Tekshiruvchi: Axmedova Nilufar

Tuzuvchi: Haydarova Hafiza

Tekshiruvchi: Axmedova Nilufar

Kirish:

1. 
   PSR qanday ishlaydi .
   
2. 
   DNK malekulasining gibridizatsiyasi nima.
   
3. 
   Nanoqurulmalarning ahamiyati.
   
4. 
   Xulosa.
   

1. 
   Polimeraza zanjir reaksiyasi biologic texnika sohasida 1980-yiliarning boshlarida ishlab chiqilgan inqilobni nomoyon etadi va PSRning yaratuvchisi Kary Mullis 1993-yil o’z faoliyati uchun kimyo bo’yicha NOBEL mukofotini oldi. PSRdagi dastlabgi qadam misolni qizdirishdir, shunning uchun er-xotin zanjirli DNK ikkita bir qatorga aylanadi bu denaturatsiya deyiladi. Keyinchalik primerler, DNKning qizqirish oralig’I oxiriga qadar mos keladigan DNKning qisqa namunalari, namuna DNK bilan birlashtirilgan. Shundan so’ng,primer joyida DNKning replikatsirasini boshlash uchun DNK polimeraza ishlatiladi.Va nihoyat ,DNK birin-ketin bir-biridan ajratish uchun isitiladi va butun PSR jarayoni yana boshlanadi.
   

Namunada mavjut bo’lgan qizdirishdagi DNK sigmentlarining miqdori har bir PSR siklasi bilan chidamli ravishda oshib boradi:bir nusxa ikki bo’ladi ,keyin to’rt bo’ladi keyin sakkiz va hokazo bo’ladi. Umuman olganda ushbu DNKning mavjudligini aniqlash uchun 20-40 ta sikilga ehtiyoj bor.

DNKni denaturatsiya qilish ,polimerlarni qo’llash va DNKni uzaytirish turli haroratlarda yuzaga keladigan polimeraza zanjiri reaksiyaning barcha bosqichlari ,shuning uchun dastlabgi aralashmani qo’shib qo’ygandan so’ng, bu bosqichlar termosikling deb nomlangan jarayon irqali nazorat qilinadi ,unda har bir qadam uchun yetarli darajada uzoqt vaqt davomida harorat zarur darajalarda sanaladi.

Shunday qilib, PSRinson aralashuviga kam ehtiyoj sezadigan yagona test naychasidan maqsad DNKning miqdorini kuchaytirishning samarali usuli hisoblandi.

2. 
   DNK ni har bir zanjiri DNK-polimeraza fermenti yordamidaDNKning yangi zanjirining yig’ish uchun matritsa bo’lib xizmat qiladi.
   

DNK malekulasidan faqat birgina zanjir o’tadigan, DNKreplikatsiyasini mexanizimi yarim konservativ mexanizim deyiladi .

Nuklein kislatalarning gibridizatsiyasi va uning amaliy ahamiyati DNK molekulasining ikkinchi unikal xususiyati-gibridizatsiyalanish qobilyati.Uning sutrukturasi o’ziga xosligiga asoslangan .Har xil turlar DNK molekulasi alohida zanjirlari qo’shilib, yagona ikki zanjirli DNK molekulasini hosil qilishiga GIBRIDIZATSIYA deyiladi .

Agar tatqiqotchi ixtiyorida atigi birnecha yoki bitta DNK molekulasi bo’lsa, nima qilish kerak. 1983-yilgacha DNKni sutrukturasini aniqlash muammosi hal qilnmagan edi. O’sha yili Amerkalik olim K.Myullis bu muammoni DNKni unikal xususiyatini o’z-o’zidan ikkilanish va gibridizatsiyalanish xususiyatlaridan foydalanib, hal qilishga ershdi.K.Myullis-polimeraza zanjir reaksiyani PZR amalga oshirdi va bu reaksiya asosida DNK nusxasini nusxalash usulini yaratdi.Bu usulning ilmiy nomi nuklein kislotalarning –ampilifikatsiyasi deb atadi.

4.DNKda o’z –o’zidan yig’iladigan nanoqurulmalar-ular o’z o’rnini o’zgartirish kerak bo’lganda o’zini shaklini ham o’zgartirishi mumkin.

Bunday nanoqurulmqlarni mana shunday o’ziga xosligi , ulardan nanomeditsinada foydalanishga yo’l ochildi. Birinchidan DNKtirik organizim bilan biologik mosligi, ikkinchidan DNK tez parchalanib ketishi mumkin.Eng yaxshi tomoni shuki parchalanisk toksik yoki xavfli moddalar hosil qilmaydi.O’z-o’zidan yig’iladigan nanoqurulmalartexnalogiyasi, viruslarning xususiyatini qaytaradigan dorivor moddalar tashuvchi sistemani hosil qildi.DNKmolekulasini harakatchanligi tufayli, bunday nanoqurulmalar mixanik yoki kimyoviy yo’l bilan uzatiladigan signallarga munosabat bildirish xususiyatiga ega. Bu esa dori pireparatlarini kerakli hujayraga olib borishi va uni kerakli vaqt bo’shatish xususiyatiga ega. Harakatlantiruvchi nanoqurulmalar shuning dek, o’zak hujayralarni tashish va dasturlash maqsadida ham ishlatilsa bo’ladi. Kerakli joyga o’tkazilgan o’zak hujayralar yordamida shikastlangan organlar qayta tiklanishi mumkin.

4.XULOSA QILIB AYTADIGAN BO’LSAK PSR NUNG AHAMIYATI POLIMER ZANJIR REAKSIYADA DNKning gibridizatsiyasida hujayraning va unda kechadigan jarayonlarning polimer reaksiyalarning ahamiyati juda katta .Uning asosida insonlarda kechadigan turli xil o’garishlar o’rganilib tirlixil kasalliklar oldi olinmoqda.Bu mexanizim orqali rak hujayrasini oldindan aniqlashga imkon bermoqda .Qon_qarindoshlar o’rtasida nikohlarning oldini olishga shu soxaning hissasi benihoyat katta.