Тема: «Сообщества. Экосистемы»

Маълумки оёқдумлилар (Collembola) йилнинг совуқ вақтларида кемирувчилар жуни остига бекинадилар. Бундай синойкия шаклини академик Е.Н.Павловский (1961) териотермофилий деб атаган

• Маълумки оёқдумлилар (Collembola) йилнинг совуқ вақтларида кемирувчилар жуни остига бекинадилар. Бундай синойкия шаклини академик Е.Н.Павловский (1961) териотермофилий деб атаган

• Jamoa bo'lib yashovchi hasharotlar:
• A – asalarilar, B, G – chumolilar va o'simlik shirasining simbioz holida munosabati.

Asalarilar honakilashtirilgan holatda asal etishtirish maqsadida odamning ho'jalik faoliyatida foydalaniladi. Yirik asalarilar oilasi tarkibida 100 000 dan ortiq individlar birgalikda hayot kechiradi. Jamoa tarkibida ko'pgina individlar ishchi asalarilardan tashkil topgan. Ishchi asalarilar naslsiz bo'lib, ular odatda in , nektar (ozuqa) yig’ish, ona asalarini va jamoani dushmanlardan himoya qilish kabi funksiyalarni bajaradi

• Asalarilar honakilashtirilgan holatda asal etishtirish maqsadida odamning ho'jalik faoliyatida foydalaniladi. Yirik asalarilar oilasi tarkibida 100 000 dan ortiq individlar birgalikda hayot kechiradi. Jamoa tarkibida ko'pgina individlar ishchi asalarilardan tashkil topgan. Ishchi asalarilar naslsiz bo'lib, ular odatda in , nektar (ozuqa) yig’ish, ona asalarini va jamoani dushmanlardan himoya qilish kabi funksiyalarni bajaradi

• Asalarilar jamoa tarkibida «raqs tilida», ya'ni tana qismlarini qimirlatish orqali o'zaro bir – biri bilan aloqaga kirishadi, ushbu usulda ular bir – biriga nektarga boy o'simliklar joylashgan joyni tushintirishi aniqlangan. Ishchi asalarilar gul nektarini yig’ib, ovqat hazm qilish tizimida kengaygan qismda o'ziga hos shira bilan aralashtiradi va asal hosil qiladi. Bitta asalari oilasida yiliga 100 kg gacha asal to'plash mumkin. Asalarilardan asal olish maqsadlarida mahsus uyalarda bo’lish usuli 1814 yilda Ukrainada P.I.Prokopovich tomonidan ishlab chiqilgan.

Hasharotlarning honakilashtirilishi.

• Honakilashtirilgan hasharotlardan yana biri – tut ipak qurti hisoblanadi. Ushbu hasharot turi hozirgi vaqtda tabiatda yovvoyi holatda uchramasligi ta'kidlangan.
• Voyaga etgan holatda oqish tusda yirik kapalakdan tashkil topgan bo'lib, qanotini yoygan holatda o'lchamlari 6 sm gacha etadi. Tut ipak qurti tut darahti barglari bilan oziqlanadi. Olimlar tomonidan tut ipak qurtining yovvoyi ajdodlari himolay tog’lari mintaqasida yashaganligi tahmin qilinadi. Tut ipak qurti kapalagi eramizgacha 3000 yil oldin Hitoyda honakilashtirilganligi tahmin qilinadi.
• Hozirgi kunda tut ipak qurti Hitoy, Yaponiya, O'rta Osiyo va Kavkaz mintaqasida keng ko'lamda boqiladi. Seleksiya yo'li bilan ipak tolasi uzunligi va rangi bilan o'zaro farqlanuvchi tut ipak qurtining o'nlab zotlari yaratilgan.