» |
rasm. Dastur matnini kiritish darchasi
rasm. 3 o‘lchovli grafikni hosil qilish
Natijada quyidagi 3 o‘lchovli grafik hosil bo‘ladi.
5
n
-6
40
Л . # '•
** A'i /
, A "i *
о о
Graviklarni sichqoncha yordamida harakatlantirish.
Figuralami sichqoncha yordamida har xil burchaklarda xarakatlantirish mumkin. Buning uchun Matlab dasturining logotip membranasidan foydalanamiz. Ishchi maydonga membrane buyrug‘ini kiritamiz. Natijada quyidagi darcha hosil bo‘ladi.
Fte V*** |iuf»f Tools Window
;D«BSiU/^ #Э*
4'*: ?> л, *, %■ i? & v и p
7.28-rasm. Matlab tiziming logotipining membranasi
Grafikni harakatga keltirish uchun uskunalar panelidan belgini aktivlashtirish kerak bo'ladi. Belgi aktivlashgandan so‘ng sichqonchaning chap tugmasini bosib turgan holda kerakli tomonga aylantirish mumkin bo‘ladi.
Matlab tizimining qulay tomoni bu amallami bajarish uchun qo‘shimcha dasturlami tuzishni talab qilmaydi.
7.29-rasm. 3 o‘lchovli grafikani sichqoncha yordamida aylantirish
3D grafik kameralar bilan ishlatish. 3 o‘lchovli grafikani hosil qilishda bir qancha qulayliklar mavjud. Bu qulayliklardan foydalanish uchun 3D grafik kameralardan foydalaniladi. Buning uchun quyidagi buyruqlami kiritamiz:
>> Z=peaks(40);
» mesh(Z);
»
Natijada quyidagi 3 o‘lchovli grafik hosil bo‘ladi (7.31-rasm). Birinchi buyrug‘ sirt ustida massivning nuqtalarini hosil qiladi. Ikkinchi buyruq yaratilgan nuqtalar ustida sirtni hosil qiladi. Shunday qilib rangli ko‘rinishdagi sirt paydo bo‘ladi.
НИ
at
7.30-rasm. 3D kamera uskunalar paneli
7.31-rasm. 3D oMchovli grafikni yaratish
3D kamera uskunalar panelidagi elementlar ko‘p bo‘lgani bilan ulami ishlatish qulay hisoblanadi.
Matlab dasturida obyektlarni chop etish. “File” tavsiyanomasidagi “Print” buyrug‘i yordamida Matlab tizimida chizilgan grafiklar chop qilinadi. “Print” tavsiyanomasi muloqot darchasini chaqiradi. Bu darcha bosmaga chiqarishning odatdagidek har xil variantlarini tanlash imkonini beradi. “Print” buyrug‘i M-fayllami bosmaga chiqarishni nazorat qilishni ta’minlaydi. Natija printerga jo‘natilishi mumkin yoki berilgan faylda saqlanishi mumkin.
M-fayllar. Matlab tili kodlarini o‘z ichigi olgan fayllar M- fayllar deb ataladi. M-fayllami yaratishda matn tahrirlovchilaridan foydalaniladi. M-fayllaming ikkita turi mavjud:
Ssenariylar;
Funksiyalar.
Ssenariylar kiruvchi va chiquvchi argument!arga ega emas, ular ko‘p marta bajarilishi kerak bo‘lgan qadamlar ketma-ketligini avtomatlashtirish uchun qo’llaniladi.
Funksiyalar kiruvchi va chiquvchi argumentlarga ega. Matlab tili (funksiyalar kutubxonasi, amaliy dasturlar paketi) imkoniyatlarini kengaytirish uchun qo‘llaniladi.
Matlab tizimi operatorlari. Matlab tizimining operatorlari uchta kategoriyaga bo'linadi:
arifmetik operatorlar - hisoblashlami bajaradi va arifmetik ifodalarni tuzish imkonini beradi;
munosabat operatorlari - sonli operandlami solishtirish imkonini beradi;
mantiqiy operatorlar - mantiqiy ifodalarni tuzish imkonini beradi.
Matlab tizimining arifmetik operatorlari bir xil o‘lchovli massivlar bilan ishlaydi. Vektorlar va to‘g‘ri to'rtburchakli massivlar uchun ikkala operand ham bir xil o'lchovga ega bo‘lishi kerak (skalyarlar bundan mutsasno).
Munosabat operatorlari: < > < = >=.
Munosabat operatorlari teng o'lchovli ikkita massivni elementlari bo'yicha solishtirishni bajaradi.
Oqimlarni boshqarish. Matlab oqimlami boshqarish
tarkiblarining 5 ta ko'rinishini o‘z ichiga oladi:
if operatori - agar ifoda rost qiymat qabul qilsa, mantiqiy ifodani hisoblaydi va operatorlar guruhini bajaradi.
switch operatori - ifoda yoki o‘zgaruvchilar qiymatida operatorlar guruhini bajaradi.
for takrorlanishi - operatorlar guruhini oldindan qayd qilingan son marta takrorlaydi.
while takrorlanishi - mantiqiy shart bajarilganga qadar operatorlar guruhini ma’lum son marta takrorlaydi.
break operatori - for yoki while takrorlanishidan chiqib ketishni ta’minlaydi.
Simulinkda dasturlash xususiyatlari. Simulink kutubxonasi bo‘limlari ro‘yxati daraxt ko‘rinishida tasvirlanib u bilan ishlayotganda sichqonchaning chap va o‘ng klavishlari qo‘llaniladi. Kutubxonaning mos bo‘limi tanlanayotganda uning o‘ng oynasida kutubxona malumoti darchasi paydo bo‘ladi.
7.32-rasm. Kutubxona bo‘limlarining bloklarini terish oynasi
Simulink kutubxonasi quyidagi bo‘limlami o‘z ichiga oladi:
Continuous - chiziqli bloklar.
Discrete - diskret bloklar.
Functions & Tables — funksiyalar va jadvallar bloki.
Math - matematik amallar bloki.
Nonlinear - nochiziqli blokalr.
Signals & Systems - signallar va tizimlar.
Sinks - ro‘yxatga oluvchi qurilmalar.
Sources — signallar va tasirlar manbalari.
Subsystems - kichik sistemalar bloki.
Oyna bilan ishlashda menyuda yig‘ilgan komandalardan foydalaniladi. Kutubxona menyusi quyidagi punktlami o‘z ichiga oladi:
“File” (Fayl) — Kutubxona fayllari bilan ishlash.
“Edit” (Tahrirlash) — Bloklar qo'shish va ularni qidirish.
View (Ko‘rinish) — Interfeys elementlarini ko‘rsatgichini boshqarish.
Help (MaTumot) — Kutubxona ma’lumotlarini oynaga chiqarish.
MATLAB bloklari kutubxonasi. U kompyuter elementi bilan boshqariluvchi muhit bo‘lib, raqamli boshqaruv tizimi, elementlari va uskunalarida sodir boTuvchi jarayonlami diagrammalar blokini kompyuter ekraniga o'matish va ularni manipulyatsiyalash bilan modellashtirish imkonini beradi.
Blocksets dasturi Simulink dasturiga qo'shimcha boTib, raqamli boshqaruv tizimi, elementlari va uskunalari ma’lumotlari bilan ta’minlab beruvchi maxsus ilovalar kutubxonasi blokidir. Real - Time - Workshop dasturi turli tizimlar, elementlar va uskunalar uchun S kod bilan diagrammalar blokini ishlab chiquvchi va real vaqtda ularni ishga tushiruvchi dasturdir.
Look-Up Table bir oTchovli tablitsa bloki.
Vazifasi:
Bir o‘zgaruvchining funksiyasini tablitsa ko‘rinishini beradi.
Parametrlar:
1. Vector of input values - Kirish signalling miqdorini vektori.
Masalan, u diskret miqdorlar ko‘rinishida - (misol, [1 2 7 9]), yoki uzluksiz diopazon ko‘rinishida beriladi. (misol, [0:10]).
2. Vektor elementlari yoki o‘zgarish diapazoni ifoda ko‘rinishida berilishi mumkin.
Masalan, [tan(5) sin(3)].
Vector of output values - kirish vektorining qiymatiga mos chiqish vektorining qiymati.
7.33-rasmda Look-Up Table blokidan foydalanishga misol keltirilgan.
Misol [-5:5] - kirish vektorining miqdorlari vektori, tanh([- 5:5]) esa chiqish vektorini miqdorlari.
Look-Up Table (2D) ikki oTchovli jadval bloki
Do'stlaringiz bilan baham: |
