Tema: Isbilermenlik xızmeti, onın’ tiykarg’ı belgileri ha’m wazıypaları

O’zbekstanda isbilermenliktin’ rawajlanıwının’ a’detke aylanıwı
Málim sebeplerge kóre búgingi kúnde ayırım kisiler isbilermenge aylansa, basqaları jekke tártiptegi miynet shártnamasın dúziwde ǵárezsiz túrde ózara kelisiwler aparıw jáne onıń talapların hár tárepleme analizlew jolı menen jumısqa qabıl etilip atır. Biraq olardıń barlıǵına óz jumıslarında basshılıq qılıw ushın bilim kerek.
Atap ótiw kerek, respublikamızdın’ sońǵı on eki jıllıqtaǵı social ekonomikalıq siyasatınıń zárúrli ústin turatuǵın baǵdarlarınan biri isbilermenlik aǵımın qollap-quwatlaw hám rawajlandırıw bolıp tabıladı.
Nege? Siz ápiwayıǵana juwap beriwińizge boladı: bazar ekonomikasınıń zamanagóy sisteması iri, orta hám kishi kárxanalardı nátiyjeli muwapıqlastırıwdı talap etedi. Bul 20-ásirdiń ekinshi yarımında rawajlanǵan mámleketler ekonomikasınıń zárúrli ózgesheligi, básekige shıdamlılıǵı, talapǵa tez juwap beriw hám ilimiy-texnika rawajlanıwınıń tezleniwi menen ajralıp turatuǵın kishi kárxanalar paydasına keń kólemli strukturalıq ósiw, xızmetkerlerden tuwrı paydalanıw, aqshalardıń kem sarıplanıwı hám basqa jaǵdayǵa baylanıslı. Mısalı, AQSHta keminde 500 dana xızmetkerge iye dizimnen ótken 18,1 million kompaniyanıń 97 procenti kishi biznes subyektlari qatlamına kiredi, kárxanalardıń 90 procentinde 15 danadan kem adam isleydi. Kishi biznes jalpı ishki ónimdiń 38 payızın hám jumısshı kúshiniń 47 payızın quraydı. Kishi biznesten paydalanıw boyınsha AQSH mámleket strukturalarına kadrlar tayarlaw, marketing, sırtqı bazarlarǵa shıǵıw ha’m basqa da programmalardın’ bir qatarın ámelge asırdı. Jetpis mıńǵa jaqın kishi kárxanaǵa mámleket byudjetinen 2 mlrd dollardan artıq investiciya jańa hám islep atirǵan kárxanalardı shólkemlestiriw hám rawajlandırıwǵa 100 000 AQSH dollarınan artıq qarjı bo’lingen.Tek aqırǵı on jılda kishi kárxanalarǵa 31 mlrd kredit ushın 180 mıń mámleket kepilligi berildi. Bul jerde 1953-jılda “Kishi isbilermenlik tuwrısında”gi nızam qabıl etilgen. Sol sebepli AQSH biykarǵa aytpaydı : “Kishi biznes pútkil ekonomikanıń súyenishidir”.
Túrli mámleketlerden kelgen alım hám ekspertler kishi hám orta kárxanalar jumıssızlıqqa qarsı gúreste zárúrli áhmiyetke iye degen juwmaqqa keldiler. Ol rawajlanǵan mámleketler puqaralarının’ 70-80 payızına jumıs ha’m mámleket byudjetine tu’simlerdin’ tiykarǵı bólegin quraydı.
O’zbekstan Respublikası Statistika agentligi maǵlıwmatlarına kóre, 2022-jıl 1-iyul jaǵdayına ko’re mámleketimizde iskerlik júrgizip atırǵan subyektlar sanı (fermer ha’m diyxan xojalıqların esapqa almag’anda) 497 293 bolıp, usıdan kishi isbilermenlik subyektlari sanı (keyingi orınlarda KSS) 493 727ni, usıdan Tashkent qalasında 100 166ni quraydı. Sonlıqtan, ekonomikanıń keyingi rawajlanıwı kishi hám orta isbilermenlikti qollap-quwatlaw ushın zárúr (huqıqıy, salıq ) talaplardın’ jaratılıwına baylanıslı boladı.
Maǵlıwmat ushın, 2011-jılda qabıl etilgen " Kishi biznes hám jeke isbilermenlik jılı" mámleket programmasınıń nátiyjeli ámelge asırılıwın támiyinlew boyınsha bir qansha wazıypalar ámelge asırıldı, atap aytqanda : orınlardaǵı kishi biznes hám jeke isbilermenlik subyektleriniń nátiyjeli iskerligine tosqınlıq qılıp atırǵan yamasa
etiwi múmkin bolǵan mashqalalardi úzliksiz túrde úyrenip barıw hám óz waqtında saplastırıw is - ilajları ko'rildi.