«Telekommunikatsiya texnologiyalari ha’m ka’sip ta’lim» fakulteti «Telekommunikatsiya texnologiyalari» tálim baǵdarı 1

Sonday etip, Maksvell teoriyasıǵa tiykarınan, ozgaruvchan elektr maydanı qamtıp alǵan keńislik jılısıw tokı payda boladı. Berk bolmagan konturlarda ámeldegi bolǵan ozgaruvchan otkazuvchanlik tokı hámme waqıt jılısıw tokları menen berkiladi.

Jılısıw tokınıń jańalıq ashılıwı Maksvellga elektr hám magnit hádiyseleriniń birden-bir teoriyasını jaratıw imkaniyatın beredi. Maksvell teoriyasınıń tiykarǵı nátiyjesi yoruglik tezliginde tarqalatuǵın elektro-magnit tolqinlar bar ekenligin tastıyıq etiliwi edi. Bul tolqinlarning ózgesheliklerin teoriyalıq tekseriw Maksvellni yoruglikning elektromagnit teoriyasını jaratılıwma alıp keledi.

Teoriyanıń tiykarın Maksvell teńlemeleri skólkemlestiredi. Mexani-kada Nyuton nızamları, termodinamikada tiykarǵı nızamlar qanday áhmiyetke iye bolsalar, elektromagnetizmni organishda Maksvell teńleme-lari da tap sonday áhmiyetke iye.

Maksvell teńlemeleriniń birinshi jupi tómendegishe boladi:

(10)

(11)

Bul teńlemelerdiń birinshisi E dıń bahaların B vektordıń waqıt boyicha ozgarishi menen boglaydi hám elektromagnit induksiya nızamını ańlatadı. Ekinshi teńleme B vektordıń kúsh sızıqları berk ekenligin sáwlelendiredi.

Maksvell teńlemeleriniń ekinshi jupin tómendegi teńlemeler skólkemlestiredi:

(12)

(13)

bul jerde j – o‘tkaziwshenlig toqinin’ tig’izligi.