Tashkent university of information technologies named after muhammad al-khorazmi ministry of development of information technologies and communications

3.5 Asosiy tushunchalar

• 
  Mahsulot sifati va uning sifatini nazorat qilish qobiliyati uni ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan jarayonni tanlashga bog'liq.
  

• 
  Dasturiy ta'minotni ishlab chiqishning shakllanish yillarida sharshara modeli ustunlik qildi. U keng qamrovli hujjatlar va bosqichma-bosqich ishlab chiqish g'oyasini o'zida mujassam etgan. Bu egiluvchanligi uchun ko'p qoralangan va ko'pincha xarajatlarning oshishiga olib kelgan.
  
• 
  Iterativ va ortib boruvchi (IID) texnikasi mahsulot ishlab chiqishni uzluksiz, iterativ jarayon sifatida belgilashi bilan sharshara modelidan farq qiladi. Ular katta muvaffaqiyatlarga erishgan bo’lsalarda, 80-yillarning oxirigacha keng qo'llanilmadi. IID texnikasi ko'proq moslashuvchanlikni taklif qiladi va vaqt samaradorliga erishtiradi. IID agile texnikasi uchun asos bo'ldi.
  

• 
  Jarayonni takomillashtirish ishlab chiqarish jarayonlarini takomillashtirish harakatidan kelib chiqdi. Ushbu yondashuvlar birinchi marta AQShda ilg'or ishlab chiqarishning paydo bo'lishi bilan (masalan, Ford Assambleyasi liniyasi) iqtisodiy muvaffaqiyatning asosiy omili sifatida tan olingan.
  

• 
  Valter Shewhart birinchi bo'lib PDCA tsikli bilan rivojlanish jarayonlarini o'rganish va takomillashtirishni tizimlashtirdi. PDCA tsikli o'z mohiyatiga ko'ra hozirgi sifatni yaxshilash usullarini asoslaydi. Shewhartning darslari yapon kompaniyalari tomonidan Yaponiyaning "iqtisodiy mo''jizasi" davrida yanada takomillashtirildi. Toyota TPS-da bugungi ishlab chiqarish va dasturiy ta'minotni ishlab chiqish jarayonlari uchun ko'plab kurslar mavjud.
  

• 
  Yaponiyadagi jarayonlarni takomillashtirish AQSh va Yevropada umumiy sifat menejmenti (TQM) tushunchasini rivojlanishiga turtki bo'ldi. TQM bir nechta dasturiy ta'minotga xos jarayonni takomillashtirish tizimlarini ilhomlantirdi, ulardan CMMI yetakchi misoldir.
  

• CMMI dasturiy ta'minotni ishlab chiqish uchun jarayonni takomillashtirish asosidir. U keng tarqalgan bo’lishiga qaramay, sertifikatlashtirish bilan bog'liq bo'lgan qo'shimcha xarajatlar tufayli kichikroq tashkilotlar tomonidan rad etiladi.
• Agile dasturiy ta'minotni ishlab chiqish iterativ, yengil dasturiy ta'minotni ishlab chiqish jarayonlari oilasini ifodalaydi. Ular sifat uchun mas'uliyatni jarayonning o'zidan ishlab chiquvchilarga o'tkazishga yordam beradi. Agile texnikasi tomonidan qo'llab-quvvatlangan "yaxshi amaliyot" misollarining ko'pchiligi ishlab chiqarish jarayoni yutuqlariga misol bo’la oladi. Masalan, Toyota ishlab chiqarish tizimi ushbu amaliyotlar asosida ishlaydi.
• SCRUM - Agilening eng mashhur tezkor usullardan biridir. U dasturiy ta'minot tizimining takroriy versiyalarini uchun yuzma-yuz uchrashuvlar va vaqt bo'yicha "sprintlar" ga alohida e'tibor beradi.