54. Donor aralashmali yarim o’tkazgichlar va n-tip o’tkazuvchanlik.
O`tkazuvchanlik soxasida elektronlarni xosil qiluvchi kirishmalar donor deb ataladi,ularning energetic satxlari donor satxlar deb ataladi.
Donor kirishlarga ega bo`lgan yarimo`tkazgichlar ,electron yarimo`tkazgichlar yo`ki n-tipdagi yarimo`tkazgichlar deb ataladi.
55. Akseptor aralashmali yarim o’tkazgich va p-tip yarim o’tkazuvchanlik.
Yarimo`tkazgichlarning valent soxasidan elektronlarni tortib oluvchi kirishmalar akseptorlar ularning energetic satxlari akseptrolar satxlar deb ataladi. Akseptrolarga ega bo`lgan yarimo`tkazgichlar kavakli yarimo`tkazggichlar yo`ki p- tipli yarimo`tkazgichlar deb ataladi.
56. n-tip va p-tip yarim o’tkazgichlar uchun Fermi sathi formulalari.
R asmda n-tipli yarimo`tkazgichda fermi satxining temperaturaga bog`liklik o`zgarishi keltirilgan.
N-tipli yarim o`tkazgich uchun fermi satxi
P-tipli yarim o`tkazgich uchun fermi satxi
Nd va Na – donor va akseptor kirishma atomlari konsentratsiyalari.
Ed va Ea – donor va akseptor satxlari energiyalari.
57. n-tip yarim o’tkazgichlar elektronlar va p-tip yarim o’tkazgichlarda akseptorlar konsentratsiyasi.
n-tipli yarim o`tkazgichda elektronlar konsetratsiyasi quyidagicha aniqlanadi.
Akseptor yarim o`tkazgichda teshiklar konsetratsiyasi quyidagicha bo`ladi.
va - elektronlar va teshiklar effektiv massalari.
58. Yarimo’tkazgichli asboblar: fotoqarshilik, diod, thermistor, fotodiodlar.
Fotoqarshilik(Fotorezistor) Tushayotgan nurlanish jadalligiga bog`liq o`z qarshiligini o`zgartiruvchi yarim o`tkazgich elementidir.
P-n-o`tishsiz xajmiy qarshilikka ega bo`lgan element xisoblanadi.
Optik nurlanishni qabul qiluvchi va ilg`ovchi asboblarni yaratishda qollaniladi.
Diod – Bir taraflama o`tkazuvchanlik xususiyatiga ega: bir yonalishda toq o`tkazadi.
O`zgaruvchan toqdan doimiy toq olishning sodda chizmalarida ishlatiladi.
Bowqa yarim o`tkazgich asboblari,mikrosxemalarni yaratishga asos bo`ladi.
Termistor-Temperatura o`zgarishida o`zining qarshiligini o`zgartiruvchi yarim o`tkazgich asbobidir.
p-n o`tishsiz xajmiy qarshilikka ega bo`lgan element xisoblanadi.
Temperaturani nazorat qilish tizimlarida qollaniladi.
Fotodiodlar-Yoritilganlikda o`z qarshiligini va o`zidan toq o`tkazaboshlaydi.
p-n o`tishdan iborat.
Nurlanishni ilg`ovchi va ma`lumotlarni qabul qilish –uzatish tizimlarini yaratishda qollaniladi.
Quyosh batareyalari va modullari fotodiodlardan tashkil topgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
