Tema : Rezistorlar, olardıń qásiyetleri klassifikatsiyasi, belgileniwi
Download 77.32 Kb.
|
|
Tema : Rezistorlar, olardıń qásiyetleri klassifikatsiyasi, belgileniwi Ózbetinshe jumıs Tema : Rezistorlar, olardıń qásiyetleri klassifikatsiyasi, belgileniwi Joba : 1) Rezistorlar hám olarǵa qoyılatuǵın tiykarǵı talaplar hám de túrleri? 2) Rezistorlar. Rezistorlarning parametrleri hám tiykarǵı xarakteristikası? 3) Rezistorlarning klassifikatsiyasi? 1) Rezistorlar hám olarǵa qoyılatuǵın tiykarǵı talaplar hám de olardıń túrleri. Rezistorlar elektron qurılmalardıń zárúrli detallaridan biri hicoblanadi hám olardıń derlik hámmesinde isletiledi. Rezistorlar sxemalardıń birpara noqatlarına keltirilgen kernewdi tómenletiw ushın, yaǵnıy kemeytiriwshi retinde isletiledi. Olar reaktiv elementler menen birge hár túrlı filtrlerdi quraydı, kúsheytgishler sxemasında júkleme qarsılıǵın hám basqa wazıypalardı orınlawı múmkin. Ózgeriwshen rezistorlar járdeminde radioqurilmalarning túrli shınjırlarındaǵı tok hám kernewdi sazlaw múmkin boladı. Tómendegiler rezistorlarni xarakteristikalaytuǵın tiykarǵı parametrler esaplanadı : 1) qarsılıqtıń nominal muǵdarı ; 2) nominal muǵdardan jol qoyılǵan iyiw; 3) nominal tarqalıw quwatı ; 4) jumıs temperaturası aralıǵı, jol qoyılǵan salıstırmalı ıǵallıq hám atmosfera basımı ; 5) ayriqsha shawqım dárejesi. Rezistorning n o m i n a l muǵdarı onıń ústinde kórsetilgen boladı. Muǵdarı 999 Om ge shekem bolǵan qarsılıq Om (om, Ώ ) menen, 1000 den 99 000 Om ge shekem — mıń Om (mıń om, m. Ώ) yamasa kiloom (kom, kΏ) menen, 100 000 Om hám odan oshig'i — megom (MOm, MΏ) menen ańlatıladı. Nominal muǵdardan jol qoyılǵan iyiw muǵdarı rezistorning ústinde kórsetiledi hám anıqlıq klasına baylanıslı boladı. Kóp rezistorlar úsh anıqlıq klasına iye: 1-klass, nominal muǵdardan iyiw ± 5%; 2-klass, nominal muǵdardan iyiw ± 10%; 3-klass, nominal muǵdardan iyiw ± 20%. Nominal tarqalıw quwatı rezistorda ajraladi`ǵan quwat bolıp, bunda rezistor jol qoyılǵan muǵdarda qıziydi. Tok (I) qarsılıq (R) arqalı ótkende rezistorda payda bolatuǵın quwattı tómendegi formula biln anıqlaw múmkin: Bul quwattıń muǵdarı rezistor ústinde kórsetilgen nominal tarqalıw quwatınan aspawı kerek. Jumıs temperaturaları aralıǵı rezistorning radioapparaturada normal islewine múmkinshilik beretuǵın temperaturalar aralıǵın kórsetedi. Jumıs temperaturaları aralıǵindan tısqarı, qarsılıq muǵdarınıń ózgeriwin temperaturanıń ózgerip turıwına baylanıslılıǵın da esapqa alıw kerek. Bul ózgeris temperatura 10 S ga ózgergende qarsılıq muǵdarı qanshellilik ózgeriwin kórsetiwshi temperatura koefficienti menen xarakterlenedi. 17-súwret. Rezistorlarning sırtqı kórinisi: a - vS túrindegi; b- MLT túrindegi; v - ULM túrindegi.
Rezistor korpusınıń eki uchiga shıǵarıw sımları jalǵanǵan. Hár túrlı quwatlı rezistorlarning sırtqı kórinisi 17-a suwretde kórsetilgen. vS túrdegi rezistorlar ıǵallıq joqarı (95—98 % ge shekem ) hám atmosfera basımı 90 mm sınap úst.ge shekem bolǵan sharayatta, —60° den +70° S ge shekem temperaturalar aralıǵinda uzaq múddetkeshe islewi múmkin. vS tipdagi rezistorlar 0, 25 ten 10 vt ge shekem bolǵan tarqalıw quwatına qaratnıp, hár túrlı muǵdarlı etip islep chikariladi. Rezistorlar korpusında onıń nominal muǵdarı (nomer menen) hám jol qoyılǵan iyiw muǵdarı (procent menen) kórsetiledi. Kernew astında bolǵan rezistor shawqımınıń E. Yu. K. qarsılıqta pasayadigan hár bir volt kernew uc hun 5 mkv dai aspaydı. (mkv/v). Úlken muǵdarlı rezistorlar ushın qısqartirilgan belgiler qollanıladı : mıń «K» hárıbi menen, million «M» hárıbi menen almastırıladı. Eger rezistor ústinde nominal muǵdardan jol qoyılǵan iyiw muǵdarı kórsetilmagan bolsa, ol halda bul muǵdardı ± 20 % dep biliw kerek. Nominal tarqalıw quwatı 1 vt yamasa odan aslam bolǵan rezistorlar korpusında nominal tarqalıw quwatı muǵdarı da kórsetiledi. Mısalı, nominal (quwatı 1, 0 vt bolǵan 2-klass anıqlıqtaǵı 100000 Om li rezistor tómendegishe belgilenedi: 100 kΏ, 10% 1, 01 W. MLT (metallizirovannne, lakirovannne, teplostoykiye — metallangan, laklangan, ıssıqa shıdamlı ) t ol r d a g i r ye z i s t o r l a r sırtqı ortalıq temperaturası -60° den +120° S ge shekem ózgerip turǵanda, hawanıń salıstırmalı ızǵarlıǵı 98% hám atmoofera basımı tómen (40 mm. sınap. úst.ge shekem ) bolǵan sharayatta isley aladı. MLT túrdegi rezistorlarni 0, 5; 1, 0; 2, 0 vt tarqalıw quwatlarına qaratb, hár túrlı muǵdarlı (100 om den 107 om ge shekem ) etip islep shiǵarıladı. Rezistorlarda jol qoyılǵan shawqım E. Yu. K. muǵdarı boyınsha eki gruppaǵa bólinedi: «A» gruppa —shovqin E. Yu. K. 1 mkv/v ge shekem hám «B» gruppa — shawqım E. Yu. K. 1 den 5 mkv/v ge shekem. MLT rezistorlarni markalawǵa mısal : MLT-2-330 kOm — II—B. Bul nominal tarqalıw quwatı —2 vatt, qarsılıqtıń nominal muǵdarı — 330 kOm, 2-klass anıqlıqta, «B» gruppalı (shawqım E. Yu. K. 5 mkv/v den artıq emes) ekenligin kórsetedi. ULM (uglerodistiye, lakirovanniye, malogabaritniye — uglerodlı, loklangan, kishi gabaritli) túrdegi rezistorlar ózgermeytuǵın hám ózgeriwshen tok shınjırlarında isletiwge mólsherlengen. Olardı hár túrlı muǵdarlı (27 Om den 1 MOm ge shekem ) etip, nominal tarqalıw quwatı 0, 12 vt ga qaratb islep shiǵarıladı. Bul rezistorlar — 60° den + 100° S ge shekem temperatura aralıǵinda salıstırmalı ıǵallıq 98 % ge shekem hám atmoofera basımı 40 mm. sım. úst.ge shekem bolǵan sharayatta isley aladı. ULM túrdegi rezistorning salmaǵı 0, 2 gr den aspaydı. MLT hám ULM rezistorlarning sırtqı kórinisi… 17-v suwretde kórsetilgen. 18-súwret. SP tipdagi ózgeriwshen rezistorlar. Sımsız ózgeriwshen rezistorlar qarsılıq muǵdarı málim aralıqta tegis ózgertiriletuǵın radioapparaturada keń isletiledi. 19 -súwret. Ózgeriwshen rezistorlar: a-vK túrdegi: b-TK túrdegi: v- SPO-2 túrdegi: g-SPO-0, 5 túrdegi. SP túrdeti ózgeriwshen rezistorlar jalǵız hám qos (ulıwma o'qdan retlenetuǵın ) etip tayarlanadı. (SP-soprotivleniye peremennoye yaǵnıy ózgeriwshen qarsılıq ). SP túrdegi jalǵız hám qos ózgeriwshen rezistorlarning sırtqı kórinisi 18-a, b suwretde kórsetilgen. Korpustıń ishinde yarım sheńber formasındaǵı halqa jaylasqan bolıp, onıń ústine tok ótkeriwshi qatlam surkalgan. Kósher menen mexanik biriktirilgen kontakt yarım sheńberde sirpanadi. O'qni burab, tok ótkeriwshi qatlamdıń kóp yamasa az bólegin elektr shınjırına jalǵaw múmkin, bunıń menen qarsılıq muǵdarı tegis ózgertiriledi. Ózgeriwshen rezistorni sxemaǵa jalǵaw ushın odan ush kontakt uchi shıǵarılǵan. Orta daǵı kontakt qo'zg'aluvchi kontakt menen, shettegilari bolsa tok ótkeriwshi qatlamdıń bası hám aqırı menen jalǵanǵan. Sonıń menen birge, korpustıń metall bóleginen ózgeriwshen rezistor korpusın radioqurilma shassisi menen puqta elektrik jalǵawǵa múmkinshilik jaratıwshı kontakt uchi shıǵarılǵan. vK hám TK tipdagi ózgeriwshen rezistorlar. vK túrdegi rezistor (19 -a súwret) ulıwma o'qdagi derek jalǵawshılı, TK túrdegi bolsa (19 -b súwret) jalǵawshısız etip tayarlanadı. Texnikalıq xarakteristikası boyınsha rezistorning bul eki túri birdey bolıp tabıladı. Dúzilisi hám sırtqı kórinisi boyınsha vK túrdegi rezistor SP túrdegi rezistordan az parıq etedi. vK túrdegi rezistorning korpusı úlkenlew ólshemlerge iye, sebebi onıń ishine derek jalǵawshıı ornatılǵan. Bunday rezistorning o'qi saat strelkası boylap buralganda, aldın jalǵawshı kontaklari tutasadı, burawdı dawam ettiriw bolsa qarsılıq muǵdarın ózgertiwge alıp keledi. vK hám TK túrdegi rezistorlar 2500 Om den 7 500 000 Om ge shekem aralıqta nominal tarqalıw quwatı 0, 2; 0, 4 hám 0, 5 vt etip tayarlanadı. SPO túrdegi rezistorlar kishi ólshemi hám namga joqarı shıdamlılıǵı menen ajralıp turadı. SPO-0, 5 túrdegi rezistorning nominal tarqalıw quwatı 0, 5 vt. Bul rezistorlar 100 Om den 4, 7 MOm ge shekem hár túrlı muǵdarlı etip islep shiǵarıladı. SPO-0, 5 rezistori — 60° +80° S temperatura aralıǵinda salıstırmalı ıǵallıq 100 % ge shekem hám atmosfera basımı 40 mm sım. úst. teń bolǵan sharayatta isley aladı.. SPO-0, 5 rezistorning salmaǵı 10 g den aspaydı. SPO-2 túrdegi rezistorlarning nominal tarqalıw quwatı 2 vt; qarsılıq muǵdarı 47 Om den 4, 7 Mom ge shekem etip islep shiǵarıladı. Olar —60° +130° S temperatura aralıǵinda, 100 % ge shekem bolǵan salıstırmalı ıǵallıqta isley aladı. Sımlı rezistorlar. Sımlı rezistorlar talay joqarı isenimliligi hám parametrleriniń turaqlılıǵı menen sımsız rezistorlardan parıq etedi. Bunday rezistorlar talay joqarı nominal tarqalıw quwatına iye; sımsız rezistorlarga qaraǵanda shawqım dárejesi tómen. Sımlı rezistorlarning ólshemleri múmkin shekem kishi bolıwı ushın olardı salıstırma qarsılıǵı joqarı materiallar, nixrom hám konstantandan tayarlanadı. Sımlı ózgermeytuǵın rezistorlar ústine ximoyalovchi emal qatlamı oralǵan sım oralǵan ılaydan islengen ıdıs naychadan dúziledi. Sımlı naychali rezistorlar 20 Om den 50 000 Om ge shekem aralıqta, tarqalıw quwatı 15 vt den 150 vt ge shekem etip islep shiǵarıladı. Nominal qarsılıq muǵdarı hám tarqalıw quwatı rezistorning emal sırtında kórsetilgen boladı. Sımlı ózgeriwshen rezistorlarning dúzilisi sımsız rezistorlardan qo'zg'aluvchi kontaktining «yoqacha» sırtında jılısıwı menen parıq etedi (20 -suwretke qarang). «Yoqacha» karkastan ibarat bolıp, ol jaǵdayda sım oramı jaylasqan. Sımdıń qo'zg'aluvchan kontaktǵa tiyip turatuǵın jayı izolyasiyadan tazalanadı. 2) Resistor - anglichan tilinen alınǵan bolıp rezistor dep ataladı, sonıń menen birge, termin (quram ) «rezistor»- resisto lotin tilinen alınǵan bolıp qarsılıq kórsetemen degenin ańlatadı. Birinshi bolıp 1837 jılda CHarlz Uitston ingliz alımı rheotstat - retlenetuǵın ózgeriwshen rezistorlar hám elektr toklardı ózgertiw ushın paydalaniladiganni jaratqan. Rezistorlar eki qıylı kóriniste boladı : 1. Retlenmaydigan ózgermeytuǵın rezistorlar. 2. Retlenetuǵın uzgaruvchan hám jasalǵan rezistorlarga bólinedi. Qarsılıq - elektr shınjırda nofaol element esaplanıp, belgilengen baha yamasa ózgeriwshen elektr karshilik ma`nisine ıyelewi, tok kúshindegi kernew hám kernew degi tok kúshi ózgertgichi linya ushın belgilengen (mólsherlengen), shegaralanǵan tok, ózine elektr energiyanı utadı hám tap sonday basqalar. Rezistorlar elektr shınjırda struktura belgisi kritilgan, elektr tokı ushın qarsılıqlardı tiykarǵı funksiyası kernewdi hám júzimdi retlew ushın belgilengen. Rezistorlar úlken kólemde islep shiǵarıladı hám olar elektr hám de elektron qurılmalarda paydalanıladı. Olardı kóp orında ushıratıw múmkin sonıń menen birge kosmik kemelerde, eletr poezdlarda, kompyuterlerde, magnitafonlarda, telvizorlarda, radiopriyomniklarda, házirgi zamanagóy úy-texnika úskenelerde isletilip kelip atır. Rezistor (qarsılıq ), nominal elektr tokı zárúrli áhmiyet iye, elektron sxema yamasa elektr shınjır komponentlerde isletiledi. Ámeldegi shınjırlarda rezistorlar tok kúshin shegaralaydı. Ápiwayı elektron sxemalarda rezistorlar keramik qospalı materialdan izolyasiyalangan trubkali hám mayda - maydanlanǵan bólimli grafit (qara boyaw ) den tayarlanǵan. Qarsılıqlardı dumolok kolsosini sırtqı kórinistegi nabor reńleri kodlanganligini yamasa kod mánisin ańlatadı. Bul izolyasiyalangan túte sımlar - úlken hám kúshli toklar ushın rezistorlar isletiledi. Hár túrlı naminalli reń belgisi járdeminde altı qarsılıqlardı sxeması 6. 1 - suwretde keltirilgen. 6. 1-súwret. Hár túrlı nominallı reń belgisi járdeminde altı rezistorni sxeması 6. 2-súwret. Rezistorlarning tiykarǵı parametrleri hám xarakteristikaları • Tiykarǵı parmetri - nominal qarsılıqlar. o Hár - qıylı kuvvatli bahaları. o Qarsılıqtı temperatura koefficiyenti. • Karshilikning ruhsat etilgen kiymatidan iyiwi (process ushın tayarlanǵanları ). • Eń aqırǵı jumısshı kernewi. o SHovqinni kereginen artıqmashlıǵı. • Nominal quwattı aslamınan tutınıw qılıwda otrofdagi maksimal temperaturası. • Qızıwǵa hám namga shıdamlılgi. • Kernew koefficiyenti. Birpara (ayırım ) túrdegilerden paydalanıwda bolsa rezistorni kernewi belgilengen qarsılıqǵa baylanıslı. Kernew koefficiyentin anıqlawda tómendegi ańlatpadan anıqlanadı : Bul erda: R1 hám R2 - qarsılıq, kernewin ólshewde, 10% hám 100% li rezistorda tutınıw etiletuǵın nominal quwatı. Proektlestiriwtrilayotgan birpara ámeldegi kurilmalarning xarakteristikası, o'tayuqori hám joqarı chastotada isleytuǵınları, bul: • Kólemli. • Induktivli. Rezistorning sxemada belgileniwi tómendegi 2 - suwretde keltirilgen. 6. 3-súwret. Sxemalarda isletiletuǵın rezistorlar a) Rossiya hám Evropada qabıl kilingan rezistor, b) Amerika Qospa SHtatlarda qabıl etilgen rezistorlar Mámleket Standartı DSt 2. 728-74 boyınsha rezistorlar sxemalardaǵı shártli birlikleri talapǵa juwap beriw kerek. SHunga baǵlıq halda ózgermeytuǵın rezistorlar shártli birlikleri tómendegi 1 - kestede keltirilgen. Sızıqlı hám nochiziqli ózgeriwshen rezistorlarni shártli grafik belgileri tómendegi 2 - kestede keltirilgen:
6. 2 - keste. DSt 2. 728-74 boyınsha grafik belgileri
Rezistorlarning ketma - ket jalǵanıwı daǵı qarsılıǵı 6. 4 - suwretde sxeması keltirilgen. 6. 4 - súwret. Rezistorlarni ketma - ket jalǵanıw sxeması. Rezistorlarni ketma - ket jalǵanıwında qarsılıqları qosıladı hám bunıń tastıyıqı tómendegi ańlatpadan. Rezistorlar izbe-iz jalǵanǵanda olardıń ulıwma qarsılıǵı barlıq qarsılıqlardıń úlken ma`nisinen joqarı boladı. Egerde, ulıwma qarsılıq tómendegine teń : Rezistorlar paralel jalǵanǵanda olardıń teris bahaları qosıladı (ulıwma ótkezgishlik, hár bir rezistorlar jıyındısına teń). Rezistorlarni paralel jalǵanıw sxeması 6. 5 - suwretde keltirilgen. 6. 5 - súwret. Rezistorlarni paralel jalǵanıw sxeması Eger shınjırdı óz-ara ketma - ket yamasa paralel jalǵanǵan blok bólimlerge ajratilsa, aldın hár bir blok bólim qarsılıqları esaplanadı, keyin hár qaysı blok bólimler qarsılıǵı ekvivalent qarsılıq menen almastırıladı, nátiyjede ulıwma (xaqiqiy) qarsılıq anıqlanadı. Bunıń tastıyıqı, eki paralel jalǵanǵan rezistorlarning ulıwma qarsılıqları tómendegine teń. Eger bolsa ulıwma qarsılıq ǵa teń boladı. Rezistorlar paralel jalǵanǵanda olardıń ulıwma qarsılıǵı rezistorlarning eń kem ma`nisinen kishi boladı. Aralas jalǵanǵan rezistorlarlarni sxeması tómendegi 6. 6 - suwretde keltirilgen 6. 6 - súwret. Aralas jalǵanǵan rezistorlarlarni sxeması Bul sxema eki paralel jalǵanǵan bloklar, olardıń biri ketma - ket jalǵanǵan hám rezistorlardan ibarat bolıp ulıwma qarsılıǵı ǵa teń, basqa rezistorining ulıwma ótkezgishligi, ga teń boladı. Sonday eken ulıwma qarsılıq O'zoro ketma - ket yamasa paralel jalǵanǵan, bloklarǵa bólindiytuǵın rezistorlardan shólkemlesken shınjırlar esabı ushın Krixgof qaǵıydası qollanıladı. Bul nızamǵa kóre, elektr shınjırınıń tarmaqlanıw túyinine kiyatırǵan hám odan shıǵıp ketip atırǵan toklardıń jıyındısı nolge teń. Geyde esaptı sodalashtirish ushın simmetriya Principin hám úshmúyeshlik - juldızsha usılın qóllaw maqsetke muwapıq boladı. Rezistorlarning quwatı. Rezistorlarni paralel yamasa ketma - ket jalǵanǵanda olardıń ulıwma quwatı jalǵanǵan rezistorlar quwatları jıyındısına teń boladı. Kernewdi bo'lgich sxeması tómendegi 6. 7 - suwretde keltirilgen. 3) Rezistorlarning klassifikatsiyasi
Jasalǵan platanıń montaj maydanına (SMD) ush naminal ma`nisi hár túrlı bolǵan (09 R121, 18 R151, 34 R220 ) rezistorlar kepserlengen. Rezistorlar elektron apparaturaning elementleri esaplanıp hám olardan integral mikrosxemalarning komponentleri yamasa strukturalıq bólimleri retinde qóllaw múmkin. Jasalǵan baspa platanıń (SMD) montaj sxeması tómendegi 6. 7 - suwretde keltirilgen. 6. 7 - súwret. Jasalǵan baspa platanıń (SMD) montaj sxeması.
Qollanılıwı boyınsha : • Ulıwma qollanılatuǵın rezistorlar; o Arnawlı qollanılatuǵın rezistorlar; o Joqarı bahalı (qarsılıǵı 10 MOmdan TOm birligige shekem, jumısshı kernewi 100, 400 v); o Joqarı kernewli (jumısshı kernew 10 kv); • Joqarı chastotalı (kishi induktivlik hám sıyımlılıqǵa iye, jumıs chastotası 100 MGs ge shekem ); o Pretsizion (anıqlıq klassi júdá jaqın ) hám joqarıpretsizion (anıqlıq klassi júdá joqarı 0, 001 — 1 %). Ózgermeytuǵın (turaqlı ) Ózgeriwshen Retleniwshi rezistorlar (kovsharlab aspa rezistorlar. rezistorlar montaj ushın ) 6. 8- súwret. Rezistorlarning túrleri Qarsılıqtı ózgeris xarakteri boyınsha : • ózgermeytuǵın rezistorlar; • retlenetuǵın ózgeriwshen rezistorlar; ➢ retlengen ózgeriwshen rezistorlar. Qorǵaw usıllı boyınsha : • izolyasiyalangan rezistorlar; • izoyalyasiyalanmagan rezistorlar; • vakkuumli rezistorlar; • germetiklangan rezistorlar. Montaj usıllı boyınsha : • baspa paneli usılında ornatılıwı ; • rezistorlarni eki jalǵanıwı jayları kepserlenetuǵın ; • mikrosxema hám mikromodellar ushın ; volt amperli xarakteristikası túri boyınsha : o sızıqlı rezistorlar; o iymek sızıqlı rezistorlar; o varistorlar - qarsılıq rezistorga berilgen kernewge baylanıslı ; o Termistorlar - qarsılıq temperaturaǵa salıstırǵanda ózgeredi; o Fotorezistorlar - qarsılıq jaqtılıqǵa salıstırǵanda ózgeredi; o Tenzorezistorlar - qarsılıq rezistorning deformatsiya tásirinde ózgeredi; o Magnitorezistorlar - qarsılıq magnit maydanınıń ma`nisine salıstırǵanda ózgeredi; o Memristorlar (islep shıǵıw ushın joybarlastırılǵan ) - qarsılıq odan ótip turǵan zaryadqa baylanıslı (jumıs waqtındaǵı integral tokına ). Sımlı rezistorning jalǵanıwlı Plyonkali múyesh rezistori (tok jayları ámeldegi ótkeriwshi maydanı kórgezbesi ushın jabılǵan qorǵaw bólegi alıp taslanǵan ).
Tayarlaw texnologiyası • Sımlı rezistorlar. Joqarı salıstırma qarsılıq sım menen arnawlı tayarlanǵan karkasqa o'raladi. Ápiwayı nokerak (parazitnuyu) induktiv sezilerli mániske iye. Nokerak induktivlikni kemeytiw ushın mudami bifilyarnoy oram atqarıladı. Joqarı bahalı kishi kólemli sımlı rezistorlar geyde kishi sımlardan tayarlanadı. Birpara túrdegi rezistorlar sımsız rezistorlar dep ataladı. • Metall plyonkali hám kompozit rezistorlar. Qarsılıqlı elementler ózi menen keramik ózek cilindrda joqarı salıstırma qarsılıq kompozit material yamasa metall eritpeli juqa plyonkalardan, tómen koefficiyent termik qarsılıqtan shólkemlesken. Ózekti aqırında sımlı jalǵanıwlı metall kolpachkasi montaj ushın bekkemlengen. Geyde, plyonkada spiralli konfiguratsiya ótkeriwshi yuzada vintli salmalı orınlanǵan. Házirde baspa plata tesiklerinde rezistorlarni montaj qılıw usılları keń tarqalǵan. SHu principte gibridli integral mikrosxemalar quramında rezistorlardan orınlanǵan (jasalǵan ): birdey pechatli yamasa vakuumda ápiwayı jalǵan untaqlı keramikli usılda ustudan yurgizilgan, metallı yamasa kompozitli plyonka kóriniste boladı. • Metallfalgali rezistorlar. YUpka lentali metall materiall rezistirlar isletiledi. • Múyeshtegi rezistorlar. Kólemli hám plyonkali kórinisleri tayarlanadı. Rezistorni ózi plyonkali yamasa neorganik hám organikalıq elementlar menen grafit qospalı boladı. • Integral rezistor. Rezistor (rezistivniy) elementi - kem ligerlangan yarım ótkizgishli, basqa izolyasiyalangan shınjır daǵı mikrosxemada p-n ótetuǵın, ápiwayı zigzag kórinis kanallı kristal mikrosxema dúzilisinde boladı. Bunday rezistorlar nolineyni úlken volt-amper xarakteristikasına iye boladı. Tiykarlanıp integral monokristal mikrosxemalar quramında basqa túrdegi rezistorlarni qóllawdı múmkinshiligi (ılajı ) joq. 6. 9 -súwret. Sanaat ushın islep shiǵarılatuǵın rezistorlar Rezistorlarni islep shıǵıwda bir hám soǵan uqsas naminalli qarsılıqlar islep shiǵarıladı. Rezistorning anıq uqsas bahalilari múmkinshiligi barınsha jaqın boladı. Islep shıǵarılayotganda 5%, 10%, 20% li rezistorlarni anıqlıǵı 0, 01% ge shekem bir-birine sonshalıq jaqın boladı. Rezistorlarni naminali qálegen emes: olardıń bir neshe naminalli bahalilari saylanadı, kóbinese E6 (20 %), E12 (10 %) yamasa E24 (rezistorlar ushın 5% ge shekem anıqlıqǵa iye) bir qansha naminallilar qollanıladı, bunday rezistorlar anıq jaqın paydalanıladı (mısalı E48).
Rezistorlarning markirovkalari sımlı shıǵıs jaylari. Rezistorlar, tiykarlanıp kem quwatlı - kishi detalli, 0, 125 vtli rezistorning diametri hám uzınlıǵı kishi millimetrge teń, bunday qarsılıqlaprda óleńing ólshemleri keltirilgen boladı, sebebi naminal háriplik belgileri beriledi hám olardı ólshem birlikleri tómendegiinshe K - kiloom ushın ; M - megaom ushın ; E, R yamasa kórsetilmagan birlikler ushın Omda beriledi. Bunnan tısqarı hár qanday naminallilarida ush simvol menen yoritiladi. Mısalı 4 K7 rezistorni ańlatadı, qarsılıǵı 4, 7 kOm, 1 R0 - 1 Om, M12 - 120 kOm (0, 12 MOm) hám basqalar. Biraq bunday kórinisli kishi rezistorlarni bahaların ushıratıw qıyın, kishilerinde reńli markirovka belbog'lar (palasalar) menen belgilenedi. Rezistorlarni anıqlıǵı 20% liklar ushın markirovkasi ush belbog'ligi, 5% hám 10% liklar ushın anıq tórtew belbog'li, anıq rezistorlar ushın besew yamasa altı belbog'li markirovkaliklari isletiledi. Birinshi eki belbog' belgisi bolsa naminalni ańlatadı. Egerde 3 yamasa 4 belbog' bolsa, úshinshi belbog' o'nli kóbeyiwshi, yaǵnıy o'nli dáreje, olar sanǵa kóbeytiriledi, eki sandan ibarat, birinshi eki belbog' kórsetilgen. Eger tórtew belbog' bolsa, rezistorni anıqlıǵı kórsetiledi. Egerde besew belbog' bolsa, úshinshisi bolsa qarsılıqtı belgisi, tórtinshi - onınshı kópaytirgich, besinshisi - anıqlıǵı. Altınshı belbog', egerde ol bolsa, qarsılıqtı temperatura koefficiyenti (TKS) ańlatadı. Egerde bul belbog' basqalardan 1, 5 ese keń bolsa, ol jaǵdayda rezistorning isenimliligin ańlatadı (1000 jumısshı saatta isten toqtap qalıw %). SHuni aytıw kerekki, geyde anıqlıq standartı boyınsha 5 belbog'lilari ushraydı (5 yamasa 10 %). Bul halda, birinshi eki belbog'i naminalni belgisin, úshinshi - kópaytirgich, tórtinshi - anıqlıǵı, besinshisi bolsa temperatura koefficiyenti. http://fayllar. org Download 77.32 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|