Telekommunikatsiya tarmoqlariga texnik xizmat
Download 6.66 Mb. Pdf ko'rish
|
T
|
EPON texnologiyasi
Bundan bir necha yillar avval mahalliy tarmoqlarda Ethernet texnologiyasidan foydalanish juda ommabop hisoblangan. Ammo abonent tarmoqlarida bunday texnologiyani qo‘llashni asosiy kamchiliklaridan biri bu kolliziyani hisobga olgan holda tasodifiy ulanishni aniqlanmagan mexanizmi CSMA/CD (Carrier sense multiple access with collision detection) ning mavjudligi tufayli, aytib bo‘lmaydigan kechikishlarga yo‘l qo‘yilishidir. 79 Biroq o‘sha vaqtlardan buyon Ethernet ga katta o‘zgarishlar kiritildi. Birinchidan, 10 Gbit/s gacha etuvchi tezlikning bir qancha standartlari yaratildi. Ikkinchidan, kolliziya va aytib bo‘lmaydigan kechikishlarni unutishga yo‘l qo‘yuvchi Full Duplex Ethernet IEEE 802.3 standarti yaratildi. Uchinchidan, multiservis xizmatlarini tashkil qilishda yangi imkoniyatlarni beruvchi quyidagi standart va protokollar yaratildi: - IEEE 802.1Q–virtual tarmoqlar (VLAN) va trafikni prioritetlashtirish; - DiffServ (Differential Services) –tarmoqda trafikni har biri aniq bir sifatni ta’minlovchi bir necha yirik sinflarga ajratishni ta’minlovchi OSI ISO modelini uchinchi sathidagi protokoli; - MPLS (Multi Protocol Label Switching) –sonlardan foydalanishga asoslangan ko‘p protokolli tarmoqlarda paketlarni tezda kommutatsiyalash uchun uchinchi sath protokollari guruhi. Hozirgi kunda Ethernet asosidagi echim hammadan ko‘ra universal bo‘lib, kundalik hayotimizga mustahkam kirib bormoqda. Ethernet tarmoqlari eng ko‘p tarqalishga ega bo‘ldi. Turli baholashlar tufayli, jami qiymati 320 milliondan ortiq portlar bilan jahondagi ishlatilayotgan barcha mahalliy tarmoqlarning 95% dan ortig‘i Ethernet standartidan foydalanmoqda. Ethernet texnologiyasi tezlik nuqtai nazaridan ham, shiddatli rivojlanish va yangi interfeyslarni standartlashtirish nuqtai nazaridan ham samaraliroq bo‘lib qoldi. Ayni vaqtda Gigabit Ethernet keng tarqalmoqda, hamda 10 Gigabit Ethernet asosidagi hammabop standart echimga aylanmoqda. Nihoyat, xizmat ko‘rsatish va Ethernet tarmog‘ini boshqarishni oddiyligi, hamda narxlarini pastligi tufayli shuhratga erishdi. Gigabit Ethernet ning asosiy kamchiligi shundan iboratki, oraliq qurilmalar sifatida aktiv qurilmalar qo‘llaniladi xamda ularning xar biri uchun alohida manba talab etiladi. Ethernet juda ko‘p yangi standartlar va protokollar bilan qurollanishga kirishganda, asosli savol tug‘ildi, nima uchun mahalliy va shaharlararo tarmoqlar orasidagi bog‘lanish uchun Ethernet ni aynan shu standarti asosidagi PON ulanish tarmog‘idan foydalanish mumkin emas? Bu masalani echish uchun 2000 yil EFM (Ethernet in the first mile – Ethernet birinchi milda) hamda IEEE 803.3ah kodini olgan maxsus komissiya tuzildi. 80 EPON uchun optik interfeyslar an’anaviy optik tarmoqlarda foydalanuvchi interfeyslarga aynan o‘xshash. Gigabit Ethernet standarti kabi, EPON liniyalarida 1250 Mbit/s nominal tezlikka va 8B/10B kodlashtirish sxemasiga ega. EPON ning Gigabit Ethernet dan asosiy afzalligi oraliq aktiv qurilmalar qo‘llanilmaydi va ular uchun manba xamda xizmat ko‘rsatish talab etilmaydi. EPONning to‘g‘ri oqimida 1490 nm va teskari oqimida 1310 nm to‘lqin uzunlikdagi multipleksorlashdan foydalanuvchi bir tolali tarmoq sifatida tavsiflanadi. 1550 nm to‘lqin uzunligi boshqa xizmatlarni qo‘shish (kabelli televidenie yoki shaxsiy kanallar) uchun zahiralangan. EPON ning PMD (physical medium dependent) fizik sathi ikki sinfdagi interfeysni ko‘rib chiqadi: 1-sinf kichik masofalar uchun (1:16 bo‘lish koeffitsientida 10 km gacha) va 2-sinf katta masofalar uchun (1:16 bo‘lish koeffitsientida 20 km gacha). Bu masofa va bo‘lish koeffitsienti katta diapozonli PON tarmog‘ini narxi bo‘yicha optimal qurishga imkon beradi. Ishlash prinsipi.EPON arxitekturasining asosiy xususiyati, PON daraxtining ichida Ethernet kadrlarini tarqalishidir. Shunday qilib, APON arxitekturasi kabi EPON tarmog‘i orqali Ethernet kadrlari o‘tganda, ularni fragmentatsiyasi bo‘lmaydi. Fragmentatsiyaning yo‘qligi kutilayotgan EPON standartini Ethernet IEEE 802.3. standarti bilan maksimal darajada moslashtiradi. EPON tarmog‘i arxitekturasi APON tarmog‘i arxitekturasi bilan mos tushadi. EPON tarmog‘i markaziy tugun OLT (optical line terminal), abonent tuguni ONTva passiv optik tarmoqlagichdan tashkil topgan. Bu standartda to‘g‘ri oqimni uzatish uchun 1550 nm va 1490 nm to‘lqin uzunliklaridan foydalaniladi. 1550 nm to‘lqin uzunligida, standart keng polosali kabel televidenieni amalga oshirish mumkinligi tufayli, 1490 nm to‘lqin uzunligini to‘g‘ri oqimni uzatishga berilishi afzalroq bo‘lishi mumkin. To‘g‘ri oqimda ma’lumotlarni uzatish umumiy shinaga ega Ethernet tarmog‘ida ma’lumotlarni uzatishga o‘xshash bo‘lib, bir stansiyadan uzatilgan kadrni boshqa barcha stansiyalar qabul qiladi va belgilangan MAS adres keragini tanlab oladi. Teskari (chiquvchi) oqim 1310 nm to‘lqin uzunligida turli ONT lardan uzatilayotgan ma’lumotlar oqimini shakllantiradi. 81 Tarmoqlagichlardan optik signallarni o‘tkazishning o‘ziga xos xususiyati shundaki, ONT tugunlaridan jo‘natilayotgan ma’lumotlarni faqat OLT tuguni qabul qiladi. Shunday qilib, EPON tarmog‘i teskari yo‘nalishda “nuqta-nuqta” ulanishiga mos tushadi. Lekin haqiqiy “nuqta-nuqta” arxitekturasidan farqi, EPON tarmog‘i turli ONT oqimlari kolliziyasi bo‘lmasligi uchun ularni kuzatuvchi maxsus boshqarish usuliga muhtoj hisoblanadi. Shuning uchun EPON boshqa har qanday PON arxitekturasi bilan bir xil, ya’ni markaziy tugun OLT teskari oqimning to‘liq polosasini ONT lar orasida bo‘lishi va turli ONT larga qaysi vaqtda qaysi biri uzatishini ko‘rsatuvchi dispetcher funksiyasini bajarishi kerak. EPON da (ONT lar orasida teskari oqim polosasini taqsimlash uchun) CSMA/CD mexanizmiga asoslangan teskari oqimni boshqarish usulini amalga oshirishga urinish uncha samarali emas. Birinchidan, kollizion domenning o‘lchamini Gigabit Ethernet standartidagi uzatish tezligi bo‘yicha solishtirsak yuzlab metrni tashkil etadi, bu 20 km radiusdagi EPON tarmog‘i uchun to‘g‘ri kelmaydi. Ikkinchidan, CSMA/CD mexanizmiga asoslangan kanalni boshqarish TDM trafigi (ovoz, video)ga xizmat ko‘rsatishga va aniq kechikish vaqtiga, boshqacha so‘z bilan aytganda talab etilgan sifatni ta’minlashga kafolat bera olmaydi. Teskari oqimda kadrlarni aniq etkazib berishni ta’minlash uchun kolliziyaga ruxsat beruvchi mexanizmga asoslangan sxemadan foydalanish kerak emas. Ma’lumotlar uzatilayotganda ya’ni normal ish rejimida kolliziya, to‘liq chetga chiqish kuzatiladi. Bunga MPCP protokolini echim sifatida olish mumkin. Shuni aytish kerakki, protokolni ishlashi uchun OLT va ONT lar almashinadigan va EPON tarmog‘i chegaralaridan chiqib ketmaydigan qo‘shimcha xizmat kadrlari talab qilinadi. Barcha ONT lar xizmat kadrlarini uzatish orqali markaziy tugun OLT ning yagona vaqt shkalasi bo‘yicha sinxronizatsiyalanadi. Abonent tugunlaridan ma’lumotlarni jo‘natish ruxsat etilgan vaqt intervallari (taym- slotlar) da amalga oshiriladi. Taym-slotlarda, Ethernet kadrlarini biri yoki bir nechtasi joylashishi mumkin bo‘lgan uzunlikni OLT da jadval, rejalashtiruvchi tomonidan aniqlanadi. Taym-slotni jo‘natishga ruxsat olinmagunicha, ONT abonentlarining ishchi stansiyasidan olingan kadrlarni buferlaydi. 82 EPON texnologiyasi bo‘shatilgan resurslardan foydalaniladi. Biz aytganimizdek, Ethernet kadrlarining EPON tarmog‘i orqali o‘tishida ularni qismlarga ajralishi sodir bo‘lmaydi. Lekin bu xech qanday o‘zgarish ro‘y bermaganligini anglatmaydi. Download 6.66 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|