Termiz davlat universiteti professor A. N. Ro’ziev

Joyni samolyotdan turib suratga olish
(aerofotos'yomka)
Topografik karta tuzishda terrritoriya asosan IL -12, LI-12,AN—2, PO-2,IL-14
samolyotlarida suratga olinadi. Topografik karta tuzish uchun joyni surati asosan
fokus oraligi 200, 100, 70 va 55 mm aerofotoapparat bilan olinadi. Aerofotos'yomka
paytida aerofotoapparatning optik uki, surati olinayotgan joyga nisbatan
perrperndikulyar xolatda bulsa, anikrogi uning verrtikalga nisbatan ogish burchagi
3°-dan oshmasa -planli aerofotos'yomka deryiladi. Planli aerofotos'yomkada
joyning planli aerosuratlari xosil buladi. Agar joyning surati aerofotoapparat optik
ukini verrtikal xolatdan ogdirib, ya'ni ogish burchagi 3°-dan ortik kilib olingan bulsa,
u perrersperktiv aerofotos'yomka deryiladi. Olingan aerosuratlar esa perrersperktiv
aerosuratlar buladi. Topografik karta tuzishda asosan planli aeros'yomka
materriallaridan foydalaniladi. Marshrut va maydonni suratga olish. Marshrut
buylab olingan aerosuratlar bir-birini buyiga 60% ni koplashi kerrak. Maydonni
aerofotos'yomka kilinganda olingan aerofotosuratlar bir-birini buyiga 60% koplashi
bilan birga eniga xam bir-birini 30-40% koplashi kerrak. Topografik karta tuzishda
aerofotos'yomkaga kuyidagi talablar kuyiladi: 1.   Joy surati tushirilgan
aeronergativlar  ravshan  va  anik  bulishi;  2.    Aerofotoapparatlarning  optik  uki
mumkin kadar perrperndikulyar bulishi yoki optik ukning ogish burchagi 3°-dan
ortmasligi; 3.  Aerofotosuratlar bir xil balandlikdan olinishi; 4.  Aerofotosuratlar bir-
birini buyiga 60% dundalangiga 30-40% koplashi; 5.  Marshrutlar tugri chizikli
bulishi kerrak; Bu talablarning bajarilishini osonlashtirish uchun joy suratini oladigan
samolyotga aeronavigatsiya asboblari urnatiladi. Bu asboblar samolyotning bir-xil
balandlikda va tugri chiziklar buylab uchishga yordam berradi.

---

124