Timsolining yaratilishi

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 1 | ISSUE 10 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423 
972 
w
www.oriens.uz
November 
2021
 
Ko‘rdilar chunki yo‘l suubatini,
Ul balo dashtining uqubatini 
Ki, nechakim aning kanorasi yo‘q, 
Qat’ qilmoqtin o‘zga chorasi yo‘q.
Har balo qo‘ysa yuz tahammul etib, 
Kirdilar dasht aro tavakkul etib. 
3
Ba’zan Mudbirning axmoqona gaplaridan Muqbil ko‘p ozor chekar,undan voz 
kechmoqni qaror qilar, ammo Mudbir unga yolvorib, tovba qilardi. Ular shu tariqa 
safarni davom ettiradilar. Dengiz sohilida bir kemaga o‘tirishadi,to‘fon sabab kema 
g‘arq bo‘ladi. Ikkisi omon qoladi, qirg‘oqqa chiqib, o‘rmonga duch kelishadi. Shu 
yerdagi bir daraxt kovagida buloq bo‘lib,undan suv ichgan odam, ochiqmasligi, 
suvsamasligi, ammo yolg‘on gapirsa, yorilib o‘lishi haqida yozilgan bo‘ladi. Ikki 
do‘st suvdan to‘yib ichishadi. So‘ng yozuvni o‘qisalar, suvga boshi bilan sho‘ng‘ib 
cho‘milgan odam g‘aroyib narsalarni ko‘rishi,faqatgina bu suvda rostgo‘y odam 
cho‘mila olishi mimkinligi yozilgan bo‘ladi. Mudbir ko‘p yolg‘on gapirgani uchun 
ham suvga tusholmaydi. Muqbir suvga sho‘ng‘ib, bir qasrga duch keladi, undagi bir 
maxvashni ko‘rib oshiq bo‘lib qoladi. Xushiga kelgach,yo‘lga tushishadi. Qirg‘oqda 
bir kemani uchratishadi. Kema sandal daraxti yog‘ochi bilan to‘la bo‘lib, odamlari 
o‘lib yotardilar. Ular kemada suzib, qirg‘oqqa borganlarida, Xovar shohiga duch 
keladilar. Mudbir o‘zini savdogar, yo‘ldoshi Muqbilni esa qulim deb tanishtiradi va 
shu zahoti yo‘g‘on gapirganligi sababli yorilib o‘ladi. Muqbir bor gapni ro‘yi rost 
aytganligi sababli shoh uni kiyov qilishga qaror qiladi. Muqbir go‘zal mashvash 
vasliga erishadi. Hikoyatda o‘z manfaatini ustun qo‘yuvchi,yolg‘onchi do‘stlar 
qoralanadi.
XULOSA 
Navoiy asarlarida hamisha va har gal bugunning gapini topaverasiz-da. Sababi – 
u hamisha o‘z zamonasining oldi fikrini aytgan. Bir zamonda dolzarb bo‘lgan masala 
aksaran boshqa davr uchun ham ahamiyat kasb etaveradi. 
4
Darhaqiqat, Alisher Navoiy hikoyatlarida keltirilgan do‘st timsoli bugungi 
kunimiz uchun ham juda muhim masaladir. Chunki inson hayotidagi mislsiz 
o‘zgarishlar, inson boshiga qo‘nadigan baxt qushi ham do‘stlik tufayli yuzaga kelishi 
mumkin. Do‘stlik tushunchasi har bir davrda, qolaversa bugungi kunimiz uchun 
ham dolzarb tushunchadir.
3
Alisher Navoiy .Sab’ai sayyor.Mukammal asarlar to’plami .20-jildlik.-T.:Fan,1992.10-jild.217-bet
4
Султонмурод Олим. “Навоий –ёшларга.-Тошкент,2008. 64-bet 

---