Texnologiyalari

123 45 6 7 89

Vektor va matrisadan arifmetik amallami bajarish uchun foydalanish mumkin. Masalan:

»M= [2+27(3+4) exp(5) sqrt(10)]:

» M =2.2857 147.4132 3.1623

Vektor va matrisaning elementlaridan alohida foydalanish M(l) va K(i, j) ifodalardan foydalaniladi. Masalan, ulami quyidagicha e’lon qilish mumkin:

» К (2. 2) arts= 5

Natija 5 ga teng bo‘ladi. K(ij) ga yangi qiymatni o‘zlashtirish uchun, K(ij)=x ifodan foydalaniladi. Masalan, K(ij) ga 10 sonini o‘zlashtirish uchun quyidagi ifodadan foydalanamiz:

»K(2. 2) = 10

Matlab dasturi sehrli matrisani hosil qilish imkonini beradi. Bunda n*n matrisa hosil bo'ladi, uning ustunlari va qatorlari soni, hamda dioganali bo‘yicha elementlar soni bir xil songa teng bo‘ladi. Sehrli matrisa quyidagicha o‘zlashtiriladi (matrisaning elementlari 4*4 ya’ni, 4 ustun, 4 qator):

>> M=magic(4)

M =

16	2	3	13
5	11	10	8
9	7	6	12
4	14	15	1

» sum(M) ans=





34 34 34 34 » sum(M’) ans=

34 34 34 34 » sum(diag(M)) ans=34

» M(1.2)+M(2.2)+M(3.2)+M(4.2) ans= 34

Matrisalar bilan ishlash jarayonida matrisaning alohida ustun va qatorlarini o'chirish zaruriyati paydo bo‘ladi. Buning uchun oldin matrisani e’lon qilamiz:

» M=[l 2 3; 4 5 6; 7 8 9]

M =

AXBOROT 1

TEXNOLOGIYALARI 1

AXBOROT 3

TEXNOLOGIYALARI 3

i 92

]попои 98

xram l : 98

□□□□□□□□□с 98

□опппппппп 98

I . J I 105

a 202

AXBOROT 319

TEXNOLOGIYALARI 319

Matrisaning 2 ustunini o‘chirish kerak bo‘lsin. Buning uchun belgisidan foydalaniladi. M(:.2)=[]

1 3 4 6 7 9

Matrisalarni ko‘paytirish. Ikkita matrisani ko‘paytirish uchun belgisidan foydalaniladi. Masalan, A va В matrisani ko‘paytirish kerak bo‘lsin. Buning uchun quyidagilami amalga oshiramiz:

A=
16	3	2	13
5	10	11	8
9	6	7	12
4	15	14	1
В =
16	4	7	3
5	-7	2	9
0	8	23	65
-7	4	17	9

Ko‘paytirish uchun C=A*B amalga oshiramiz. Natijada quyidagi natija hosil bo‘ladi.

C=

180	111	385	322
74	70	444	892
90	98	440	644
132	27	397	1066

Matlab dasturida grafika bilan ishlash. Matlab sirtlar, chiziqlar va boshqa grafik obyektlarni o‘zlashtirish va yaratish imkonini beruvchi yuqori darajadagi fimksiyalar majmuasini taqdim qiladi.

Grafikni chizish uchun plot ifodasidan foydalaniladi. Misol sifatida sin funksiyaning grafigini chizishni olamiz. t argument bo‘yicha 0 dan 2л gacha oraliqda 0.03 qadam o‘zgarib borishini hisoblash grafigini hosil qilamiz. Grafikni tasvirlash uchun quyidagi ifodani yozamiz:

	®l S	jautii
Fie EJl Detuc Sesklop Vbincow -eb		'll
» t = 3:pi/10C:2'pi:
» y = i-):
» pLct(t, 7)		1

7.22-rasm. Dastur matni





Operatorlar ketma - ket kiritilgandan so‘ng “Enter” tugmasi bosiladi. Natija grafik alohida darchada (figure 1) paydo bo‘ladi va quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi.

Masalalami yechish davomida shunday jarayonlar bo‘ladiki, unda bitta darchaga bir nechta funksiyalaming grafiklami joylashtirish kerak bo‘ladi. Bunda sin(x), cos(x) va sin(x)/x funksiyalami grafigini chizishi ko‘rib chiqamiz. O'zgaruvchilami y(x) ko‘rinishida beramiz:
Figure 1




»yl=sin(x): y2=cos(x): y3=sin(x)/x;

»plot(x, yl, x, y2, x, y3)

Natijada quyidagi darcha paydo bo‘ladi.

file fccw . ew insert Testa Help

■ D » й a 4 A /' / 1^0



7.24-rasm. 3 ta funksiyaning grafigini chizish




Iqtisodiyot sohasiga tegishli masalalami yechishda ustun ko‘rinishidagi diagrammalardan foydalanish zaruriyati paydo bo‘ladi. Bunda M vektoming har bir elementi ustunlar ko‘rinishida tasvirlanadi. Ustunlar uzunligi elementlaming qiymatiga teng bo‘ladi. Ustunlar nomerlanadi va eng qiymatlardan kelib ehiqqan holda masshtablanadi. Bu turdagi graflkni hosil qilish uchun bar (M) operatoridan foydalaniladi va hosil bo‘lgan grafikni “Tools” boTimidan o‘zgartirish imkoniyati mavjud bo‘ladi.

45
15


€«Ts$№*Ajg; •

С«и***В»** »


0/Ы Sc«rw UT<

Par - bmm


H r • ■»


MtWfc •


3 4 >3 s


3




4

3.5

25. 
    rasm. Ustun ko‘rinishidagi diagrammali grafikni hosil qilish
    

Matlab dasturida 3 o‘lchovli gravikni hosil qilish. Dasturda masalani yechish, ya’ni sitrlami tasvirlashda 3 o‘lchovli grafiklami hosil qilishga to‘g‘ri keladi. Buning uchun quyidagi buyrug‘lami kiritish kerak bo‘ladi:

dtJCiJflf
Готт«па tSAedev

Fte View it

□

л: •«:


loot, Щя&w H-ч


am ч [*^IV

e^Cfti Jr

Л ^{4 4}


Zoo* Ци»

Г

* M >v* ^«мл


э о

И Нз jfi


шшз



File Edit pebug .jesttcc Whdcw Help n

» t = C:pi/10:2~pi:

» [X_f7,Z] = cylinder(4*cos(ti);

» subploti2,2,1|

» nesli(X)

» subploti2,2,2; ; les.hY)

» subploti2,2,3;; nesaiZ]

» 3Ubploti2,2,4;; nes:iiX,7,Zi