Tikuv buyumlarini konstruktsiyalash

 

 

KIYIM DETALLARINING BOSHLANGICH CHIZMALARINI QURISH USULLARI. 

UMUMIY MA`LUMOTLAR". 

 

  

Hozirgi  vaqtda  kiyimning yangi   modellarini  yaratishda  konstruktsiyalashning taxminiy 

usullari   (1- chi sinf usullari)qullaniladi. 

Kiyim detallarining boshlangich chizmalarini chizish ikki bosqichdan iborat: 

- detallar konstruktsiya asosining chizmalarini chizish; 

- shu baza asosga model xususiyatlarini o`tkazish. 

Ko`p asrlar davomida kiyim detallari mulyaj usuli bilan hosil qilinadi. 

---

 

11 

Mulyaj  so`zi  frantsuz  tilidan  kelib  chiqqan  bo`lib,  buyum  shaklini  beruvchi  qolipni  bildiradi. 

Mulyaj  usulida  hech  qanaqa  hisoblar  olib  borilmaydi.  Kiyim  detallarini  andazasini  hosil  qilish 

uchun  manekeн  yoki  odam  tanasi  ustiga  kogoz  yoki  mato  yopiladi  va  tana  tuzilishiga  va  model 

xususiyatlariga  asoslanib  detallar  konturlari  chiziladi.  Detallar  shaklsi  bichish  va  tanaga  kiygizib 

kelishtirish  jarayonida  aniqlanadi.  Bugungi  kunda  mulyaj  usuli  teatral  kiyimlarni  tikishda  va 

murakkab  shaklli  detallar,  vitochkalar  va  drapirovkalarni  ayollar  kiyimida  modellashtirish  va 

konstruktsiyalash uchun qo`llaniladi [16]. 

XIX 

asrning 

boshida 

Frantsiya, 

Rossiya 

va 

boshqa 

davlatlarda 

kiyimni 

konstruktsiyalashning hisoblash usullari (bichish tizimlari) vujudga keldi. Bu usullarning mualliflari 

o`zlarining  ko`p  yillik  tajribalarini  umumlashtirib  sodda  hisoblashlarni  tavsiya  etgan  bichuvchilar 

edilar. Barcha hisoblash usullaridan eng keng tarqalgan chet ellarda va bizning yurtimizda o`lchov-

hisoblash usulidir. 

Dastlab  kiyimni 

individual  buyurtmalar 

asosida  tayyorlovchi 

bichuvchilar  mehnatini 

osonlashtirishgа  mo`ljallangan  bichish  tizimlari,  keyinchalik  sanoatda  ko`plab  kiyim  ishlab 

chiqarish  jarayonida  haм  qo`llana  boshladi.  Bunda  buyurtmachi  tanasining  o`lchovlari  o`rniga, 

odam gavdasining asosiy o`lchov belgilaridan sodda proportsional boglanishda bo`lgan hisoblashlar 

vujudga kelgan. Bu usullar proportsional-hisoblash usullari deb atalgan. 

Bugungi  kunda  barcha  ma`lum  bo`lgan  bichish  tizimlari  kiyimning  eng  muvaffaqiyatli 

konstruktsiya-chizmalarini  takror  tiklash  uchun  mo`ljallangan  o`zgacha  shaklli  yozuvlardan  iborat 

[5].  Bu  konstruktsiyalarning  birlamchi  andazalari  oldin  ishlab  chiqilgan  tipik  konstruktsiyalar  va 

eski  modellarning  chizmalarini  qo`llagan  holda,  tajriba  yo`li  bilan  olinadilar.  Kiyimning  tajribiy 

nusxalarini tayyorlash jarayonida andazalar tugriligi aniqlanganidan so`ng, barcha andazalar to`gri 

burchakлi  romga  (to`gri  burchakli  koordinatlar  tizimi)  joylashtirilib  alohida  konstruktiv 

nuqtalarining va kontur chiziqlarning joylanishini aniqlovchi hisoblash formulalari tuziladi. 

G.L.Truxan  tomondan  bajarilgan  [2]  barcha  bichish  tizimlarida  qo`llaniladigan  hisoblash 

formulalari tahlili ko`rsatdiki, barcha formulalarni uch-to`rtga bo`lish mumkin. 

1 tur. Detal razmeri  (R)  unga ta`llukli bo`lgan odam  gavdasining razmer  o`lchami (M) va tekislik 

uchun qo`shimcha haq (P) yordamida aniqlanadi: