Термиз давлат университети намазов гафур шокулович

Сурхондарё вилоятида ЯҲМга бошқа макроиқтисодий кўрсаткичлар 21 таъсирининг тақсимланган лагли моделлари

ЯҲМга таъсир этувчи макроиқтисодий кўрсаткичлар	Шартли белгилар	Лаг модели
Саноат маҳсулоти	У, - ялпи ҳудудий маҳсулот Хсм - саноат маҳсулоти хажми	У, =71,85 + 1,27Х,- 0,07Х,.1 + 0,25Х,.3 + 2,25Х,.3
Асосий капиталга инвестициялар	У, - ялпи ҳудудий маҳсулот Хак - асосий капиталга инвестициялар	У, =833,33 + 0,44Х, - 0,67Х,.1 + 0,16Х,.3 + 2,92Х,.3
Қурилиш ишлари	У, - ялпи ҳудудий маҳсулот Хқи - қурилиш. ишлари	У, =1728,88 + 0,95Х,- 0,27Х,.1 + 0,58Х,.3+3,49Х,.3
Чакана савдо товар айланмаси	У, - ялпи ҳудудий маҳсулот Хчс -чакана савдо товар айланмаси	У, =-42,79 + 5,67Х, - 0,95Х.1 - 3,69Х,.2 - 2,55Х.3
Қишлоқ хўжалиги маҳсулоти	У, - ялпи ҳудудий маҳсулот Хқх қшилох хўжалиги маҳсулоти.	У, =480,26 + 0,92Х, - 0,36Х,.1 + 0,04Х,.3 - 0,06Х,.3

20. 
    Манба: муаллиф ишланмаси.
    
21. 
    Манба: муаллиф ишланмаси.
    

Шундай қилиб, Хсм тақсимланган лаг модели қуйидаги кўринишга эга бўлди:
у^ = 71,85 + 1,27 ■ х^ + (—0,07) ■ х^_^ + 0,25 ■ х^-2 + 2,25 ■ х^-з + е^ (8)
Модел фишернинг Ғ-мезони орқали текширилди ва адекватлиги асосланди.
Модель жорий даврда қисқа муддатли мультипликатор 1,27 га тенг эканлигини, яъни ялпи ички маҳсулотнинг 1 вақтида 1,27 млрд. сўмга, бир давр ортганда эса (1 + 1) - 1,27 + (-0,07) = 1,20 млрд. сўмга камайганлигини, икки давр ортганда (1 + 2) - 1,20 + 0,25 = 1,45 млрд. сўмга ошганлигини кўрсатди. Узоқ муддатли мультипликаторнинг эса (1+3) = 1,27 + (-0,07) + 0,25 + 2,25=3,70 млрд. сўмга ошганлигини кўриш мумкин. Бундан кўринадики, саноат маҳсулоти ҳажми 1 млрд. сўмга ошганда, 3 йилдан кейин ўртача ҳисобда ЯҲМ ҳажми 3,70 млрд. сўмга ошади.
Ялпи ҳудудий маҳсулот ҳажмига макроиқтисодий кўрсаткичлар таъсирини прогноз қийматларини ишлаб чиқиш учун иккинчи даражали полином моделларидан ҳам фойдаланилди. Ушбу моделларни адекватлиги Ғ-фишер мезони бўйича асосланди (9-жадвал).

3. 
   жадвал