Telekommunikatsiya tarmoqlariga texnik xizmat

Nazorat savollari 
1. Fotoqabulqilgichlariga qanday talablar qo‘yiladi? 
2. Yarim o‘tkazgichli (FD)ning ish prinsipini tushuntiring. 
3. Optik aloqa tizimlarida fotoqabulqilgichning qanday turlaridan 
foydalaniladi? 
4. Fotoqabulqilgichlar qanday yarim o‘tkazgich materiallardan 
tayyorlanadi? 
5. Fotodiodning tezkorligi qanday omillar bilan belgilanadi?
6. Fotodiodning kvant samaradorligi koeffitsientiga ta’rif bering. 
7. Fotodiodning sezgirlik parametrlariga ta’rif bering. Ushbu 
parametrlarning qiymati qaysi omillar bilan belgilanadi? 
8. p-i-n (FD)ning tezkorligi va sezgirligini ta’riflang.
9. Optik signalni qabul qiluvchi modulning vazifasi va tuzilishini 
tushintiring. 
10. Optik 
signalni 
qabul 
qiluvchi 
modulning 
qaysi 
bloki 
sinxronizatsiyani ta’minlash uchun xizmat qiladi? 
 
Tolali optik aloqa tizimlarining passiv elementlari 
TOA tizimlarini normal ishlashi uchun ularni tarkibiga, turli xil passiv 
optik qurilmalar kiritiladi. Passiv optik qurilmalarga quyidagilar kiradi: 
optik signalni kiritish va chiqarish qurilmalari, ulagichlar, izolyatorlar, 
tarmoqlagichlar, filtrlar, attenyuator va boshqalar. Bu qurilmalar uchun 
quyidagi parametrlar umumiy hisoblanadi: turg‘un to‘lqin koeffitsienti, 
qurilmalar tomonidan kiritiluvchi shovqin, to‘lqin uzunligining ishchi 
diapazoni, ruxsat etiladigan quvvat sathi. 
1. Turg‘un to‘lqin koeffitsienti k
tt
va yuguruvchi k
yut
to‘lqin 
koeffitsientlari qurilmani optik trakt bilan moslashish darajasini aniqlaydi, 
Ular aks etish koeffitsienti  bilan bog‘liq: 
k
tt
=1/ k
yut
= ( 1+││)/( 1-││), (7.1) 
bu yerda ││=√P
aks. e
/P
tush 
; 

---

65 
P
aks.e 
va P
tush 
– mos ravishda aks etgan va tushayotgan to‘lqin 
quvvatlari. Ideal moslashishda aks etgan to‘lqinlar mavjud bo‘lmaydi, 
ya’ni P
aks.e.
=0, =0 va k
tt
= k
yut
=1 
Moslashmaganlik uzatilgan signalni buzilishiga (kengayishiga) va 
qo‘shimcha yo‘qotishlarga olib keladi.
2. Kiritiluvchi so‘nish (yo‘qotish)lar a, dB qiymati, optik 
qurilmaning kirish P
kir 
va chiqish P
chiq
quvvatlari nisbatini logarifmi orqali 
aniqlanadi:
a =10 lg (P
kir
/P
chiq
). (7.2) 
Kiritiluvchi so‘nish optik to‘lqinlarni yoki yorug‘likni yutilishi, 
sochilishi va aks etishi bilan shartlanadi. 
3. Qurilmaning asosiy parametlarini berilgan texnik normalar 
doirasidan chiqmaydigan to‘lqin uzunligi diapazoni l
min
.......l
maks 
yoki 
chastota diapazoni 
min
...
maks
ishchi diapazoni deyiladi. 
4. Asosiy parametrlari berilgan texnik normalar doirasidan 
chiqmaydigan quvvat sathi ruxsat etiladigan hisoblanadi. Ruxsat etilgan 
sathdan yuqori quvvatli signal o‘tganda, qurilmani kuyishi istisno 
etilmaydi. Boshqa parametrlar muayyan qurilmalarni bajaradigan 
vazifasidan kelib chiqqan holda aniqlanadi.