Texnologiyasi

Tamaki tripsi. So‘ruvchi hasharot bo'lib pufakoyoqlilar turiga kiradi. 
0 ‘zi uzunchoq, oyoqlarida pufaksimon o'sim talar hosil qiladi, ikki 
juft rangsiz qanoti bor, og'iz apparati qisqa, sanchib so‘ruvchi tip - 
da, tanasi oq-sarg‘ish rangli.
T rips g ‘o ‘zadan tashqari, karam, tamaki, piyoz, lavlagi, begona 
va m adaniy o'simliklarda rivojlanadi.
T rip s tuxum lik, lichinkalik, nimfalik, imagolik b o ‘g ‘inlaridan 
iborat. Tuxumi buyraksimon, uni barg to ‘qimasiga qo‘yadi. Lichinka va 
nimfasi katta yoshdagi hasharotga o ‘xshaydi, am m o qanotsiz va kichik 
hajmli. T ripslarning rivojlanish davri havo haroratiga qarab 12-20 
kun, tuxum i 3-5 kunda, lichinkasi 4-10 kunda, nim fasi 2-5 kun 
bo'ladi. Urg'ochisi 20-30 kun yashaydi. Bu davrda 100 ga yaqin tuxum 
qo'yadi. Katta tripslar kesaklar ostida, o'simlik qoldiqlari tagida, tu p ­
roq ustidagi chim ostida qishlaydi. Bahorda m art oyining oxiri, aprel 
oyi boshlarida trips qishlovdan chiqadi va begona o 'tlar ham dabedada 
yashab, g 'o 'z a nihollari paydo bo'lishi bilan unga o'tadi.
G 'o 'z alard a trips kuzgacha yashaydi.
0 ‘simlik bitlari. G 'o 'z a o'simligining barglarini so'rib zararlaydi- 
gan o'sim lik bitlariga akatsiya biti, poliz biti va katta g 'o 'za biti kiradi.
9-184
129

---

0 ‘simlik bitlarining rivojlanishi havo haroratiga qarab 3-20 kunga 
cho‘ziladi. Ular bir mavsumda 20-26, beda biti esa 12-15 b o ‘g‘in b e­
radi. U rg‘ochilari yozda 14 kun yashab, qanotli urg'ochilari bir kunda
1 -2 ta lichinka, qanotsizlari 5-10 ta lichinka, um rbo‘yi esa 150 tagacha 
lichinka beradi.
Havo namgarchiligi davrida bitlar juda tez rivojlanadi, kuchli yomg‘ir 
yoqqanda bitlar yuvilib ketadi.
Katta g ‘o ‘za biti. Markaziy Osiyoning barcha paxta yetishtiruvchi 
zonalarida uchraydi. Urg‘ochi katta g‘o ‘za biti qanotli va qanotsiz boiadi, 
tanasi och yashil yoki sarg‘ish rangda, ko‘zi qizil, oyoqlarining uchi 
qoram tir bo'ladi. G ‘o ‘zapoyada, yantoq o ‘simligida tuxum lik davrida 
qishlaydi. Bu bitlar iyul - avgust oylarida juda tez ko‘payadi.