bosqichli rivojlanishidir.
3.
Psixogenetik yondashuv na biologiya va na muhit ahamiyatini inkor
etmaydi, balki psixik jarayonlarning rivojlanishini birinchi o ‘ringa qo‘yadi. Bu
yondashuvda psixodinamik, kognitiv va personologik nazariyalar amal qiladi.
Psixodinamik yo‘nalish (E.Erikson). Bunda shaxs xulqi emotsiya, ishtiyoq
va boshqa psixikaning ratsional bo‘lmagan komponentlari orqali tushuntiriladi.
Kognitiv nazariya vakillari (J.Piaje, D .K elli va boshqalar) shaxs
psixikasining intellektual - bilish doirasi xususiyatlariga suyanadilar.
Personologik yo‘na!ish vakillari esa shaxs rivojlanishiga yaxlit holda
qaraydilar (E.Shpranger, A.M aslau va b .). Bu borada B.G .A nanev,
K .A .A bulxanova, A .N L eon tev, A .V .P etrovskiy, V .V .M yasishev,
K.K.Platonov, D .N .U znadze, D.I.Feldshteyn ishlari e’tiborlidir.
B.G.Ananev shaxsga 4 tom on birligi nuqtai nazardan qaraydi: 1) insonga
biologik tur sifatida; 2) individ sifatida ontogenez va insonning hayot yo‘li;
3) insonga shaxs sifatida; 4) insonga insoniyatning bir qismi sifatida
K.A.Abulxanova shaxsni hayot yo‘li subyekti va faoliyat subyekti sifatida
tasawur qiladi. Uning rivojlanishi asosida faollik
(tashabbus, m a'suliyat),
tashkiliy vaqtga nisbatan qobiliyat, ijtimoiy tafakkur
kabi sifatlar yotishini
ta’kidlaydi.
A.N.Leontev va A.V.Petrovskiylar bu yondashuvga binoan har qanday
psixik hodisalarni tushuntirishda, shaxs ichki sharoitlaming bir butun tizimi
sifatida gavdalanadi, deb hisoblaydilar. Binobarin, uning vositasida barcha
tashqi ta’sirlar aks etadi va bu esa shaxsda umumiylik hamda turg‘unlikning
har ?dl komponentlari o ‘lchovlarini farqlash imkonini yaratadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
