Telekommunikatsiya tarmoqlariga texnik xizmat

Uzatish liniyasi uchastkalarining uzunligini hisoblash va loyihalash 
Tolali-optik uzatish liniya (TOUL) uchastkalar uzunliklarini 
XTQyRP sonini kamaytirish uchun iloji boricha katta tanlash kerak. 
Uchastkaning maksimal uzunligi ikki marta hisoblanadi, fizik uzatish 
muhitidagi yo‘qotishlardan kelib chiqqan holda va bu muhitning dispersiya 
xususiyatlariga bog‘liq holda. 

---

375 
Uzatish liniyalari ni loyihalashda ishlatiladigan, tolali optik 
kabellarning optik tolalari ning asosiy parametrlari 4.1-jadvalda 
keltirilgan, unda quyidagi belgilashlar qabul qilingan; α – OT ning so‘nish 
koeffitsienti, dB/km; λ – optik nurlanishning to‘lqin uzunligi, mkm; τ – 
OT ning xromatik dispersiya koeffitsienti, ps/nm·km. 
Apparaturaning texnik pasporti (sertifikati) da odatda quyidagi 
parametrlar ko‘rsatilgan: 
1. Optik signalning uzatish tezligi V, Mbit/s. 
2. Nurlanish manbaining to‘lqin uzunligi λ, mkm. 
3. Nurlanish manbai turi. 
4. Nurlanish manbaining spektr kengligi ∆λ, mkm. 
5. Nurlanadigan quvvat sathi r
uz
, dBq. 
6. Qabul qilishning minimal sathi r
qq min
, dBq. 
7. Qabul qilishning maksimal sathi r
qq maks
, dBq. 
8. Optik traktning qo‘shimcha yo‘qotishlari ∆A, dB. 
Nurlanadigan quvvat sathi ekspluatatsiya muddatining boshida qabul 
qiluvchi - uzatuvchi optik modul QqUzM chiqishidagi (4.2-rasm) o‘rtacha 
quvvatga mos keladi. Vaqt o‘tgan sari nurlanish manbai eskiradi, 
nurlanadigan quvvat kamayadi. Bu kamayish yoki qo‘shimcha yo‘qotishlar 
∆A yoki minimal nurlanadigan quvvat sathi (r
uz 0 min, 
dBq) ni (xizmat 
muddati oxirida) ko‘rsatish bilan e’tiborga olinadi. 
Qabul qilishning minimal sathi r
qq 
min
regeneratorning xatolik 
koeffitsientining pasportda ko‘rsatilgandan yuqori bo‘lmagan miqdorini 
xarakterlaydi. Agar xatolik koeffitsienti loyihalash jarayonida aniqlansa, 
r
qq min
ni aniqlash kerak.
Qabul qilishning maksimal sathi r
qq maks
qabul qilishning shunday 
sathiga mos keladiki, bu sathning oshishi fotoqabulqilgichning ortiqcha 
yuklanishiga va berilgan xatolik koeffitsientining ortishiga olib keladi. 
Ba’zan r
qq maks
o‘rniga QqUzM qabul qiluvchi optik modulining 
kuchayishni avtomatik rostlovi (KAR) ning chegaralari ∆A
KAR
, dB
(QqUzM dinamik diapazoni) beriladi. 

---

376 
1.1-jadval 
Uzatish sathi va qabul qilishning minimal sathi orasidagi farq 
tizimning energetik potensiali deb ataladi 
E = r
uz
– r
qq min
. (1.6) 
1.2-Rasmda quyidagi belgilashlar qabul qilingan: 
A-OU – ajraladigan optik ulagich; XTQyRP – xizmat talab 
qilmaydigan regeneratsiyalash punkti; QqUzM – qabul qiluvchi-uzatuvchi 
optik modul, optik signalni elektr signalga o‘zgartiradi, elektr signalning 
parametrlarini qayta tiklaydi va uni optik signalga o‘zgartiradi (optik 
traktning oxirgi apparaturasi); Ay-OU – ajralmaydigan optik ulagich; OT – 
optik tola. 1.2-rasm bo‘yicha regeneratsiyalash uchastkasining so‘nishi 
quyidagiga teng:
,
,
2
дБ
А
А
l
А
q
А
А
В
t
ру
Ай
А
макс









(1.7) 
bu yerda: l
RU
– regeneratsiyalash uchastkasi uzunligi; A
A 
– ajraladigan 
optik ulagichning so‘nishi, 0,5…1,5 dB ga teng; A
Ay
- ajralmaydigan optik 
ulagichning so‘nishi, 0,05 dB ga teng; α – optik tolaning so‘nish 
koeffitsienti, dB/km; A
t
– raqamli TOUT, shuningdek OT parametrlarining 
harorat o‘zgarishlariga ruxsat etilgan qiymati, tipli raqamli TOUT