Tema: Xloroplastlarda fotosintez procesinin’ keshiwi

Jerde osetugin osimlikler jil sayin 10 kilokaloriyaga iye bolgan jaktilik nurin assimilyatsiya produktlarin islep shigiuga jumsaydi. Xarbir sm maydanga iye bolgan jer ustine jil sayin 100 kkal kuyash energiyasi nuri tusip, soning 0,03 kkal energiyasi osimlikler tarepinen assimilyatsiya protsesine jumsaladi.

• Jerde osetugin osimlikler jil sayin 10 kilokaloriyaga iye bolgan jaktilik nurin assimilyatsiya produktlarin islep shigiuga jumsaydi. Xarbir sm maydanga iye bolgan jer ustine jil sayin 100 kkal kuyash energiyasi nuri tusip, soning 0,03 kkal energiyasi osimlikler tarepinen assimilyatsiya protsesine jumsaladi.
• Jerdegi tirishilik ushin eng ulken energetikalik axmiyetke iye bolgan, osimliklerdegi fotosintez dep atalatugin bul protsess 18-asirding ekinshi yariminan baslap kop gana ilimpazlarding dikkatin ozine audarip keldi. Sogan baylanisli mektep okiushilari fotosintez tusinigine iye boliu ushin botanika okiulik kitabina bolek tema bolip kirgizilgen.

Tau shinglarinda taslarding 6stinde ulken tereklkrding osiui ayemgi zamannan beri adamlardi tanglandirip kelmekte. Ayirim ilimpazlar S. Geyls, I .N`yuton xam M. Lomonosovlar. Osimlikler ozlerine aziklik tayarlauding kop bolegin xauadan aladi degen pikirdi aytip, osimliklerding xauadan aziklaniui degen ideyaning kaliplesiuine tiykar saldi.

Tau shinglarinda taslarding 6stinde ulken tereklkrding osiui ayemgi zamannan beri adamlardi tanglandirip kelmekte. Ayirim ilimpazlar S. Geyls, I .N`yuton xam M. Lomonosovlar. Osimlikler ozlerine aziklik tayarlauding kop bolegin xauadan aladi degen pikirdi aytip, osimliklerding xauadan aziklaniui degen ideyaning kaliplesiuine tiykar saldi.

Fotosintez boyinsha daslepki tajitiybe angliya ximigi Djozef Pristli tarepinen 1774-jili koyildi. Ol xaua kirmeytugin shiyshe kalpakting ishine tishkandi jiberip natiyjesin baklagan. Tishkan 5 saattan keyin olgenin korgen. Baska shiyshe kalpakka tishkan menen birge nazbay guldi koyganda tishkannin olmey kalganin baklagan . Bul tajriybenin juumaginan ol xayuan ozinin dem aliui menen xauani pataslap, tirishilik ushin jaramsiz etedi, al osimlik bolsa ozinin dem aliui menen xauani jaksilaydi degen tusinikke iye boldi. 1776- jili Shved ximigi K.V.Sheele Pristli din tajriybesin kaytadan koyip korgende, osimlikte xauani xayuanatga usap pataslap tishgannin azanga shekem olip kalganin koredi. Bul tajriybe uksas bolsada olardin juumaginin xar turli bolip tamamlanganliginin sebebin 1779 jili Gollandya ilimpazi Ingenxauz tusindirip berdi.

• Fotosintez boyinsha daslepki tajitiybe angliya ximigi Djozef Pristli tarepinen 1774-jili koyildi. Ol xaua kirmeytugin shiyshe kalpakting ishine tishkandi jiberip natiyjesin baklagan. Tishkan 5 saattan keyin olgenin korgen. Baska shiyshe kalpakka tishkan menen birge nazbay guldi koyganda tishkannin olmey kalganin baklagan . Bul tajriybenin juumaginan ol xayuan ozinin dem aliui menen xauani pataslap, tirishilik ushin jaramsiz etedi, al osimlik bolsa ozinin dem aliui menen xauani jaksilaydi degen tusinikke iye boldi. 1776- jili Shved ximigi K.V.Sheele Pristli din tajriybesin kaytadan koyip korgende, osimlikte xauani xayuanatga usap pataslap tishgannin azanga shekem olip kalganin koredi. Bul tajriybe uksas bolsada olardin juumaginin xar turli bolip tamamlanganliginin sebebin 1779 jili Gollandya ilimpazi Ingenxauz tusindirip berdi.