Tizimlarda ishlash printsipi

Dastur- bu kompyuter uchun tushunarli bol’gan buyruqlar
ko‘rinishidagi ishchi konstruktsiyalarning takrorlanib turuvchi
izchillik bo‘lib, bu buyruqlar ma’lumotlarga foydalanuvchi
istagan shaklda ishlov berish uchun barcha apparat vositalarini
faollashtirish, boshqarish va nazorat qilishga xizmat qiladi.
Dasturiy ta'minotni ishlab chiqish - bu kompyuter
dasturlarini ishlab chiquvchi mutaxassislarni birlashtiradigan
soha. Ba'zilar kompyuter yoki kompyuter boshqariladigan
qurilmada vazifalarni boshqaradigan ilovalarni ishlab chiqadi,
boshqalari esa tarmoqlar yoki kengroq ilovalarni boshqaradigan
asosiy tizim dasturlarini ishlab chiqadi. Ular kompyuter o'yinlari,
biznes ilovalari yoki tibbiy asboblar uchun dasturiy ta'minot
ishlab chiqishda ishtirok etishlari mumkin. Ushbu martaba
yo'lida ishlaydiganlar tizim nazariyasi bilan ishlashda va ular
nazorat qilish uchun dasturiy ta'minotni ishlab chiqayotgan
apparatning texnik cheklovlarini tushunishda mohir.
Mutaxassislar guruhlari kattaroq sa'y-harakatlarda birgalikda
ishlaydi va dasturiy ta'minot ishlab chiquvchilari odatda
kompyuter dasturchilari bilan yaqin hamkorlik qiladilar. Ba'zi
hollarda ishlab chiquvchilar dasturchilarga ko'rsatmalar berish
o'rniga kodni o'zlari yozadilar.
Dasturiy ta'minot ishlab chiquvchilari ko'pincha yangi
apparat, dasturiy ta'minot va tizimlarni loyihalash bilan
shug'ullanadigan jamoaning bir qismi sifatida ishlaydi. Asosiy
jamoa mahsulot chiqarilgunga qadar birga ishlaydigan
muhandislik, marketing, ishlab chiqarish va dizayn bo'yicha
odamlardan iborat bo'lishi mumkin.

---

Dasturiy ta'minot ishlab chiqaruvchilarning ikkita asosiy turi
mavjud:
Ilovalar dasturiy ta'minoti ishlab chiquvchilari iste'molchilar
uchun matn protsessorlari va o'yinlar kabi kompyuter ilovalarini
ishlab chiqadilar. Ba'zi dasturlarni ishlab chiquvchilar hukumat
yoki tashkilotlar uchun murakkab ma'lumotlar bazalarini
yaratadilar. Shuningdek, ular internet orqali yoki ehtimol
kompaniyaning intranetida foydalaniladigan resurslar va
dasturlarni ishlab chiqadilar. Bunga xodimlarning fayllarini
boshqarish tizimlari, buxgalteriya hisobi, hisobot berish va
tibbiy yozuvlarni saqlash kiradi.
Dasturiy ta'minotni ishlab chiqishda ishlash qanday bo'lishi
mumkinligini o'rganishning eng yaxshi usullaridan biri bu
sohada ishlayotgan odamlar haqida bilishdir.

Augusta Ada King
Charlz Bebbijning mexanik umumiy
maqsadli kompyuteri Analitik dvigatelda ishlagan ingliz
matematigi va yozuvchisi edi. U hisoblab bo'lmaydigan
ilovalarni tan oldi va shu maqsadda birinchi algoritmni
nashr etdi. U birinchi kompyuter dasturchilaridan biri
hisoblanadi.

Linus Torvalds
dasturiy ta'minot muhandisi bo'lib, u Linux
distributivlari va Android va Chrome OS kabi boshqa

---

operatsion tizimlar uchun Linux yadrosining yaratuvchisi
va tarixan asosiy ishlab chiquvchisidir. O'ngdagi TED
nutqida u o'zining noyob ish, muhandislik va hayot
falsafasiga turtki bo'lgan shaxsiy xususiyatlarni muhokama
qiladi.

Jeyms Gosling
Java dasturlash tilining ixtirochisi. U
kanadalik kompyuter olimi va Amazon Web Services
kompaniyasining taniqli muhandisi.

Greys Hopper
amerikalik kompyuter olimi va Amerika
Qo'shma Shtatlari dengiz floti kontr-admirali edi. U
Garvard Mark I kompyuterining birinchi dasturchilaridan
biri va mashinadan mustaqil dasturlash tillari nazariyasini
yaratgan birinchi kishi edi.

Martin Reddi
Apple kompaniyasida dasturiy ta'minot
muhandisligi menejeri. Uning ilmiy qiziqishlari suhbatdosh
sun'iy intellekt (AI) va ovozli ilovalarni o'z ichiga oladi,
shu bilan birga u faoliyatining birinchi yarmida 3D
kompyuter grafikasi va animatsiyaga e'tibor qaratgan.
Uning so‘zlariga ko‘ra, Pixar’da ishlaganda u buyuk
dasturiy ta’minot muhandislarini iste’dodli rassomlar bilan
aralashtirish qanday ajoyib natijalar berishi mumkinligini
o‘rgangan.

Margaret Xemilton
amerikalik kompyuter olimi, tizim
muhandisi va biznes egasi. U NASAning Apollon dasturi
uchun bortda parvoz dasturini ishlab chiqqan MIT
asbobsozlik laboratoriyasining dasturiy taʼminot
muhandisligi boʻlimi direktori boʻlgan.

---

Axborotlashtirishning milliy tizimini shakllantirishda,
iqtisodiyot va jamiyat hayotining barcha sohalariga zamonaviy
axborotkommunikatsiyalar texnologiyalarini (AKT), kompyuter
texnikasi va telekommunikatsiya vositalarini ommaviy ravishda
joriy etishda, fuqarolarning axborotlarga ortib borayotgan
talablarini to‘la qondirishda, jahon axborot hamjamiyatiga
kirishda va axborot resurslaridan bahramand bo‘lishni
kengaytirishda «Milliy iqtisodiyotda axborot tizimlar va
texnologiyalar» fani iqtisodiyot sohasida ta‘lim olayotgan
talabalar uchun juda ham ahamiyatlidir. Ushbu kursdan talabalar
ishlab chiqarish sohasida axborot texnologiyalarini sifatli tashkil
etish va samarali foydalanish haqida zaruriy ma’lumotlarga ega
bo‘ladilar.