Texnologiyasi

Tuproqning namlanish chuqurligi, sm
16
-jadval
Tuproq turi
Sizot suvlarining 
joylanish 
chuqurligi, m.
G‘o ‘zanin g rivojlanish davrlari
Gullaguticha
Gullash va 
meva tugish 
davrida
Yetilish
davrida
B o ‘z tuproq
3
50-70
100-120
70
0 ‘tloq
2-3
50-70
30-100
70
0 ‘tloq
1-2
40-50
70-80
70
0 ‘tloq
1
40-50
40-50
40
G ‘o ‘zani sug‘orish davrida suv m iqdorini belgilash uchu n tu p ­
roqning nam sig‘im i hisobga olinadi.
Tuproqning 1 m lik qatlamida ushlanib qoladigan maksimal suv 
miqdoriga dala nam sig‘imi deyiladi va u foiz bilan o'lchanadi.
Tuproqning dala nam sig‘imi tuproq iqlim sharoitiga va sizot suvlari 
chuqurligiga qarab turlicha b o ‘ladi (jadval)
17-jadval
Tuproqning dala nam sig‘imi (N.F.Bespalov)
Tuproqning 
qatlami, sm
Sizot suvining chuqurligi, m
1,6
2
2,5
3
0 - 5 0
23,112
22,74
21,90
21,15
0 - 7 5
24.95
24,37
23,03
21,65
0 - 1 0 0
26,56
26,04
24,50
22,36
0 - 1 5 0
27,66
27,66
26,20
23,37
S izo t suv c h u q u r jo y lash g an b o ‘z tu p ro q la rd a n a m sig‘im i 
g‘o ‘zaning gullash davrigacha 75-70%, gullash-meva tugish davrida 
70%, k o ‘saklarning yetilishida 65-60% dan, o ‘rta c h a yoki kam 
sho‘rlangan o ‘tloq-bo‘z va o ‘tloq-tuproqlarda g‘o ‘zaning yuqorida keltiril- 
gan davrlarida 75-70% va 65-60%, sho‘rlanm agan o ‘tloq-tuproqlarda 
esa 70% va 65-60% dan kam bo‘lmasligi kerak.
Tuproqning 0,50 sm lik qatlamidagi nam lik tuproq suv sig‘imi 
darajasiga qaraganda 70% ga tushib qolsa, g‘o ‘zani sug‘orish kerak 
b o ‘ladi.
G ‘o ‘za m e ’yorida sug‘orilsa, ildiz tizim lari chuqurga va yon to- 
m onga to ‘g‘ri taraladi, natijada tuproqdagi nam lik va oziq m oddalardan 
yaxshi foydalanadi.
121

---

G ‘o ‘za oz m iqdorda, tez-tez sug'orilganda, uning ildizlari tu p ­
roqning yuza qatlamiga joylashadi. Kam sug‘orilganda, tuproqning oziq 
m oddasi kam b o ‘lgan chuqur qatlamga kirib boradi, bunda o'simlik 
asosiy poyasining o ‘sishi sekinlashadi.
G 'o 'z a gullash, k o ‘saklash va yetilish davrida chanqatib qo'yilsa, 
shona, gul, meva tugunchalari to'kiladi, g‘o ‘za o ‘sishdan to ‘xtab qoladi. 
Aksincha, ko‘p sug'orilsa, go'za g‘ovlab ketadi. Bu esa zararlidir.