Tema: Individual shaxstıń basqıshlı ózgeshelikleri reje: Kirisiw

Temperament
Jeke ayırmashılıqlardıń tábiyiy shárti nerv sistemasınıń qásiyetleri hám birinshi náwbette temperament bolıp tabıladı. Lotin tilinen awdarma etilgen bul termindiń ózi " elementler qospası" degen mánisti ańlatadı. Haqıyqattan da, temperament insaniy pazıyletler kompleksi bolıp tabıladı. Olardıń túrli kombinatsiyası adamlardıń hár qıylı intellektual aktivligin keltirip shıǵaradı, bul temperamentniń tórtew tiykarǵı túrinde kórinetuǵın boladı.
Gippokratga kóre temperament túrleri
Hár túrlı temperament túrlerin birinshi ret áyyemgi grek shıpakeri hám oyshılı Gippokrat suwretlab bergen. Ol adamlardıń minez-qulqlarındaǵı parq olardıń denesinde húkimranlıq etetuǵın suyıqlıq menen baylanıslı dep esaplaǵan.
Sangva - qan insanǵa kúsh, aktivlik, maqsetke erisiwde qatańlıq, jawıngerdiń kishi piyillik hám pazıyletlerin beredi.
Qaqırıq (silekey) ózin biymálellik, aste hám teń salmaqlılıqta kórinetuǵın etedi.
Holi (ashıw ) adamdı jıldam, hátte alaǵada, tez-tez keyip ózgeriwine beyim hám obsesyon dárejesine shekem ashıqko'ngil etedi.
Melan erkin (qara ashıw ) qapalıq, tushkunlik hám ǵayratsızlıq keyipin keltirip shıǵaradı ; Bul suyıqlıq ústin bolǵan adamlar qapa yutqazuvshilar bolıp tabıladı.
Áyyemgi grek alımı tárepinen suwretlengen temperament túrleri (sanguine, flegmatik, melanxolik hám xolerik) ele da eń ataqlı bolıp qalıp atır, eger, álbette, olardıń qásiyetlerine ońlawlar kiritilgen. hám endi hesh kim temperament qásiyetlerin dene degi suyıqlıq menen kómekshi feyilydi.
Zamanagóy psixologiyada temperament
Haqıyqattan da, temperament psixikaniń dinamikalıq xarakteristikası bolıp, onıń túrleriniń parqı eki tiykarǵı asabiy processtiń jıldamlıǵı hám kúshi menen baylanıslı - qozǵalıw hám inhibisyon. Bul baylanıstı orıs fiziologı I. P. Pavlov jańalıq ashqan hám xarakteristikalaǵan. Ol ayriqsha temperament klassifikaciyaın usınıs etdi, bul tiykarlanıp Gippokratnikiga tuwrı keledi.
Sangvinik adam asabiy processlerdiń joqarı tezligi hám kúshliligi, sonıń menen birge, qozǵalıw hám inhibisyon teń salmaqlılıqı menen ajralıp turadı. Bul sanguine adamlardı aktiv etedi, lekin shawqımsız. Olar júdá jaqtı hám kúshli sezim-sezimlerge iye joqarı jumıs qábiletine hám turaqlı keyipke iye. Olar ashıqko'ngil, biraq dos tańlawda qıyqım hám pragmatik. Sebebi olar ushın hámme zattan ústin bolıp tabıladı.
Qozǵalıw hám inhibisyon kúshine iye flegmatik adam inhibisyon ústinligi, yaǵnıy inertsiya menen asabiy processlerdiń tómen tezligi menen xarakterlenedi. Bul, sózdiń tuwrı mánisinde, tormoz túri. Flegmatik adamlar ózgeriwshen iskerlikti unamaydılar, olar sezimsiz hám bıyparq. Bular aste sanalı, biraq gejir jumısshılar.
Xoleriklar asabiy processlerdiń joqarı tezligi hám kúshi menen ajralıp turadı, lekin olardıń hádden tıs jıldamlıǵı hám biyqararlıǵı. Bular ózgeriwshen keyipke iye bolǵan júdá aktiv adamlar, olardıń kóp dosları bar, lekin olardıń ózleri ózgeriwshen hám uzaq waqıt dawamında bir zattı ete almaydı.
Melanxoliklar qozǵalıw hám inhibisyon processleriniń zaifligi menen ajralıp turadı, sol sebepli olardıń keyipi ózgermeydi hám olar mudami tushkunlik jaǵdayında bolǵanǵa uqsaydı.