Telekommunikatsiya tarmoqlariga texnik xizmat
Download 6.66 Mb. Pdf ko'rish
|
T
- Bu sahifa navigatsiya:
- 2.4. Keng polosali transport tarmoqlari va ularni qurish usullari WDM texnologiyasiga asoslangan keng polosali transport tarmoqlari
PON texnologiyasi PON texnologiyasi asosida qurilgan optik tarmoq passiv tarmoq bo‘lib, unda optik tarmoqlagichlar (splitterlar) va optik to‘lqin multipleksorlari (ko‘p sondagi ulangan abonentardan tushayotgan abonent trafiklarini bir tolaga konsentratsiyalash uchun). Optik tolali abonent kirish tarmoqlarini qurishda PON texnologyasidan foydalanish operatorga kirish uzelidagi portlar sonini kamaytirish va nisbatan kam tolali optik kabellardan foydalanish imkoniyatini beradi[7]. PON texnologiyasi asosida qurilgan optik abonent kirish tarmog‘ining prinspial sxemasi 4.15- rasmda keltirilgan. 2.13-rasm. PON texnologiyasi asosida qurilgan passiv optik tarmoqning prinspial sxemasi Xozirda PON texnologiyasining bir qancha standartlari ishlab chiqilgan bo‘lib ularning keng tarqalgan turlari quyidagilar: EPON – Ethernet PON (shuningdek, GEPON); BPON – ATM protokoli asosidagi keng polosali (Broadband) PON; 131 GPON – GFP protokoli asosidagi multigigabit PON. PON standartaring asosiy xarakteristikalari 1-jadvalda keltirilgan. PON ning xozirda eng keng qo‘llaniladigan standartlari bu EPON va GPON lardir. Osiyo – Tinch okeani regini mamlakatlarida (Yaponiya, Xitoy Koreya va b.r) optik abonent kirish tarmoqlarini EPON standarti asosida qurish keng rivojlangan. GPON standarti esa AQShda keng qo‘llanilmoqda. 2.4. Keng polosali transport tarmoqlari va ularni qurish usullari WDM texnologiyasiga asoslangan keng polosali transport tarmoqlari: Aloqa tarmoqlariga bo‘lgan talablarning kundan-kunga oshishi tufayli shu talablarni qondiruvchi yangi texnologiyalar yaratilmoqda va amalda qo‘llanilmoqda. SDH/SONET iyerarxiyasining uzatish tezliklarini qo‘llagan holda optik tolali aloqa tarmoqlari rivojlana boshladi. Natijada kam kanalli uzatish tezliklaridan STM-1ga (tezligi 155 Mbit/s) undan keyin STM-4 (tezligi 622 Mbit/s) undan keyin esa STM-16 (tezligi 2.5 Gbit/s) ga o‘tish amalga oshdi. Bunday jadal rivojlanishning zaruriyati Internet trafiklariga, ya’ni, uning xizmat turlariga bo‘lgan qiziqish bilan ham bog‘liqdir. Internet tarmoqlariga ulanuvchi kanallar xajmining oshishi o‘z navbatida foydalanuvchilarga multimediyalardan foydalanish imkonini beradi. Bu esa tarmoqqa ulanuvchi operatorlarni sonini oshirishga majbur qiladi va natijada kanallar soni singari ularning uzatish tezliklari ham oshadi. Bunday tezliklardan foydalanish uchun STM-64, STM-256 texnologiyalari yaratildi. Lekin ma’lumotlarni uzatish xajmining yanada oshishi va o‘tkazuvchanlik qobiliyatining mavjud bo‘lgan optik tolalar orqali tez to‘lishi yana muammolarni yuzaga keltirdi. Bunday muammolarni hal qilish uchun esa 3 variantdan foydalanishga to‘g‘ri keladi: - yangi optik kabellarni yotqizish; - vaqtli multipleksorlashga ega bo‘lgan apparaturalardan foydalanish; - WDM texnologiyalaridan foydalanish. Birinchi variantda tarmoqdagi mavjud bo‘lgan optik kabellarni o‘rniga yangisini yotqizish iqtisodiy qiyinchiliklarni yuzaga keltiradi. Ikkinchi variantda esa, yotqizilgan optik kabellar orqali STM-64, STM-256 kabi texnologiyalarning yuqori tezlikli oqimlarini uzatish mumkin. Umuman bunday tezliklarda eng asosiy vazifani signalning aks qaytishi va polyarizatsion modali dispersiya amalga oshiradi. Dispersiya’ni 132 sozlash uchun, manfiy qiymatga ega bo‘lgan tolali optik kabelning bir bo‘lagidan foydalaniladi. Shuningdek, uzatish tezligining oshishi bilan yorug‘lik oqimining so‘nishi oshadi va foto qabul qilgichning sezuvchanligini pasaytiradi, ya’ni, xatolikning paydo bo‘lish chastotasi belgilangan chegaraga mos keladi, bu esa kirish signalining minimal quvvatini oshiradi. Qabul qilinadigan signalni yetarli quvvat bilan ta’minlash uchun qo‘shimcha ravishda kuchaytirgich va regeneratorlarni joylashtirishga to‘g‘ri keladi. To‘lqin uzunligi bo‘yicha ajratilgan optik multipleksorlash (WDM Wavelength Division Multiplexing), optik zichlashtirish bo‘yicha yangi texnologiyalardan hisoblanadi. Quyidagi 3.1-rasmda bir optik tola orqali bir necha alohida to‘lqin uzunliklaridagi optik aloqa kanallari tashkil qilinishini ko‘rish mumkin. WDM ning ishlash printsipial sxemasi juda oddiy. Bunday texnologiyada bir tola orqali SDH ning bir nechta optik kanalini uzatish uchun, signallarning optik to‘lqin uzunligi o‘zgartiriladi, multipleksor yordamida ular aralashtiriladi va optik liniyaga beriladi. 3.1-rasm. Bir optik tola orqali bir necha alohida to‘lqin uzunliklaridagi aloqa kanallari tashkil qilinishi Qabul kiluvchi punktda teskari jarayon amalga oshadi. Quyidagi 3.2- rasmda WDM texnologiyasini amalga oshirishning eng asosiy qurilmalari bo‘lgan optik multipleksor va demultipleksorlarini ishlash prinsipi ko‘rsatilgan. 3.2-rasm. DWDMning optik multipleksor va demultipleksorlarini ishlash printsipi 133 Hozirgi paytda WDM, ma’lumotlarni uzatuvchi analog tizimlar uchun chastota bo‘yicha multipleksorlash (FDM), kabi optik sinxron tizimlarda ham xuddi shunday vazifani o‘taydi. Shu sababli WDM li tizimlar, chastota bo‘yicha optik multipleksorlovchi (OFDM) tizimlar nomini oldi. Lekin bunday texnologiyalar bir-biridan keskin farq qiladi. FDM da bir yon chastota oralig‘iga ega bo‘lgan amplitudaviy modulyatsiyalash mexanizmi qo‘llaniladi. OFDM modulyatsiya mexanizmida esa, tashuvchi chastotalar alohida manbalar (lazerlar)da ishlab chiqiladi. Bunday signallar bitta ko‘p chastotali signalga multipleksorlar yordamida birlashtiriladi. Uning har bir tashkil topuvchisi (tashuvchisi) turli sinxron texnologiyalar qonuni bo‘yicha shakllangan raqamli signallarning oqimlarini uzatishi mumkin. Masalan bitta tashuvchi ATM trafikni, boshqasi SDH ni, uchinchisi esa PDH ni uzatishi mumkin. Buning uchun tashuvchi uzatuvchi trafikka mos keluvchi raqamli signal bilan modulyatsiyalanadi. WDM li tizimlarning blok sxemasi Kanallari to‘lqin uzunligi bo‘yicha zichlashtirilgan WDM tizimlarining asosiy qismlari bu uzatish qismi, liniya qismi va qabul qilish qismidir. Bu har bir qismlar o‘ziga hos elementlardan tashkil topadi. Quyidagi 3.3- rasmda WDM li tizimlarning asosiy sxemasi ko‘rsatilgan. 3.3-rasm. WDM asosidagi tizimlarning asosiy sxemasi Tizimning uzatuvchi qismi turli manbalardan kirishda n ma’lumotlar oqimi (tashuvchining to‘lqin uzunligiga ega bo‘lgan kodlangan raqamli impulslar raqamli ketma-ketligi)ni qabul qiladi. Bunday oqimlar mos keluvchi interfeyslarda (Int) qayta ishlanadi va optik modulyatorlar (M) yordamida tashuvchisi modulyatsiyalanadi. To‘lqin uzunligiga ega bo‘lgan modulyatsiyalangan optik tashuvchilar WDMMUX multipleksorlari 134 yordamida modulyatsiyalanadi va kuchaytiriladi. Undan keyin esa chiqishdagi agregat oqimlar tolaga uzatiladi. Qabul qiluvchi qismda esa tola chiqishidan oqim qabul qilinadi va kuchaytiriladi, demultipleksorlanadi, ya’ni to‘lqin tashuvchiga ega bo‘lgan oqimlarga ajratiladi, detektorlanadi, kirishdagi filtr esa o‘zaro o‘tuvchi shovqinlarni kamaytirish va detektorlashda shovqin bardoshlikni oshirish uchun qo‘llaniladi va DM yordamida demodulyatsiyalanadi, ya’ni chiqishda kodlangan boshlang‘ich impulslar ketma-ketligi hosil bo‘ladi. WDM ning birinchi multipleksorlarida ikkita tashuvchi (1310 nm va 1550 nm) dan foydalanilgan. Ularning orasidagi farq 240 nm ni tashkil qilganligi (katta oraliqni) sababli, ularni ajratishda maxsus filtrlar talab qilinmagan. Hozirgi paytda kanallarni ajratish bo‘yicha uchta konkurent texnologiya qo‘llaniladi. Shulardan ikkitasi integral optika asosida AWG (Arrayed Waveguid Grating) to‘lqin o‘tkazgich massividagi difraktsion panjara asosida tashuvchilarni ajratish, ikkinchisi esa CG (Concave Grating) buklangan difraktsion panjara yordamida tashuvchilarni ajratishdir. Uchinchi texnologiyada esa odatdagi yangi texnologiya satxidagi diskret optika qo‘llaniladi. Bunda kanallarni ajratish uchun uch o‘lchamli optik multipleksor texnologiyasidan foydalaniladi. (3-D Optiks WDM). Optik multipleksorlashni xususiyatlarini quyidagi jadvalda o‘zaro solishtirish: 3.1-jadval Texn o lo g iy a Kan allarnin g m ak simal so n i (nm) Kan allarni k o‘ ch irish Olib kelad ig an y o‘ q o tish ( d B) O‘ zaro o‘ tu v ch is o‘ n ish (dB ) Po ly ariza tsiy ag a sezu v ch an lik ( %) AWG 32 0.1-15 6-8 -5 ÷ -29 2 CG 78 1-4 10-16 -7 ÷ -30 2-50 3-D Optiks WDM 262 0.4- 250 2-6 -30 ÷ - 55 0 135 Jadvaldan ko‘rinib turibdiki 3-D Optiks WDM beshta parametrdan to‘rttasi bo‘yicha afzallikka ega va uni HDWDM satxigacha 0,4 nm dan kam bo‘lmagan kanallarni ko‘chirishda WDM tizimlarida qo‘llash mumkin. Download 6.66 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling