Tema: Bes ǵayrat jáne onıń joqarı ruwxıy mádeniyattı támiyinlew degi ornı Joba

Tema: Bes ǵayrat jáne onıń joqarı ruwxıy mádeniyattı támiyinlew degi ornı


Joba:
1. Bes ǵayrat haqqında
2. Bes ǵayrattıń joqarı ruwxıy mádeniyattı támiyinlew degi ornı
3. Bes ǵayrat tiykarında etilgen jumıslar

Jetkinshekke berip atırǵan bilimimiz watanımız keleshegi ushın bir tiykar esaplanadı. Biz tiykardı qanshellilik bekkem qilsak, ol sonshalıq shıdamlı, hár qanday jaǵdayda qulamaydigan, jıllar o'tsada óz aybatı menen lol qaldıradigan bir kórinis kásip etedi. Búgingi kúnde Prezidentimiz tárepinde ótkerilayitgan islohatlar, párman hám buyrıqlar sol tiykardı múmkinshiligi barınsha bekkemlew ushın qılınıp atırǵan háreketler bolıp tabıladı. Búgingi kúnde glabal maydanda kesheip atırǵan qáwipli processlerge salıstırǵanda tek ǵárezsiz hám qatań jantasıwǵa iye bolǵan, ruwxıy hám fizikalıq bárkámal jaslarǵana qarsı tura aladı.
Ullı bilimparvar babamız Fitrat, Bul dúnya gúres maydanı bolıp tabıladı. Saw tán, ótkir aqıl hám jaqsı ahloq bul maydan quralidir'' dep aytqanlarında mıń márte aqsha edi. Mámleketimiz xalqınıń 30 payızın 14 jastan 30 jasqa deyingi jigit- qızlar quraydı. Olardıń tálim alıwı, kásip-óner iyelewi ushın keń sharayat jaratılǵan. Usınıń menen birge, jaslardıń bos waqıtların mazmunli ótkeriwdi shólkemlestiriw aktual másele esaplanadı. Jaslar qanshellilik ruwxıy bárkámal bolsa, túrli jat illetlerge qarsı immuniteti de sonshalıq kúshli boladı.
Túrli qarama-qarsılıqlar kúsheyip baratırǵan búgingi dúnya tábiyat kórinisilerinde jaslarımızdıń ruwxıy immunitetin kúsheytiw, olardıń bos waqıtın mazmunli ótkeriw hár qashanǵınan da aktuallaw ekenin zamannıń ózi kórsetip turıptı. Prezidentimiz óz sózlerinde sonday deydi “Óz úyińizdi, óz balańızdı ózińiz asrang” Bul uran, bul shaqırıq hesh qashan kún rejiminen túspewligi kerek.
Ózbekstan Respublikasın rawajlandırıwdıń besew ústin turatuǵın baǵdarı boyınsha Háreketler strategiyasında belgilengen jaslarǵa tiyisli mámleket siyasatın jetilistiriw, jaslardıń huqıq hám máplerin qorǵaw, olardıń bárkámal bolıp erjetiwi ushın zárúr shárt-shárayatlar jaratıw boyınsha bir qansha zárúrli hújjetler qabıllandı, ámeliy jumıslar jolǵa qoyıldı, arnawlı bir nátiyjelerge erisildi. Sonday sonda da, buǵan baylanıslı atqarılatuǵın jumıslar bárháma keń kólemli bolıp, óz aktuallıǵın saqlap qolaveradi.
Usınıń menen birge Ózbekstan Respublikası Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 2019 - jıldıń 19 -mart kúni 5 zárúrli ǵayratın ilgeri súrgen edi.
Birinshi ǵayrat - jaslardıń muzıka, súwretshilik, ádebiyat, teatr hám kórkem ónerdiń basqa túrlerine qızıǵıwshılıqların asırıwǵa, uqıpın júzege shıǵarıwǵa xızmet etedi.
Ekinshi ǵayrat - jaslardı fizikalıq shınıqtırıw, sport salasında qábiletin kórinetuǵın etiwleri ushın zárúr sharayatlar jaratılıwma jóneltirilgen.
Úshinshi ǵayrat - xalıq hám jaslar ortasında kompiyuter texnologiyaları hám internetten nátiyjeli paydalanıwdı shólkemlestiriwge qaratılǵan.
Tórtinshi ǵayrat - jaslar ruwxıylıqın kóteriw, olar ortasında kıtapxanlıqtı keń targ'ib qılıw boyınsha sistemalı islerdi shólkemlestiriwge jóneltirilgen.
Besinshi ǵayrat - hayal-qızlardı jumıs menen támiyinlew máselelerin názerde tutadı.
Analardıńlar teta-poya ete baslaǵan gódeklerin suyub-erkelew esesinde dene shınıqtırıw (sport ) menen shuǵıllanıwǵa, súwret sızıwǵa, kórkem ónerge oshno etiwge, uydagi mayda -shuyde jumıslarǵa qol salıwǵa uyretedi. Házirgi dáwir gódekleri mobil telefonı, yaǵnıy, informacion-kommunikaciya texnologiyalarınan kóz uzmasdan ulg'ayayotganlari da bar gáp. Bulardıń barlıǵı kishkentaylar dúnyaǵa kóz qarasın soǵan muwapıq qáliplestirip atır, pikirlewge úyretip atır. Nátiyjede kámalǵa yetayotgan ul-qızlar turmısda múnásip ornın tabıwınan umidvormiz.
Prezidentimiz aytqanları sıyaqlı : Biz Abdulla Avloniyning “Tárbiya biz ushın - yamasa turmıs yamasa mamot, yamasa najot - yamasa apat, yamasa saodat - yamasa páleket máselesidir” degen sózlerin kóp bara eske alamız. Biraq oǵan itibar qılıw ol yoqda tursın, kóbinese bul shaqırıqtıń mánisi hám áhmiyetin túsintirip de bere almaymız. Basqasha aytqanda, bul sistemanıń sapası búgingi hám ertangi turmısımızdıń dárejesin belgilewi kerek. Buǵan baylanıslı milliy tálim-tárbiya sistemasın qáliplestiriwde bir faktor bar, onı ámelge asıriw ushın tek qálew, aqsha, waqtıniń ózi jetkilikli emes.
Shańaraqtaǵı bul tárbiya mektepte izbe-iz dawam ettiriw ushın ne qılıw kerek? Bul sorawǵa Prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev tárepinen ilgeri surilgan 5 ǵayrat ideyasınan anıq juwap tabamız. Bul ǵayratlar zamirida qanshellilik iygilikli maqsetler sáwlelengen ekenin onıń mánisin tuwrı tushunganlar tereń sezim etedi.
Al buǵan baylanıslı búgingi kunga shekem qanday jumıslar etildi hám olar biz ushın qanday múmkinshilikyatlarni payda etti?
Jámiyet rawajlanıwında, jurt, millet táǵdirinde ósip kiyatırǵan jetkinshektiń fizikalıq hám ruwxıy bárkámallıǵı, intellektuallıq potencialı zárúrli orın tutadı. Zero, mámleketimiz basshısı Shavkat Mirziyoyev aytıp ótkeni sıyaqlı, “Dúnya dúbeleydey ózgerip, turaqlılıq hám xalıqlardıń bekkem rawajlanıwına raxna salatuǵın túrli jańa abay hám qáwipler payda bolıp atırǵan búgingi kúnde ruwxıylıq hám bilimge, etikalıq tárbiya, jaslardıń bilim alıw, kámalǵa jetiwge umtılıwına itibar qaratıw hár qashanǵınan da zárúrlidir”.
Bes ǵayrat tiykarında etilgen jumıslar pútkil Ózbekstan boyınsha jaqsı kórsetkishlerge hám jetiskenliklerge eristi. Buǵan kóplegen processlerdi mısal etip kórsetshimiz múmkin. Usı 5 ǵayrattıń 1 jıllıǵı munasábeti menen Xalıq tálimi ministrligi tárepinen hár bir jónelis boyınsha ámelge asırılǵan jumıslar jóninde toqtalıp ótemiz.
Búgingi kúnde Respublikamızda 9942 ulıwma bilim beriw mektepleri iskerlik júrgizeip atırǵan bolsa, olarda 6 millionnan artıq oqıwshılar tálim alıp atır. Sonı atap ótiwimiz kerek, Prezidentimiz tárepinen ilgeri surilgan 5 ǵayrat respublika daǵı barlıq tálim mákemelerige shekem kirip bardı. Atap aytqanda, tálim mákemeleriniń 2, 9 million dana oqıwshıları to'garaklarga tartindi.
Atap aytqanda, jaslardıń muzıka, súwretshilik, ádebiyat, teatr hám kórkem ónerdiń basqa túrlerine qızıǵıwshılıqların asırıwǵa, uqıpın júzege shıǵarıwǵa qaratılǵan birinshi ǵayrat sheńberinde 779 563 dana oqıwshılar to'garaklarda qatnasıwıp atır. Bunnan tısqarı, mekteplerde 2108 háwesker jaslar teatr studiyaları shólkemlestirilip, 198 698 dana oqıwshılar qosıldı.
Jaslardı fizikalıq shınıqtırıw, olardıń sport salasında qábiletin kórinetuǵın etiwleri ushın zárúr sharayatlar jaratılıwma jóneltirilgen ekinshi ǵayrat sheńberinde bolsa, ulıwma bilim beriw mektepleriniń 1, 1 millionnan artıq oqıwshıları sport to'garaklariga qatnasıp atır. Sonıń menen birge, usı jónelis sheńberinde islengen túrli sport jarıslarına oqıwshılar aktiv qatnas etpekte hám barlıq tálim mákemeleri qamtıp alındı jáne bul dawam etpekte.
Sonıń menen birge, AQSHning “One-az waqıt-one basketball” kompaniyasınıń “Harlem globetrotters” komandasınıń T. E. A. M. up programması tiykarında 3 mıń oqıwshılar ushın uqıp saboqlari dúzildi.
Úshinshi ǵayrat - xalıq hám jaslar ortasında kompyuter texnologiyaları hám internetten nátiyjeli paydalanıwdı shólkemlestiriwge qaratılǵan bolıp, bul ǵayrat sheńberinde sol kunga shekem 444 607 dana oqıwshılarımız to'garaklarga tartindi.
Usınıń menen bir qatarda, mámleket-menshikli seriklik shártleri tiykarında “Intech Robotics” MCHJ hám “Innovative Service” MCHJ kompaniyaları menen “Bárkámal áwlad” respublika úlketanıwlıq hám ekologiya orayında RoboCraft robototexnika kursları hám de “Bárkámal áwlad” respublika texnikalıq dóretiwshilikot orayında Robotrek injener- konstruktor, robototexnika to'garaklari iskerligi jolǵa qóyılıp, 520 dana oqıwshı - jaslar qosıldı.
Jaslar ruwxıylıqın kóteriw, olar ortasında kıtapxanlıqtı keń targ'ib qılıw boyınsha sistemalı islerdi shólkemlestiriwge jóneltirilgen tórtinshi ǵayrat sheńberinde islengen kıtapxanlıq klubına 264 mıń oqıwshılar aǵza boldı. Qolaversa, respublikamızda islengen “Book challenge” sheńberinde 600 mińnen aslam kitaplar ulıwma bilim beriw mekteplerine sıylıq etildi.
Hayal-qızlardı jumıs menen támiyinlew máselelerin názerde tutılǵan besinshi ǵayrat sheńberinde oqıwshı -qızlardıń jámiyettegi aktivligi asırıw, ruwxıylıqın taǵı -de kóteriw, intalı qızlar safini keńeytiw, olardı qollap-quwatlaw maqsetinde jámiyetshilik tiykarında tálim mákemelerinde “Qızlarjon” klubları dúzildi hám ol jaǵdayda 377 762 dana oqıwshı -qızlar aǵza boldı. Klub jetekshileri tárepinen “Qatarlas -qatarlasga” uranı astında alıp barılıp atırǵan úgit-násiyatlaw hám túsindiriw jumıslarına bólek itibar qaratılıp, hár bir qız aldıńǵı oqıwshılar safida júriwge, oqılıwında, jámiyetlik jumıslarında aktiv bolıwǵa intilmoqda.
Bunnan tısqarı, Xalıq tálimi ministrligi tárepinen 2019 -jıl oktyabr-dekabr aylarında “5 ǵayrat mektepda” festivali shólkemlestirilip, festivalga 2, 6 mln. dana oqıwshılar qosıldı. Usı festivalda jeńimpazlıqtı qolǵa kirgizgen tálim mákemelerge sport úskeneleri, muzıka ásbap -úskeneleri tapsırildi.
Sol orında bólek tán alıw etiw kerek, Prezidentimiz tárepinen ilgeri surilgan 5 zárúrli ǵayrattı tálim mákemeleri hám oqıwshı -jaslar arasında keń targ'ib qılıwda jergilikli hákimlikler tárepinen de 45, 1 mlrd. swm qáwenderlik qarjları ajıratıldı.
Házirde besew zárúrli ǵayrat sheńberinde jurtımız ulıwma bilim beriw mekteplerinde islengen túrli to'garaklar úlgili iskerlik aparıw menen bir qatarda, óziniń nátiyjesin berip atır.
Atap aytqanda, Respublika Ruwxıylıq hám bilim orayı da tórtinshi ǵayrat - xalıq, ásirese, jaslar ruwxıylıqın kóteriw, olar ortasında kıtapxanlıqtı keń targ'ib qılıw máseleleri boyınsha juwapker shólkem retinde processda aktiv qatnasshıǵa aylanadı. Orayda tómendegi jónelislerde ámeliy jumıslar aparıw jolǵa qoyıldı :
1) tiyisli shólkemler juwapkerligi hám sherikliginde 1 ay múddette mazmun hám mánis noqatyi názerinen milliy ruhimiz, danqlı tariyxımız hám patriot babalarımızǵa múnásip bolǵan áskeriy antyodning jańa teksti boyınsha usınıs tayarlaw ;
2) Xalıq tálimi ministrligi juwapkerliginde Jaslar birlespesi menen sheriklikte dástúriy tárzde bir jılda eki márte, 1-iyun - Xalıq aralıq balalardı qorǵaw kúni hám 2-sentyabr-Bilimler kúninde mámleketimiz boylap ótkeriletuǵın “Qádirdan mektepmga kitap sıylıq etemen” uranı astında aksiya shólkemlestiriw;
3) Respublika Ruwxıylıq hám bilim orayı juwapker shólkem retinde Ózbekstan Jazıwshılar awqamı, Ózbekstan Jaslar birlespesi, Ózbekstan milliy teleradiokompaniyasi, Elektron ǵalaba xabar quralları milliy assotsiatsiyasi, Ózbekstan Milliy informaciya agentligi hám Jurnalistlar awqamı menen birgelikte, bir jılda bir martta 9 fevral - ullı ájdadimiz Alisher Navaiydıń tuwılıw kúninde daǵaza etiletuǵın “Bıyılǵı jılında o'qilishi zárúr bolǵan 100 dane kitap” dizimin tuzib shıǵıw, bul kitaplardıń jıl dawamında tele hám radioefirlarda oqıp barılıwı, el, xalıq tanıǵan oqımıslı adamlar arqalı barlıq túrdegi ǵalaba xabar quralları jáne social tarmaqlarda keń úgitin shólkemlestiriw;
4) Informaciya hám ǵalabalıq kommunikatsiyalar agentligi juwapkerliginde Jazıwshılar awqamı, Ózbekstan milliy teleradiokompaniyasi, ministrler Mákemesi janındaǵı Dinge sıyınıw jumısları boyınsha komitet hám Ózbekstan musulmanları mekememesi menen sheriklikte jáhán hám ózbek ádebiyatı, tariyxımız hám qádiriyatlarımız menen baylanıslı sara dóretpeler, sonıń menen birge, islam dini tariyxı, islam dininiń túp mazmun-mánisi hám jurtımızdan jetisip shıqqan ullı oqımıslılar haqqında gúrriń etiwshi ıqshamlastırılgan tekstlerdi baspadan shıǵarıw hám audiokitoblar tayarlawdı támiyinlew;
5) Respublika Ruwxıylıq hám bilim orayı juwapker shólkem retinde Jaslar birlespesi hám Mádeniyat ministrligi menen birgelikte jaslardı ruwxıy bárkámal etip tárbiyalaw, olardı jat ideyalar tásirinen qorǵaw hám de kıtapxanlıqqa keń qosıwǵa qaratılǵan tásirli, sistemalı, maqsetli hám mánzilli ilajlardı ámelge asırıw.
Búgingi kúnde de usı wazıypalar atqarıwı maydanınan tiyisli shólkemler menen sheriklik jolǵa qóyılıp, zárúr ilajlar belgilenip, usınıs hám usınıslar islep shıǵıldı. Alshaq hám shet awıllarda kiyim-kenshek konstruksiyalı sendvich panellerden kishi sport zallari hám jasalma qatlamlı maydanlar qurıw, ǵayratkor isbilermenlerge sport imaratları shólkemlestiriw ushın er ajıratıw zárúrligi aytıp ótildi. Bunday isbilermenlerge O'zmilliybank tárepinen “Y palawlar - keleshegimiz” programması sheńberinde jeńillikli kreditler ajıratıldı.
Mámleketimiz basshısı tárepinen jetkinshekti tárbiyalaw jumıslarına bunday anıq hám maqsetli jantasıw, sistemalı hám tártipli qatań munasábet barlıq tarawdıń wákillerin, sonıń menen birge, keń xalıq qatlamı, ásirese, jaslardı jáne de sergeklantirib, oǵan qatnaslılıq sezimi hám juwapkerligin asırıp atır. Joqarı hám de iygilikli maqsetler tárepke bir jaǵadan bas shıǵarıp, birgelikte háreket qılıw, óz-ara qollap-quwatlaw arqalı joqarı nátiyjelerge erisiw, jurt rawajlanıwına múnásip úles qosıwǵa úndep atır.
Hulosa ornında sonı takidlab ótpekshimen... Bul kórsetkishler jaysha nomerlerden ibarat maǵlıwmatlar emes, bul kórsetkishler rawajlanıw ushın, úlken mámleket ushın hárekettiń nomerler arqalı kórinisi bolıp tabıladı. Bul islohatlar bizge hár bir shańaraq óz perzentin tárbiyalaw waqtında ósip atırǵan, pikir júrgizeip atırǵan, jıldamg, intiluvchan perzenti ushın da ruham da jismonan járdem bersa, jurtızim sol perzenttiń keleshegi ushın barlıq jumıstı etiwge tayınlini kórsetedi
Shańaraq tárbiyasınıń logikalıq dawamı esaplanǵan áne sol 5 ǵayrattı tolıqqonli ámelge asırıw ushın ne qılıw kerek? Televizor, radio yamasa gazeta arqalı tek targ'ib-tashviq qılıw menen ámelde kutilgan nátiyjege erisip bolmaydı. El basshısımizning “Perzentlerimizdi ózimiz asramasak, ózimiz avaylamasak, ózimiz tárbiyalamasak, birov shetten kelip bul jumıstı biz ushın atqarıp bermeydi. Usınıń sebepinen hár bir ofitser tásirli forma hám usıllardan paydalanıp, aljasqan jaslardı tuwrı jolǵa qaytarıwdı áskeriy xızmet sıyaqlı óziniń muhum minneti dep biliwi kerek” degen sózleri biz ushın bir uran bo'lmog'i kerek.
Sol watanda jasawshı hár qanday shaxs óz perzentine, jaqınlarına, máhelle hám hátte biygana bala tárbiyasına da bıyparq bolmawi dárkar. Bir insannan pútkil bir jámiyet payda boladı. Eger biz bir ǵana ósip atırǵan jetkinshektiń keleshegi ushın, turmısı ushın qolımızdan kelgen járdemdi ayamasak, biz pútkil bir jámiyetke járdem bergen bólemiz. Ǵayrat tek keń quloch yoyaversin, degen purma'no hikmet biykarǵa aytılmaǵan. Y urtboshimizning jaslar keleshegine qaratılǵan 5 ǵayratı tap abad perzentlerimizga qanat baxsh etaveradi.