3 oyga sug`urta badalidan 
ozod qilish yoki sug`urta badaliga nisbatan foiz xisobidan engilliklar berish tarzida 
amalga oshiriladi. 
Kargo sug`urtasi. Transport vositalaridagi barcha tashiladigan yuklarni 
transport vositalarsiz sug`urta qilinishi. Bunda sug`urta tashkiloti faqat 
sug`urtalangan yuklar uchun javobgar xisoblanadi. 
Kasko sug`urtasi. Kasko sug`urtasida faqat transport vositalari sug`urta 
qilinadi. Agar transport vositasi egasiga qarashli bulsa, u xolda har ikki sug`urta 
vositasi kargo va kasko turlaridan foydalanish mumkin. 
Pul deb ataluvchi sug`urta tashkiloti. Uz miqyosi jixatdan ulkan, ob’ekt 
jixatdan xavfli sug`urta xodisalari birgalikda ximoya qilish uchun tuzilgan 
tashkilot. Tashkilot sug`urta kompaniyalariga yagona polis berib, bu xujjatda har 
bir a’zoning sug`urtalashdagi xissasi kursatiladi. 
Shomaj. Ishlab chiqarish turli xodisalar oqibatida tuxtab qolishi natijasida 
olinishi kutilgan foyda miqdori kamayib ketishi mumkin. Shamoj kuriladigan 
zararlarni kuzda tutib sug`urtalash usuli. 
Sug`urta franshizasi. Turli sabablar bilan etkazilishi mumkin bulgan 
zararlarni umumiy miqdorini sug`urta tashkiloti xisobidan qoplanmaydigan qismi, 
franshiza qullanilganda zarar miqdori ikkiga bulinadi: birinchisi sug`urta tashkiloti 
tomonidan qoplanadigan qismi, ikkinchisi qoplanmaydigan qismi. Bu nisbat 
sug`urta dasturiy amalida kursatiladi. Masalan, franshiza miqdori 100 dollar 
miqdorida qullanilsa, keltirilgan zarar 90 dollar bulsa, zarar qoplanmaydi. Agar 
100 dollardan oshsa, ya’ni 200 dollarni tashkil qilsa, u xolda 100 dollar qoplanib, 
qolgan qismini franshiza tashkil qiladi.
Xozirda mamlakatimizda mol-mulk ixtiyoriy sug`urtasi bo’yicha franshiza 
qullanilishi kursatilgan.